Het gebruik van open standaarden wordt verplicht bij wet. De Tweede Kamer heeft deze motie van Pvda-Kamerlid Astrid Oosenbrug aangenomen. De verplichting wordt meegenomen in de wetgeving rond de Generieke Digitale Infrastructuur die door Digicommissaris Bas Eenhoorn wordt opgesteld. Deze WGDI valt dan binnen het bestuursrecht.
Nu het gebruik van open standaarden bij wet verplicht wordt, kan de Tweede Kamer er dwingend op toezien dat dit binnen de overheid daadwerkelijk wordt toegepast. Daar schortte het in de praktijk nogal aan, ondanks dat in 2002 de motie-Vendrik over dit onderwerp al was aangenomen.
De aangenomen motie verplicht het kabinet verder zich in te spannen om veel meer te doen aan de kennisverspreiding en voorlichting over open standaarden. In samenspraak met minister Ronald Plasterk van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties komt er een vraagbaak bij Pianoo, het expertisecentrum voor aanbesteden bij EZ. Daar kunnen ambtenaren bijvoorbeeld terecht met vragen over hoe zij eisen met betrekking tot open standaarden en open source dienen op te nemen in een aanbesteding.
Ook moet het kabinet ervoor zorgen dat alle kennis over open source software waarover de overheid beschikt ter beschikking wordt gesteld via bestaande structuren, zoals Pianoo.
Hobbyproject
In een reactie zegt Pvda-Kamerlid Oosenbrug erg blij te zijn met het aannemen van haar motie die zij indiende tijdens het Voortgezet Algemeen Overleg ‘Actieplan open overheid 2016-2017’ (alleen de PVV stemde tegen). ‘Ik ben hier zo’n vier jaar mee bezig geweest. Ik merkte dat er bij ambtenaren en Kamerleden een hiaat bestaat in hun kennis over open standaarden en open source. Ze weten niet wat er tegenwoordig allemaal kan met open source of vrije software. De vooroordelen over dat dit een hobbyproject is van een stel softwarecowboys overheerst nog steeds. Bovendien merk ik dat er in de praktijk weinig terecht komt van de afspraken die al zijn gemaakt over hoe de overheid behoort om te gaan met open source en open standaarden.’
Symbolisch vindt zij de publicatie van haar aangenomen motie op de website van de Tweede Kamer. ‘Die staat er alleen in doc-file. Dat moet echt veranderen. De overheid moet natuurlijk wel het goede voorbeeld geven.’
Pas toe – leg uit
In 2015 diende Oosenbrug al eens samen met SP-Kamerlid Sharon Gesthuizen een motie in om open source software in aanbestedingen verplicht voorkeur te geven. Zij constateerde echter daarna dat nog lang niet overal binnen de rijksoverheid en de decentrale overheden gewerkt wordt met open standaarden en open source software en dit deels te wijten is aan een gebrek aan kennis en expertise bij het aanbesteden van software. ‘Daarom heb ik deze nieuwe motie ingediend. Wat mij opviel was dat de zogeheten ‘Pas toe, leg uit’-regel, waarbij indien open source niet zou worden gekozen dit moest worden uitgelegd, erbij inschoot door een gebrek aan kennis.’
Volgens het Pvda-Kamerlid gaat de nieuwe wetgeving er straks toe leiden dat in een aanbesteding bij gelijke geschiktheid gekozen moet worden voor open source danwel vrije software. Indien dit niet kan moet er een exitstrategie worden opgesteld hoe een overheidsorganisatie binnen maximaal vijf jaar afscheid kan nemen van een closed source leverancier.
Oh ja, omdat er grote bedrijven achter gesloten software zitten, is het ook nooit wat geworden met opensource-software.. En die grote bedrijven hebben natuurlijk het beste met ons voor, en daarom is het niet belangrijk om zelf controle te hebben over onze (overheids-)gegevens.
Even terug naar de feiten: je kunt met LibreOffice online samenwerken in een document. En dan wel in een cloud naar eigen keuze, op een server naar keuze.
@Henri Koppen:
De missie van het Forum Standaardisatie luidt:
“Forum Standaardisatie is ingesteld door de Nederlandse overheid om het gebruik van open standaarden te stimuleren binnen de publieke sector. Deze open standaarden ondersteunen een veilige uitwisseling en hergebruik van gegevens binnen de publieke sector.”
