Het gebruik van open standaarden wordt verplicht bij wet. De Tweede Kamer heeft deze motie van Pvda-Kamerlid Astrid Oosenbrug aangenomen. De verplichting wordt meegenomen in de wetgeving rond de Generieke Digitale Infrastructuur die door Digicommissaris Bas Eenhoorn wordt opgesteld. Deze WGDI valt dan binnen het bestuursrecht.
Nu het gebruik van open standaarden bij wet verplicht wordt, kan de Tweede Kamer er dwingend op toezien dat dit binnen de overheid daadwerkelijk wordt toegepast. Daar schortte het in de praktijk nogal aan, ondanks dat in 2002 de motie-Vendrik over dit onderwerp al was aangenomen.
De aangenomen motie verplicht het kabinet verder zich in te spannen om veel meer te doen aan de kennisverspreiding en voorlichting over open standaarden. In samenspraak met minister Ronald Plasterk van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties komt er een vraagbaak bij Pianoo, het expertisecentrum voor aanbesteden bij EZ. Daar kunnen ambtenaren bijvoorbeeld terecht met vragen over hoe zij eisen met betrekking tot open standaarden en open source dienen op te nemen in een aanbesteding.
Ook moet het kabinet ervoor zorgen dat alle kennis over open source software waarover de overheid beschikt ter beschikking wordt gesteld via bestaande structuren, zoals Pianoo.
Hobbyproject
In een reactie zegt Pvda-Kamerlid Oosenbrug erg blij te zijn met het aannemen van haar motie die zij indiende tijdens het Voortgezet Algemeen Overleg ‘Actieplan open overheid 2016-2017’ (alleen de PVV stemde tegen). ‘Ik ben hier zo’n vier jaar mee bezig geweest. Ik merkte dat er bij ambtenaren en Kamerleden een hiaat bestaat in hun kennis over open standaarden en open source. Ze weten niet wat er tegenwoordig allemaal kan met open source of vrije software. De vooroordelen over dat dit een hobbyproject is van een stel softwarecowboys overheerst nog steeds. Bovendien merk ik dat er in de praktijk weinig terecht komt van de afspraken die al zijn gemaakt over hoe de overheid behoort om te gaan met open source en open standaarden.’
Symbolisch vindt zij de publicatie van haar aangenomen motie op de website van de Tweede Kamer. ‘Die staat er alleen in doc-file. Dat moet echt veranderen. De overheid moet natuurlijk wel het goede voorbeeld geven.’
Pas toe – leg uit
In 2015 diende Oosenbrug al eens samen met SP-Kamerlid Sharon Gesthuizen een motie in om open source software in aanbestedingen verplicht voorkeur te geven. Zij constateerde echter daarna dat nog lang niet overal binnen de rijksoverheid en de decentrale overheden gewerkt wordt met open standaarden en open source software en dit deels te wijten is aan een gebrek aan kennis en expertise bij het aanbesteden van software. ‘Daarom heb ik deze nieuwe motie ingediend. Wat mij opviel was dat de zogeheten ‘Pas toe, leg uit’-regel, waarbij indien open source niet zou worden gekozen dit moest worden uitgelegd, erbij inschoot door een gebrek aan kennis.’
Volgens het Pvda-Kamerlid gaat de nieuwe wetgeving er straks toe leiden dat in een aanbesteding bij gelijke geschiktheid gekozen moet worden voor open source danwel vrije software. Indien dit niet kan moet er een exitstrategie worden opgesteld hoe een overheidsorganisatie binnen maximaal vijf jaar afscheid kan nemen van een closed source leverancier.
Ik stuurde een brief naar de gemeente in odf formaat (.odt) en zij ‘konden die niet lezen’. Begin is met het verplicht stellen dat alle publieke lichamen standaards kunnen lezen. `of dit nu met MS office, met OpenOffice, LibreOffice of Google tools gebeurt maakt (nog) niet uit.
