Volgens een inventarisatie van VNG en King werken 195 gemeenten met software van Vicrea. Uit een voorlopige analyse blijkt dat er sprake is van prijsverhogingen tussen 40 procent en 1150 procent bij een steekproef van 21 gemeenten. Dit blijkt uit de antwoorden van minister Ronald Plasterk van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) op Kamervragen van de PvdA over de forse tariefsverhoging die Vicrea zijn klanten wil opleggen.
Aanleiding voor de Kamervragen van de PvdA-Kamerleden Astrid Oosenbrug en Manon Fokke was de berichtgeving van Computable over de tariefsverhoging van Vicrea. Volgens de softwareleverancier is de verhoging noodzakelijk om de investeringen in innovatie te kunnen financieren. Gemeenten, die de software onder andere voor de BAG (Basisadministratie Adressen en Gebouwen) gebruiken, zijn hierover ontstemd en weigeren dit te betalen.
De PvdA-Kamerleden wilden met name van de bewindsman weten of gemeenten inmiddels in staat zijn om makkelijk over te stappen naar een andere leverancier. Volgens Plasterk klinkt overstappen eenvoudiger dan het is. ‘Het is meer dan alleen het aanschaffen van nieuwe software: het is ook het aanpassen van processen en systemen en het opleiden van mensen. Dat kost tijd.’, schrijft hij.
Hij is het met beide Kamerleden eens dat door het gebruik van open standaarden gemeenten makkelijk moeten kunnen overstappen naar een andere leverancier, mits ‘de geleverde softwareproducten voldoen aan de afgesproken standaarden’.
Gibit
Over het handelen van Vicrea laat de bewindsman zich niet echt uit. Hij acht het ‘een zaak van leverancier en afnemer om te bepalen of er sprake is van een ondernemersrisico of dat de kosten moeten worden doorbelast.’
Wel meldt hij dat VNG en King momenteel werken aan aparte ‘Gemeentelijke Inkoopvoorwaarden Bij IT’ (Gibit), die nog dit najaar van kracht zullen worden. ‘Hierin worden gemeenten verder ondersteund in het formuleren van passende en effectieve voorwaarden voor de levering, het gebruik en het onderhoud van it-middelen, waaronder software en daarbij geldende (open) standaarden.’
Plasterk wijst er op dat VNG (Verenging Nederlandse Gemeenten) en King (Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten) regelmatig overleg voeren over de kwaliteitsverbetering van de dienstverlening door gemeenten, waaronder de toepassing van softwareproducten. ‘Met betrekking tot de softwareproducten hebben VNG en King met circa 160 leveranciers een convenant gesloten waarin leveranciers, waaronder Vicrea, zich verplichten overeengekomen koppelingsstandaarden toe te passen. VNG en King monitoren per kwartaal wat de voortgang is van de adoptie van open standaarden door leveranciers’, aldus de minister.
Hij stelt dat VNG en King elk kwartaal dit convenant tegen het licht houdt en leveranciers er op aanspreken mochten zij zich niet aan de afspraken houden. De twee organisaties hebben een uitvraag gedaan naar gemeenten om te onderzoeken of er behoefte bestaat om het voortouw te nemen voor een gezamenlijke actie.
Open standaarden
Plasterk meldt verder dat naar zijn idee de aangenomen Tweede Kamer-motie Oosenbrug/Gesthuizen, waarin is opgenomen dat bij alle aanbestedingen correct moet worden omgegaan wordt met relevante open standaarden, bij gemeentelijke aanbestedingen ‘in essentie’ breed wordt toegepast. Maar hij wijst er op dat ‘reeds lopende trajecten waarbij niet altijd een aanbesteding nodig is, daar buiten vallen. In de zaak Vicrea is er sprake van een voortzetting van reeds bestaande contracten en is er derhalve niet altijd sprake van een aanbesteding. De realisatie van de geciteerde motie zal in de praktijk dus over meerdere jaren plaats vinden’, aldus de bewindsman.
De minister wijst er ook nog op dat het gebruik van open standaarden verplicht is op basis van de afspraken met het Forum Standaardisatie; dit wordt als zodanig ook vermeld bij aanbestedingen. Wethouders en gemeenteraden zouden hier op moeten toezien.
Softwarebedrijf Vicrea was niet in staat een reactie te geven.
In hoeverre heeft Vicrea de opdrachten gewonnen door onder de prijs van anderen te gaan zitten die -zoals normaal is- wel innovatie e.d. meerekenen in hun kosten? En hebben de plannen om het bedrijf te verkopen (even opgezocht: door Synergie, een investeerder) aan TSS er ook niet aan bijgedragen dat de tarieven te laag werden ingezet? Ik krijg de indruk (kan ik natuurlijk helemaal mis hebben) dat Vicrea (te) lage tarieven heeft gebruikt bij de verkoop van hun software en de nieuwe eigenaar daar nu iets aan wil doen om de kosten te kunnen dekken. Behalve dat gemeenten (en dus burgers waaronder ik) daar de dupe van zijn, lijkt het me ook nogal zuur voor de concurrenten.
niet alleen king en de VNG werken hierin samen maar ook de gebruikersvereniging van Vicrea en het gemeentelijk geoberaad.
Vicrea kan dat natuurlijk wel willen, maar veel gemeenten hebben in het contract een verwijzing staan naar bv. Arbit voorwaarden. Daardoor kan Vicrea wettelijk waarschijnlijk niet meer dan enkele procenten verhogen.
@Peter van Beerendonk, in zulks geval zal Vicrea wellicht ook de mogelijkheid hebben eenzijdig het contract op te zeggen. Dat zal voor Vicrea een gemis aan inkomsten betekenen, maar voor de betreffende gemeenten een gemis aan een GBA systeem. Eens kijken wie er aan het kortste eind trekt….
@Erwin Gelukkig levert Vicrea geen GBA systeem. Ze hebben alleen registratie systemen voor de BAG en de WOZ. gelukkig zijn daar ook een aantal concurrenten voor op de markt.
@Jelle, Ik heb meerdere aanbestedingen gedaan met Vicrea als uitgenodigde Partij. daarbij was Vicrea echt niet de goedkoopste aanbieder. in eerste instantie waren zij zelfs de duurste aanbieder. maar hun product is wel van een behoorlijke kwaliteit geweest. dat is de rede waarom veel gemeente hebben gekozen voor vicrea.
@Erwin Gelukkig levert Vicrea geen GBA systeem. Ze hebben alleen registratie systemen voor de BAG en de WOZ. gelukkig zijn daar ook een aantal concurrenten voor op de markt.
@Jelle, Ik heb meerdere aanbestedingen gedaan met Vicrea als uitgenodigde Partij. daarbij was Vicrea echt niet de goedkoopste aanbieder. in eerste instantie waren zij zelfs de duurste aanbieder. maar hun product is wel van een behoorlijke kwaliteit geweest. dat is de rede waarom veel gemeente hebben gekozen voor vicrea.
Waarom stapt de VNG niet over om deze software zelf te gaan ontwikkelen als open-source project? Als je samen geld in een potje stopt en daarmee een project regelt om de software te laten ontwikkelen waarbij derden ook mee mogen programmeren dan kom je er ook.
Uiteraard heel makkelijk gezegd maar het juist dat de kracht van open-source dat perfect aansluit bij dit soort vraagstukken.