Wanneer twee ondernemers starten met de verkoop van tweedehands e-books, krijgen ze al direct te maken met veel juridische tegenwind. Tom Kabinet heeft hierdoor in zijn korte bestaansrecht al veel meegemaakt. Ceo Marc Jellema vertelt over hoe diverse rechtszaken van invloed zijn geweest op de businessmodellen van de start-up en hoe het bedrijf de toekomst voor ogen heeft.
In 2014 ontstond het idee rondom Tom Kabinet. De oprichters wilden een e-book kopen en sloegen stijl achterover van de aanschafprijs. ‘Het voelde niet goed om bijna hetzelfde te betalen voor een e-book als voor een papieren boek. Papieren boeken kun je tenminste nog tweedehands doorverkopen. Voor digitale boeken was die mogelijkheid er nog niet. Dat was de start van Tom Kabinet, wat in het Deens lege boekenkast betekent’, vertelt de medeoprichter en ceo Marc Jellema.
Het eerste businessmodel van Tom Kabinet was om ePub-bestanden te verkopen via een website. Zodra het idee van Tom Kabinet was uitgewerkt, zochten de ondernemers een programmeur voor de technische realisatie van de website. Dit werd uitbesteedt aan Maarten Dieleman, waarna de website op 24 juni 2014 live ging. En met succes, vertelt de medeoprichter: ‘Binnen een paar maanden hadden we een paar duizend gebruikers die hun e-books uploadde naar de website. Zo beschikten we al snel over ruim dertigduizend boeken in onze webshop.’
Rechtszaken
De uitgeverijen waren niet blij met de komst van Tom Kabinet. ‘Al snel werden we door de Nederlands Uitgeversverbond (NUV), mede namens de Groep Algemene Uitgevers (GAU), gedagvaard voor een kort geding. NUV wilde dat wij stopten met de verkoop van tweedehands e-books’, vertelt de ceo. Deze rechtszaak vond plaats in juli 2014 en werd gewonnen door de start-up; Tom Kabinet mocht vooralsnog doorgaan met de verkoop van tweedehands e-books.
De NUV was niet tevreden met de uitspraak en ging in hoger beroep. In januari 2015 werd de uitspraak gedaan, waarbij Tom Kabinet deels gelijk kreeg. Het hof besloot dat er geen reden was om de doorverkoop van e-books te verbieden. Wel was de rechter van mening dat Tom Kabinet op een betrekkelijk eenvoudige en lucratieve manier de mogelijkheid bood om illegaal verkregen e-books te verkopen. Om door te gaan moest de start-up voldoende maatregelen treffen om illegaal verkregen e-books van de website te weren binnen de gestelde termijnen.
Nieuwe businessmodellen
‘Al deze rechtszaken leidde ertoe dat we in januari 2015 met een nieuws businessmodel kwamen om de illegale verkoop tegen te gaan’, vervolgt Jellema. Zo kregen de ondernemers toegang tot een aankooplink bij een Nederlandse e-book-distributeur. Dit maakte het mogelijk om alle in Nederland verschenen e-books te verkopen. ‘Drie grote Nederlandse uitgeverijen blokkeerden dit systeem. Dit zorgde voor weer een nieuw verkoopmodel in juni, gericht op abonnementen.’ Abonnees van Tom’s Leesclub konden voor 1,75 euro een e-book kopen. De helft van deze boeken kwam van leden, de andere helft van een distributeur. ‘Leden voelden weinig voor dit lidmaatschap’, geeft de ceo toe. ‘Daar stapten we dan ook weer van af en gingen naar een ‘sharing is caring’-model, waarbij mensen hun gelezen e-book konden aanbieden. Deze werd aangeboden voor twee euro.’
Dit is dan ook het huidige verkoopmodel van de start-up: tweedehands e-books verkopen voor twee euro per stuk. Hier is nog wel een stap aan toegevoegd, namelijk het betalen met credits. Ieder boek kost twee euro, plus een aantal credits. Deze credits verdienen gebruikers door oude e-books op het platform te kopen of door deze te kopen.
Scrum
Niet alleen op het vlak van de verkoopmodellen is er veel veranderd binnen de start-up. Ook binnen het ondernemersteam hebben wat verschuivingen plaatsgevonden. Dit team bestaat ondertussen uit Marc Jellema, zowel ceo als cfo, Tanja Wilming als cmo en Maarten Dieleman als cto. Daarnaast kozen de ondernemers voor een nieuwe ontwikkelmethode. Jellema: ‘In eerste instantie schreven wij de functionaliteiten uit en werd het programmeerwerk voor een vaste prijs uitbesteed aan Dieleman. Hij vond het echter zo leuk om bij ons te werken, dat hij begin 2016 bij ons in dienst is getreden. Nu werken we ook met Scrum. Dit werkt veel beter om snel producten te ontwikkelen.’
Groei
Deze flexibele ontwikkelmethode is nodig voor de groeiambities van de start-up. Het bedrijf wil een groei van vijfduizend naar twintigduizend gebruikers realiseren in Nederland. ‘Tel daarbij onze internationale expansie op. Nederland is voor ons te klein om een levensvatbaar bedrijf te hebben. Daarom maken we de stap naar het buitenland. In Europa zijn namelijk genoeg mensen die e-books lezen en daar willen we graag gebruik van maken.’ Het bedrijf staat dan ook in de steigers om in Europa uit te rollen. Hiervoor moet het bedrijf eerst de financiering op orde hebben. Ze hebben tot nu toe het bedrijf gefinancierd vanuit een investeringsronde bij Angel Investors. Deze vond begin 2015 plaatst. Nu is het bezig met een tweede ronde, die deze zomer moet worden afgerond.
‘Zo’n internationale stap is een kwestie van doen’, meent Jellema. ‘Voor ons is het een kwestie van de juiste taal inzetten en daarbij de juiste integraties zoeken. Zo werken wij bijvoorbeeld in Nederland samen met het Centraal Boekhuis. Deze samenwerkingen hebben we ook in het buitenland nodig. We onderzoeken welke partijen er in het buitenland beschikbaar zijn en kijken hoe we deze kunnen opnemen in ons platform.’
België en Spanje
De start-up wil dit jaar de eerste internationale stappen in België en Spanje zetten. ‘In België lezen veel Vlamingen al Nederlandstalige boeken. Deze kopen ze vaak bij Nederlandse uitgeverijen en retailers, waaronder bij Bol.com. Hier is het een kwestie van de juiste extensies aanzetten, zoals een betalingssysteem. We hebben gekozen voor Mister Cash.’
Daarnaast kijkt de ceo naar mogelijkheden in Spanje, omdat de e-bookmarkt hier vrij gelijk is aan de Nederlandse e-bookmarkt. ‘Spanje heeft bovendien als voordeel dat het land vier keer zoveel inwoners heeft als Nederland. Daarnaast moet dit voor ons de wegen naar Zuid-Amerika openen.’ Om van start te gaan in Spanje moet de start-up nog wat programmeerwerk uitvoeren. ‘Zodra dit voltooid is gaan we kijken naar de vervolgstappen. We hopen in ieder geval dit jaar door te breken in Spanje.’
Dit artikel is ook verschenen in Computable Magazine, jaargang 49, nummer 5, mei 2016.