Daar gaan we weer. De politici die iets roepen zonder door te hebben wat ze zeggen. Ik ben het volkomen met Dirk Munk eens. En open standaard moet apart onderzocht worden van open source. Dat laatste heeft nogal wat risico in zich. Hoe opener de source hoe makkelijker de hacker er de gaten in vindt. Dat maken we dagelijks mee in open source land!
@Dirk Munk
OpenOffice is allang ingehaald door LibreOffice.
@Mario Gielissen
Dat weet ik, ik gebruik LibreOffice. Maar het lijkt dat OpenOffice nog functionaliteit heeft die LibreOffice niet heeft. Echter er zijn nog steeds gebruikers van OpenOffice, en waar het om gaat is dat op enig moment de steker uit zo’n project getrokken kan worden zonder dat je als ‘klant’ dat enige invloed op hebt.
@dirk
Open source en openstandaarden en dan klagen als je zelf met de source aan de slag moet als de ontwikkelaar niet gemaakt heeft wat je wilt 🙂
Its not what your code can do for you, it’s what you can do for your code.
And may the source be with you.
@Rob
Het is per definitie onjuist om documenten op te sturen die met een tekstverwerker geopend moeten worden (tenzij dat expliciet de bedoeling is natuurlijk).Die fout maakt de Tweede Kamer ook. OpenOffice en LibreOffice hebben beide de mogelijkheid “Export as PDF”, en je moet je documenten dus in het Portable Document Format opsturen. Daar is het voor bedoeld, en dat soort documenten kunnen niet ‘zomaar’ aangepast worden, al dan niet opzettelijk. MS Word kan natuurlijk ook PDF genereren.
@Dino:
Ik ben geen ontwikkelaar, ik ben gebruiker van dit soort software. Het enige wat ik doe is zo nauwkeurig mogelijk onvolkomenheden doorgeven aan de ontwikkelaars zodat zij die kunnen verbeteren. Het lijkt mij niet bevorderlijk voor het imago van open source software als tegen ‘klagers’ gezegd wordt “als je het beter weet, schrijf het dan zelf”. Gebruikers hebben vaak een ander perspectief als ontwikkelaars, en geven commentaar vanuit dat perspectief.
@dirk ” Maar het lijkt dat OpenOffice nog functionaliteit heeft die LibreOffice niet heeft. ” zucht. OpenOffice loopt al lang vele honderden uitbreidingen en verbeteringen achter. En dat worden er elke maand meer..
http://cor4office-nl.blogspot.nl/2015/06/terugkijken-en-op-de-toekomst-gericht.html
@Cor:
Dat weet ik, maar er werd één specifiek onderdeel genoemd waar OpenOffice duidelijk beter is als LibreOffice. Als ik mij dat goed herinner is dat het gebruik van PDF documenten als input, maar hou mij ten goede.
@dirk: ok, zoiets… Dat specifieke punt lijkt me stug. Natuurlijk zijn wel eens dingen die in LibreOffice (tijdelijk) omvallen – gevolg van alle grote verbouwingen.. Zo is docx-import op zeg 90% verbeterd, maar een enkel individueel document kan daar net wel last van hebben. Tegenover die enkele dingen staan vele honderden verbeteringen en uitbreidingen die het leven van de LibreOffice-gebruiker en beheerder een stuk fijner maken..
Ehh, voor mocht het nog niet duidelijk zijn: ik ben erg partijdig 😉 Misschien met recht van spreken, want ik heb trouwens een lange betrokken geschiedenis in het OpenOffice.org project.
Open standaarden is een zeer belangrijke factor om een mogelijk vendor lock-in te vermijden. Dat is iets waar alle gebruikers van software dus baat bij hebben. Want als dat gemeengoed wordt dan is de discussie of je document A met pakket B ook kan openen niet meer aan de orde.
Het gebruik van open source is wat meer arbitrair. Veel mensen weten vaak ook niet dat in navenant alle closed source software vaak wel open source onderdelen zitten of er zijdelings van invloed is op de totstandkoming ervan. En veruit de meeste software in ‘het veld’ is open source en dus ook op de plekken waar security van levensbelang is.