Er zijn dus zo’n 10 jaar geleden mensen binnen onze overheid geweest die begrepen dat zoiets moet gebeuren, en dat is alleen maar toe te juichen. Dat het lijstje met ICT normen niet je van het is, ongetwijfeld. Maar welke organisatie binnen onze overheid houdt zich daar dan echt mee bezig? Welke overheids organisatie schrijft voor hoe met ICT om te gaan, welke bestandsformaten te gebruiken, hoe je netwerk in te richten en te beschermen, enz. enz. enz. Die is er dus niet, er is geen centrale sturing met echte deskundigen die dit alles regelen voor alle overheidsorganisaties, en die ook in de gaten houden of de voorschriften gevolgd worden. Dit Forum is het enige wat we hebben, treurig maar waar. In plaats van het af te kraken zouden we er goed aan doen het Forum te helpen met ideeën en kennis, want net zo als bij vele bedrijven wordt ICT vaak stiefmoederlijk behandeld door de leiding. Het is geen kernactiviteit en dergelijke lulkoek die je altijd hoort.
Een voorbeeldje uit het bedrijfsleven? Toen Airbus de A380 ontwierp gebruikten ze in Frankrijk en Duitsland hetzelfde ontwerppakket, maar verschillende versies. Het gevolg was dat de maatvoering van beide versies niet overeen kwam, de lengte van de kabels etc. klopte niet. Je wilt niet weten wat dat gekost heeft. Ook geen goede standaardisatie doorgevoerd.
En dan nog de office pakketten. Ik heb veel gewerkt met MS Office, en ik vond het altijd een ramp om uit te zoeken hoe je iets voor elkaar moest krijgen. Je stelde aan vraag, en dan kreeg je een waslijst van antwoorden, tot en met een recept voor kruidkoek, maar nooit een antwoord op de vraag die je stelde. Wat dat betreft vind ik LibreOffice en vroeger OpenOffice een verademing, daar zit logica in. Bij Microsoft producten is logica meestal ver te zoeken.
Om MS Office en LibreOffice met elkaar te vergelijken zou je hier eens een kijkje kunnen nemen:
https://wiki.documentfoundation.org/Feature_Comparison:_LibreOffice_-_Microsoft_Office
Om nou te zeggen dat MS Office mijlen voor ligt……….
LibreOffice en OpenOffice hebben altijd ODF gebruikt, MS Office heeft door de jaren heen steeds zijn bestandstypes gewijzigd. MS Office moet nog over naar ODF, dus uit het oogpunt van archiveren (heel belangrijk voor overheden!) is LibreOffice sterk aan te bevelen!
Dirk, mooie reactie en goede toevoeging met een gedegen onderbouwing.
Ik ben ook geen MS office fan en verfoei de MS praktijken om zelfs van eigen standaarden af te wijken. Wij ontwikkelen voor de browser en nagenoeg zonder uitzondering zorgt IE 11 voor de grootste hoofdbrekens.
However: Het gebruik van MS is voor veel mensen bekend en in het kader van “choose your battles” zou ik voor mijn bedrijf niet de moeite nemen om af te wijken van de de facto standaard.
Daarnaast… we leven in een tijd van digitale transformatie. Tekst documenten veranderen van de briefvorm naar gewoon een in browser leesbare webpagina vorm. A4 formaat (ook op open standaard) gaat er gewoon aan en grappig genoeg is HTML5 zo’n beetje de eerste open standaard voor de browser die leidt tot een voorspelbaar eindresultaat.
Wat ik bedoel te zeggen is dat de tekstverwerker steeds “slanker” word en dat toegankelijkheid en tegelijk samen kunnen werken en maar één versie van de waarheid onderhouden (lees: Geen bijlagen) centraal gesteld word. En in dat kader gaat het niet om de applicatie waarin tekst verwerkt word, maar het platform die het faciliteert. LibreOffice maakt zeker mooie veranderingen in die richting mee, maar in mijn ogen niet krachtig genoeg, het houdt nog teveel vast aan legacy. Ik onderhoud zelf nog software die (java) API componenten voor Open / Libre office gebruikt voor automatisering en mailmerges. Die component code API basis komt nog uit het vorige Millennium.
