De data-explosie die wordt gecreëerd door mobiele apparaten, het internet of things, en sociale media, zorgt ervoor dat ook overheidsinstanties nieuwe manieren moeten vinden om al deze informatie op een productieve manier te kunnen gebruiken. Hiervoor moet de aanwezige data-managementinfrastructuur heel schaalbaar zijn, maar ook de flexibiliteit bieden om de implementatie – al naar gelang de behoefte – uit te breiden of aan te passen.
Commerciële data-managementsoftware brengt vaak hoge licentie- en onderhoudskosten en vendor lock-in met zich mee, wat het voor it-managers binnen de overheid erg lastig maakt om de flexibiliteit en schaalbaarheid te realiseren die van hen wordt gevraagd. Open source database management systemen zoals PostgreSQL, MariaDB en MySQL zijn sterk verbeterd in de afgelopen jaren en zijn daardoor directe rivalen geworden van commerciële alternatieven op het gebied van performance en beveiliging, maar dan tegen een veel lagere cost of ownership (tco) door flexibele businessmodellen op basis van jaarlijkse abonnementen.
Bedrijfskritische toepassing
Om optimaal te kunnen profiteren van de kracht van open source technologie, hebben overheidsinstanties echter wel commerciële toeleveranciers nodig. Die zijn nodig om aanvullende diensten te leveren, waaronder support, tooling, opleidingen en het ontwikkelen van aanvullende functionaliteit. Dit alles is noodzakelijk om open source producten op grote schaal in bedrijfskritische omgevingen te kunnen gebruiken.
Er zijn gelukkig steeds meer leveranciers van enterprise open source software en it-dienstverleners die gespecialiseerd zijn in de implementatie. De laatste jaren zien we daarom ook internationaal steeds meer initiatieven ontstaan die het gebruik van open source binnen overheidsinstanties bevorderen. Op basis van open source software zijn overheden immers in staat om hun datacenters op een veel kostenefficiëntere manier in te richten dan op basis van licentiegebaseerde software mogelijk zou zijn.
Het geeft ze de mogelijkheid om een uiterst schaalbaar platform te creëren dat de enorme datavloed aankan en klaar is voor toekomstige innovatie. Een belangrijk onderdeel van het verhaal is namelijk dat de kostenreductie als gevolg van een migratie naar open source geld vrij maakt dat vervolgens ingezet kan worden in nieuwe projecten ter bevordering van hun zakelijke doelstellingen.
Gestaag
In de afgelopen vijf jaar werd PostgreSQL bijna tien miljoen keer gedownload, waarmee de database is uitgegroeid tot een van de populairste open source databases voor het vervangen van traditionele database-leveranciers zoals Oracle. We zien dit op grote schaal gebeuren in de Verenigde Staten, waar al meer dan 150 overheidsinstanties van Postgres gebruik maken. Ook in Nederland zien we dat de overheid in een gestaag tempo bezig is om open source-gedreven datacenters te bouwen, die op termijn alle propriëtaire technologie moeten gaan vervangen.
Om een idee te krijgen van de wereldwijde beleidsmaatregelen van overheden om de adoptie van open source te bevorderen, volgt hier een kort overzicht.
- Binnen de Europese Unie is door middel van een resolutie van het Europees Parlement een oproep gedaan aan EU-instellingen om propriëtaire software te vervangen door open source om de technologische onafhankelijkheid te vergroten.
- In de Verenigde Staten heeft de regering van Obama door middel van de Open Government Partnership landelijke instanties opgeroepen om een open source softwarebeleid te gaan ontwikkelen. Cio’s binnen de overheid krijgen bovendien te maken met meer toezicht op hun technologie-uitgaven in het kader van de Federal Information Technology Acquisition Reform Act (Fitara).
- In India heeft de regering een formeel beleid aangenomen, genaamd de Policy on Adoption of Open Source Software. Daarin worden centrale en lokale overheden opgeroepen om open source software te overwegen voor nieuwe projecten en voor het migreren van bestaande projecten.
- In 2014 trad de Britse regering toe tot het D5 Charter met partners Estland, Israël, Nieuw-Zeeland en Zuid-Korea. In dit handvest wordt een reeks toezeggingen gedaan die de digitale transformatie van de overheid en de openbare dienstverlening moet ondersteunen.
Transparante budgetten
Veel van de internationale beleidsinitiatieven, in het bijzonder Fitara in de Verenigde Staten, roepen op tot meer transparantie in de financiële relaties met softwareleveranciers. Veel overheidsinstanties vinden dat er na vele jaren van werken met de traditionele leveranciers een complex web is ontstaan van licenties dat lastig te doorgronden is en budgettering moeilijk maken. Open source software staat los van die traditionele licentiestructuren en biedt een veel transparanter model op abonnementsbasis dat is gericht op dienstverlening, niet op het aanschaffen van de software. Voor overheden die op zoek zijn naar meer overzicht bij het rapporteren van hun budgetten is het veel makkelijker om abonnementen op te tellen dan daarvoor eerst allerlei complexe licentiestructuren te moeten doorgronden.