‘Ik ben een joy activist’, zo pakte zaakvoerder Sihle Tshabalala iedereen in. Hij startte anderhalf jaar geleden het ‘Brothers for All’-project om kinderen uit de Zuid-Afrikaanse sloppenwijk Langa dankzij computerlessen in het ondernemersleven te trekken. De HP-laptops kreeg hij dankzij Close the Gap, een non-profit organisatie die gedoneerde computers uit het bedrijfsleven beschikbaar maakt in sociale projecten in opkomende landen. ‘Het is fijn om te zien dat onze computers hier hun weg vinden,’ merkt RealDolmen-ceo Marc De keersmaecker op. De Belgische integrator is een van de partners van Close the Gap en doneert jaarlijks zo’n tienduizend computers of tablets.
Sihle Tshabalala vindt dat de nieuwe Steve Jobs uit Zuid-Afrika moet komen. Maar de realiteit is harder. In een township zoals Langa, goed voor 58.000 mensen, is ruim 60 procent van de inwoners werkloos. Misdaad loert altijd om de hoek. Tshabalala zelf zat ook elf jaar in de cel. ‘De enige uitweg is entrepreneurship.’ En leren computercoderen opent volgens hem deuren. ‘Coderen is de taal van de toekomst. Er zal nooit voldoende ‘codingcapacity’ zijn.’
Sinds ‘Brothers for All’ gestart is, hebben tweehonderd kinderen gedurende drie tot vier maanden een cursus gevolgd. ‘Dat aantal moet dit jaar verdubbelen tot vierhonderd, misschien wel.’ Het optimisme van deze ‘joy activist’ is aanstekelijk. Datzelfde positivisme vinden we ook in het Desmond Tutu HIV-centrum in Masiphumelele. Ook daar hebben ze dank zij Close the Gap een computerlokaal ingericht. Dagelijks komen er zo’n 170 kinderen langs voor deze naschoolse activiteit. In juni 2013 stopte de Amerikaanse president Barack Obama hier tijdens zijn bezoek aan Zuid-Afrika.
Met een internetpenetratie van bijna 8 procent van de bevolking hoort Zuid-Afrika bij de betere Afrikaanse landen. In de meeste andere landen draait dit cijfer ergens tussen 0,1 en 2 procent. ‘Internet biedt voor deze kinderen een venster op de wereld en vooral toegang tot onderwijs’, vertelt Dante Robbertze, directeur van het Desmond Tutu HIV-centrum. Onderwijs is het sleutelwoord, zoveel is duidelijk. Het staat in heel Afrika op een ondermaats niveau. Youtube-filmpjes zijn een welkome oplossing.
‘Het grote probleem is dat er niet overal toegang is tot internet, laat staan dat er elektriciteit voorhanden is’, constateert managing director Olivier Vanden Eynde. Hij richtte ruim elf jaar geleden Close the Gap op, samen met zijn Nederlandse mentor, toenmalig VUB-professor en huidig voorzitter Wim Blonk. Die wist in de adviesraad enkele belangrijke supporters binnen te halen zoals ex-EU-commissaris Neelie Kroes en de Zuid-Afrikaanse aartsbisschop Desmond Tutu. Inmiddels heeft Close the Gap zo’n driehonderd partners waaronder documentmangementbedrijf Ricoh. ‘Wij waren er vanaf het begin bij’, vertelt CSR-manager Nicolette Kraay. ‘Ook Deloitte was meteen gewonnen voor het idee’, geeft managing partner Twan Kilkens aan. Ericsson zou snel volgen. Inmiddels heeft Close the Gap zo’n 150.000 computers kunnen plaatsen in landen als Kongo, Kenia, Tanzania, Burundi en dus Zuid-Afrika.
Close the Gap haalt computers op bij ondernemingen die daarvoor ook een bijdrage betalen in het kader van een Company Social Responsability-project. Die desktops en laptops worden schoongemaakt door partner Arrow (zie kader) en vervolgens verscheept naar de vragende partijen. Niet alle computers blijken daarvoor geschikt, zo blijkt. Close the Gap heeft immers in totaal reeds een half miljoen computers opgehaald. Voor het transport werd totnogtoe altijd gebruik gemaakt van de gratis dienstverlening van KLM, maar dat programma kwam recent tot een einde na een besparingsronde bij de luchtvaartmaatschappij.
