De PvdA heeft Kamervragen gesteld aan minister Ronald Plasterk van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) over de forse tariefsverhogingen die softwareleverancier Vicrea aan gemeenten oplegt. De Kamerleden Astrid Oosenbrug en Manon Fokke willen vooral van de bewindsman weten of gemeenten inmiddels in staat zijn om makkelijk over te stappen naar een andere leverancier.
Aanleiding voor de Kamervragen van de PvdA-Kamerleden is de berichtgeving van Computable over de tariefsverhogingen van Vicrea. Die leverancier van geografische informatiesoftware en registratiesystemen in de gemeentemarkt kondigde eerder verhogingen aan die kunnen oplopen tot 50 procent (gemeente Houten) of zelfs 70 procent (gemeente Baarn).
Gemeenten, die de software onder andere voor de BAG (Basisadministratie Adressen en Gebouwen) gebruiken, zijn ontstemd en willen met het Amersfoortse softwarebedrijf in gesprek. Volgens Vicrea is de verhoging noodzakelijk om de investeringen in innovatie te kunnen betalen.
De Kamerleden willen van de minister weten hoeveel gemeenten met de software van Vicrea werken en worden geconfronteerd met een onverwachte tariefstijging? Ook vragen ze hem of hij vindt dat dat de innovatiekosten van Vicrea tot het ondernemersrisico behoren of dat ze inderdaad aan afnemers doorberekend kunnen worden, zoals het softwarebedrijf doet.
Open standaarden?
Oosenbrug en Fokke willen verder van Plasterk weten hoe het mogelijk gemaakt kan worden dat gemeenten makkelijk kunnen overstappen naar een andere leverancier als deze dezelfde diensten aanbiedt, onder meer door het gebruik van open standaarden. Zij verwijzen naar de motie Oosenbrug/Gesthuizen waarin de regering werd verzocht ervoor te zorgen dat voor eind 2015 bij alle aanbestedingen correct omgegaan wordt met de relevante open standaarden.
In het kader van deze motie zou de overheid ook gaan onderzoeken hoe de overheid door exitstrategieën minder afhankelijk kan worden van ict-aanbieders. Ook zou in elke aanbesteding van een nieuw ict-project het bestek zodanig opgesteld moeten worden dat opensourcetoepassingen een gelijke kans maken.
Zij willen van de bewindsman weten wat de status hiervan is. ‘Ondersteunt hij momenteel gemeenten in een efficiëntere aanbesteding van digitale middelen zodat gewaarborgd wordt dat gemeenten niet afhankelijk worden van één aanbieder?’, luidt een vraag. En andere vragen: ‘Is er controle op het gebruik van open standaarden bij aanbestedingen van software van gemeenten en wat is de rol van de gemeenteraden en wethouders bij de sturing op het gebruik van open standaarden?’
Kennisniveau
Tot slot twijfelt het PvdA-duo aan het kennisniveau binnen gemeenteraden en bij wethouders op het gebied van open source, open standaarden en open data. Hun vraag aan de minister is hoe hij de kennis binnen gemeenteraden en bij wethouders op dit gebied wil vergroten en of hij de mening deelt dat de oprichting van een kenniscentrum hieraan zou kunnen bijdragen.
Recent heeft de Tweede Kamer een motie van Oosenbrug aangenomen dat het gebruik van open standaarden bij wet verplicht wordt. De verplichting wordt meegenomen in de wetgeving rond de Generieke Digitale Infrastructuur waarbij digicommissaris Bas Eenhoorn een coördinerende rol speelt. Deze WGDI valt dan binnen het bestuursrecht.
Als we gemeenteraden en wethouders op details gaan bevragen, gaan ze op details sturen. Straks rekenen we ze nog af op het gebruik van gestandaardiseerde bandenmaten op de voertuigen. Laat bestuurders zich vooral bezig houden met politieke zaken en niet met de bedrijfsvoering van de gemeente. Ben benieuwd hoeveel uren besteed worden met deze vragen vanuit Den Haag en wat dat kost…
Heel goed. Alleen Vicrea mag natuurlijk doen wat het wil. Ze kunnen niet verplicht worden om de tarieven te verlagen. Waarschijnlijk slikt iedereen de tariefsverhoging minus een minimaal aantal klanten. Open source zal niet alles kunnen oplossen vrees ik.
Ik krijg een wat ambivalent gevoel bij dit artikel. Enerzijds begrijp ik heel goed dat voor het maken van software – en alles erom heen – veel investeringen nodig zijn en dat deze door een bedrijf zoals Vicrea moeten worden terugverdiend. Bovendien zal het gebruik van ‘open standaarden’ niet bijdragen aan een aanzienlijke kostenverlaging voor de klant, simpelweg omdat echte domein expertise nu eenmaal betaald moet worden. Open source is daarom per definitie niet goedkoper. Wel als het ‘algemene’ – niet domein afhankelijke – software betreft; dan kan dit zeker in kosten schelen. In de regel vind ik de discussie over open source te veel ‘gehyped’: echte domeinkennis is vele malen belangrijker, daar kan voor de klant geld mee worden terugverdiend of geld mee worden bespaard.
Anderzijds weet iedereen dat Vicrea recentelijk is overgenomen door TSS. En zoals elke nieuwe investeerder pleegt te doen, wil ook TSS meer resultaat zien. De genoemde prijsverhoging zou hier een uitvloeisel van kunnen zijn. Als dit laatste het geval is, dan kun je zelfs over het ‘uitmelken’ van klanten spreken. En mijn ervaring zegt dat dit altijd een heel slecht scenario is.
Ik ben benieuwd welke van de twee nu echt de reden is van de prijsverhoging. Wellicht een combinatie van beiden? In dat geval zou ik Vicrea het voordeel van de twijfel geven. Je kunt maar beter een leverancier hebben die duurder is en jouw bedrijfsprocessen optimaal ondersteunt, dan eentje die ogenschijnlijker goedkoper is, maar waar je teveel extra uren – direct of indirect – aan kwijt bent.
Ook hier bespeur ik, dat er een hoop mensen het verschil niet weten, tussen OpenData, OpenSource en vaak ook OpenData.
Het zijn toch echt 3 verschillende dingen, die niet met elkaar te maken (hoeven te) hebben.
@Ron waar maak je dat uit op dan?
@Corne Smiesing:
Hierboven schrijft Hans van der Meer:
Bovendien zal het gebruik van ‘open standaarden’ niet bijdragen aan een aanzienlijke kostenverlaging voor de klant, simpelweg omdat echte domein expertise nu eenmaal betaald moet worden. Open source is daarom per definitie niet goedkoper.
Wanneer je kijkt bij overheden, dan is het gebruik van OpenStandaarden verplicht, volgens de Pas_Toe_Of_Leg_Uit regel.
Het gebruik van OpenSource is een aanbeveling, bij gelijke geschiktheid.
OpenData laat ik hier even buiten, anders wordt het een lang bericht 🙂
In dit geval is de BAG een open standaard. En de software van de leverancier niet. De gegevens die door de leverancier worden bewerkt zullen wel niet open zijn. Maar er staan waarschijnlijk genoeg partijen klaar met eenzelfde oplossing en het converteren zal ook wel meevallen.
Vraag is alleen of die partijen goedkoper zijn dan Vicrea?
En heeft de gemeente tijd en zin om de overstap te maken?
Gemeenten zouden vendor lock-in moeten voorkomen door meer gebruik te maken van vrije open source software, Free and Open Source Software (FOSS). Ik maakte recentelijk een lijst met FOSS leveranciers voor gemeenten: http://janvlug.org/blog/?p=39