Blockchain wordt in potentie gezien als een van de meest disruptieve innovaties sinds de uitvinding van het internet. Naar verluidt is er tot nu toe wereldwijd een miljard dollar geïnvesteerd in deze nieuwe ‘digitale bewaker van gegevens’. Investeringen in blockchain-technologie worden vooral door de financiële en technische sectoren gedaan, maar er liggen ook kansen voor andere sectoren. Paul Bessems en Walter Bril van de Weconomics Foundation benoemen vier voorbeelden wat de technologie voor de overheid betekent.
De blockchain kun je zien als een extra laag bovenop het internet. Deze maakt het mogelijk dat we niet alleen eenvoudig informatie kunnen delen, maar ook heel efficiënt transacties kunnen doen. Met de blockchain kunnen we peer-to-peer transacties doen, zonder tussenkomst van bijvoorbeeld bedrijven of banken, zonder ingewikkelde contracten en dat allemaal zonder extra kosten. Ook de overheid kan blockchain organiseren. Er zijn zeer veel toepassingen te bedenken die op de blockchain kunnen: van het bijhouden van het e-portfolio van een ambtenaar of gezondheidsdossier voor de burger, tot het aanvragen van een vergunning of het kopen van een huis. Alles wat waarde heeft en kan worden overgedragen van aanbieder naar afnemer, is te registreren op een blockchain.
Voorbeeld 1: Stadjerspas Groningen
De Stadjerspas in Groningen biedt inwoners de kans om specifieke diensten die door de overheid gesubsidieerd worden, af te nemen. Hierbij is het (digitaal) geld voorgeprogrammeerd waar het aan kan worden uitgegeven. Of er kan worden bepaald dat geld terugkeert naar de verstrekker als het niet binnen een bepaalde termijn wordt uitgegeven. Dit biedt mogelijkheden om administratieve en financiële processen bij de overheid vele malen efficiënter te maken.
Voorbeeld 2: Gemeenten: de Pilotstarter
De Pilotstarter is een platform van de VNG en King voor het aanmelden van blockchain pilots, specifiek voor gemeenten. Half oktober 2016 wordt gestart met een aantal gemeenten met kleinschalige blockchain pilots. Het zullen losstaande pilots zijn, maar de kennis tussen de deelnemende organisaties wordt wel regelmatig gedeeld. Zo kunnen organisaties versneld meer inzicht krijgen in de mogelijkheden en onmogelijkheden van blockchains.
Voorbeeld 3: Rijksoverheid
Binnen de rijksoverheid lopen inmiddels vijftien pilots. Deelnemende organisaties zijn onder andere de ministeries van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Buitenlandse Zaken en Veiligheid en Justitie, de Belastingdienst, de Algemene Rekenkamer, het Zorginstituut, het Kadaster, de Kamer van Koophandel, de Raad voor de Rechtsbijstand en de Inspectie Leefomgeving en Transport. Eind november 2016 presenteren zij hun bevindingen en ‘proof of concepts’. Deze ervaringen en ‘lessons learned’ worden meegenomen in de volgende pilots.
Voorbeeld 4: Personal Data Service
Weconet ontwikkelt een blockchain die gekoppeld is aan een zogeheten Personal Data Service (PDS), waarbij niet langer overheden persoonsgegevens in hun systeem bezitten, maar toegang krijgen tot persoonsgegevens via PDS op het moment dat ze deze nodig hebben. Als je geen data bezit, kun je deze ook niet lekken. Verder werkt het bedrijf aan een blockchain om veilig en vertrouwd het e-portfolio van ambtenaren bij te houden.