Omdat 70 tot 80 procent van de inwoners in Afrikaanse landen toch nog steeds in landelijke gebieden te vinden zijn, zonder elektriciteit, heeft Close the Gap in samenwerking met Deloitte een Digitruck laten uitrusten waarin achttien leerlingen op een desktop tegelijk cursus kunnen volgen. Het is al de tweede Digitruck, deze keer ondergebracht in een gewezen koelcontainer om de warmte te weren. ‘Off-grid projecten blijven de komende drie jaar de uitdaging’, aldus Olivier Vanden Eynde. ‘Hoe kunnen we een ecosysteem creëren waarin we hardware met goedkope energie kunnen aansturen? Zonnepanelen maken het prijsplaatje vandaag nog altijd 10 tot 20 procent duurder. Ook betaalbare toegang tot het internet is een uitdaging, samen met het stimuleren van ondernemerschap. Zuid-Afrika en bij uitbreiding heel Afrika kan dus best heel wat joy activisten gebruiken.
Dit artikel is ook verschenen in Computable Magazine, jaargang 49, nummer 3, maart 2016.
Arrow datawiper
Een van de belangrijkste supporters van Close the Gap is Arrow Electronics, dat in 2011 de oorspronkelijke partner Flection overnam. Arrow is gespecialiseerd in het opschonen van computers en de doorverkoop aan derden. In Nederland, waar het 45 medewerkers telt en goed is voor zo’n tien miljoen euro omzet, is Rabobank de grootste klant, maar ook PWC is met vijfduizend laptops een interessante partij. In België is Belgacom een referentie. ‘Zowat de helft van de producten zijn laptops, 40 procent zijn desktops en 10 procent zijn tablets of andere oplossingen’, vertelt financieel directeur Carl Altena. Die toestellen worden in functie van de herbruikbaarheid geklasseerd en opnieuw op de markt gebracht. ‘Het is een groeimarkt’, duidt Altena, die dit jaar een omzetstijging verwacht van zo’n 20 procent.
Goed initiatief alleen jammer dat de donerende organisaties moeten betalen voor refurbishment en transport en de sociale projecten dan wel lokale ICT organisaties in Afrika moeten betalen voor de hardware/services.
Een veel beter initiatief zou zijn om de hardware lokaal in Nederland te verkopen (tenslotte is hier recycling wat in opkomende landen in Afrika niet het geval is) en met dit geld lokaal nieuwe hardware aan te schaffen.
Voordelen zijn:
– Geen transportkosten (en veel CO2 verbranding)
– Lokale service van de vendor
– Lokaal support van Microsoft (in de juiste taal)
– Plug & Play (nu Plug & Pray omdat vaak de juiste stekkers en layout van het keyboard niet correct zijn)
– Je voorkomt dat 70% van de gebruikte hardware niet in corrupte handen valt
– Geen uitbuiting van lokale bedrijven die de hardware installeren op de scholen (Ze moeten nu € 90,00
betalen voor een PC terwijl die minder op de lokale markt kost !)
– Nieuwe PC’s gaan 8 jaar mee. Een gebruikte PC maximaal 3 jaar. Snel & Veel E-Waste !
– World loop haalt volgens Close the Gap E-Waste uit Africa terug. Helaas betreft dit alleen de systemborden die door World loop voor grof geld aan een Belgische smelter worden verkocht. Overige E-Waste wordt lokaal verhandeld in Afrika met bestemming onbekend.
Ik schrijf dit omdat ik uit ervaring praat. Ik ben zelf jarenlang werkzaam geweest in Afrika en zie dat er door Close The Gap grof geld wordt verdient maar vervolgens nemen zij zelf geen verantwoordelijkheid om de apparatuur daadwerkelijk zelf bij de instanties af te leveren.
Daarnaast ontbreekt elke hardware rapportage naar de donateur.
Het is gewoon een schandalige organisatie die zich verrijkt over de rug van de donateur en Afrikaanse organisaties. Het enige wat goed werkt bij Close The Gap is hun marketing . . . .