Dus ik snap je argumenten wel en ben het met je stelling eens, alleen gaat het niet meer zozeer om de applicatie maar om de functie en de verandering daarvan.
Wanneer je kleine bedrijfjes Libreoffice geeft en nog enige andere FOSS produkten zijn ze de koning te rijk omdat ze mij weliswaar betalen maar geen enkel probleem meer hebben met ingewikkelde licenties en als een PC bij komt dan zet ik de software daar op.
Even voor de volledigheid, Libreoffice is open office al lang voorbij in de ontwikkeling en binnenkort kun je met collabora libreoffice ook direkt in de browser gebruiken en samen aan 1 dokument werken, zo een ontwikkeling kost tijd. Een overheid kan ook kiezen om dat aktief met geld te ondersteunen per slot besparen ze op licenties.
@Jan: als je binnen één bedrijf allemaal hetzelfde gebruikt is de oplossing die je schetst absoluut geschikt.
Mijn ervaring is echter dat als je libreoffice met msoffice moet gaan uitwisselen het nog steeds één groot drama is, vooral m.b.t. opmaak van documenten of presentaties.
Helaas moet je dan toch weer terugvallen op de meest gebruikte standaard op bijvoorbeeld een school, wat nog steeds microsoft is.
*** Helaas moet je dan toch weer terugvallen op de meest gebruikte standaard op bijvoorbeeld een school, wat nog steeds microsoft is.***
Nee, dat zie je verkeerd.
Scholen vallen onder gesubsidieerde instellingen en zijn verplicht om te communiceren in OpenStandaarden.
Toevallig heb ik begin dit jaar en klacht ingediend, omdat de school van mijn kleinzoon beweerde dat ze geen ODT file konden printen.
Binnen 48 uur had ik een excuus, de school kende de regels niet en had weer iets geleerd, zeiden ze.
@Ron: wist je dan ook dat je via bijna alle middelbare scholen gratis office 365 kunt krijgen voor leerlingen?
Dit hangen de meeste scholen ook niet aan de grote klok. (werd me dan ook niet door school zelf verteld, maar door iemand die heel lang de ICT zaken geregeld heeft op een middelbare school).
Overigens communiceert de school standaard in PDF, dus dat is het probleem niet. Het gaat meer om de mogelijkheden om leerlingen in een project samen te laten werken aan iets
@PA VA KE: Wist je, dat MS-Office vanaf versie 2007, ook ODF ondersteund?
Er is dus geen enkel excuus, om niet aan de OpenStandaard eis te voldoen 🙂
@Ron: en dan komen we op het hoofdstuk praktijk versus theorie: te zijn
– de kinderen gebruiken op school ms office, vonden het alles behalve handig dat ik thuis libre office had
– de meeste leraren hadden geen idee hoe het ODF formaat te openen
– toen dat eenmaal gelukt was, bleek de opmaak naar de
– uitwisseling met mede-leerlingen werkte ook niet handig, omdat die wel ms office gebruikten
Als dan de kosten voor libre office en office 365 (via school) gelijk zijn, dan valt bij mij de keuze toch op ms office
@PA VA KE: Dan zal je mij wel eigenwijs vinden 🙂
Alles dat op mijn PC’s staat, is gratis en alles is opensource, met uitzondering van een paar drivers.
Het gebruik van openstandaarden is voor mij een principe kwestie, wanneer een ODT document, dat aan alle door de overheid gestelde eisen voldoet, er vreemd uitziet in een Windows programma, dan heeft de Windows gebruiker een probleem, ik niet.
Deze discussie heb ik al gewonnen van het UWV, de VNG, Ministeries, diverse gemeenten, een aantal scholen, de politie West-Brabant/Zeeland en een aantal bedrijven.
Wist je, dat er in Limburg gemeenten zijn, die ook alleen PDF en ODF accepteren van de burgers?
Daar kwam ik toevallig achter tijdens een discussie hierover bij SeniorWeb.
Helaas was er ook een gemeente, die als antwoord op mijn vragen over het gebruik van OpenStandaarden een antwoord gaf als bijlage in een email, maar in DOC formaat. 🙂