De overheid mag niet alleen op een digitale manier met burgers communiceren. Er moet altijd een tweede manier mogelijk zijn, zoals gewone post. Dat vertelt de nationale ombudsman Reinier van Zutphen in het tv-programma Nieuwsuur. Vooral zwakkere groepen in de samenleving kunnen de dupe worden van de technologische ontwikkelingen.
Van Zutphen hield zich het afgelopen jaar bezig met de digitalisering van de overheid, waaronder het verdwijnen van de blauwe envelop van de Belastingdienst. Hij heeft niks tegen deze digitalisering, maar is wel van mening dat bepaalde groepen mensen in de samenleving hierdoor onder druk komen te staan. Met name oudere mensen voelen deze druk. ‘Ze vragen zich af hoe ze nu informatie kunnen krijgen, wat het voor hen betekent. En er waren ook mensen die zeiden dat ze het krijgen van een papieren brief echt belangrijk vinden.’
De ombudsman meent daarom dat er nog een communicatiemogelijkheid overblijft, bijvoorbeeld de gewone post. ‘Digitaal is prima, maar er zijn groepen mensen in de samenleving die op een andere manier met de overheid contact moeten kunnen maken. Het gaat om de menselijke maat’, aldus Van Zutphen.
De technologische ontwikkelingen zijn niet de oorzaak van het feit dat er sprake is van zwakkere groepen. Deze mensen hebben mentaal minder bagage dan anderen in onze samenleving. De nationale ombudsman mag mij (en anderen) uitleggen of die “zwakkeren” nu met de papieren samenleving het wel begrijpen? Het feit dat de overheid nu eenmaal een minimumniveau van kennis en kunde eist als deelnemer van de samenleving heeft niets te maken met de communicatievorm. Deze mensen moeten juist door die overheid actief (dus ongevraagd) geholpen worden door mensen die begrijpen hoe de radartjes bij de overheid werkt. Het tegenhouden van elektronische communicatie is een wensdroom die een ombudsman niet voor elkaar gaat krijgen. Als we nu echt de “zwakkeren” willen hebben moeten de politici (en dat gaan ze nooit doen) de complexiteit uit de regels halen. Sterker nog ontlast de “zwakkeren” van het rondpompen van geld, maar geef ze noodzakelijke dingen in natura. Dan ben je van heel veel zaken af. Helaas zijn er dan bakken ambtenaren minder nodig en de discussie gaat dan om de “uitgaven” (lees “taken”) van de overheid. Misschien dat veel mensen het niet door hebben, maar politici willen graag heel lang praten over de financiering van een plan of taak, dan over de principiële keuzen in het maatschappelijke domein, want dat kan stemmen kosten en licht dus gevoelig.
Beste Atilla Vigh, ik neem maar even aan dat je geen “zwakkeren:” in je kennissenkring hebt. Misschien een foute aanname, maar ik lees in jouw reactie geen enkel begrip voor deze groep. Je duidt de “zwakkeren” aan alsof het mensen zijn die sociaal en intellectueel minder begaafd zijn. Ter informatie aan jou: ik ken voldoende mensen die geen computer bezitten, domweg omdat ze het geld er niet voor hebben. Deze mensen komen rond van een minimum inkomen. In die zin zijn ze financieel zwak, dat klopt. Maar sociaal en qua intellect is er niets mis met deze mensen. En denk ook even aan de ouderen in deze samenleving. Velen begrijpen niets van computers, maar mankeren verder niets. Al deze mensen kunnen een brief van de belasting of een aangifte zo begrijpen. Maar nu de overheid en ook gemeentes digitaal gaan communiceren, zal zij waarschijnlijk de vereiste communicatie nooit ontvangen.
Digitalisering is prima, maar biedt altijd een alternatief. Dat u en ik het wel makkelijk vinden, wil niet zeggen dat iedereen het ook zo wil. Je mag en kan niemand verplichten een e-mailadres te hebben en een computer aan te schaffen. Als de overheid dat wil, dan moet ze dat ook faciliteren. Eerlijk gezegd is het een eenrichtingsgedachte: “het is wel makkelijk voor ons en we besparen er geld mee”. Maar de ontvanger moet wel een internet verbinding hebben en apparatuur waarmee e-mail ontvangen kan worden.
Een hypothetische situatie: de overheid verplicht ons allemaal een woning op de begane grond te hebben, want dan kan de postbode makkelijker de post van de overheid in de brievenbus stoppen.
Natuurlijk is dat absurd, maar dat is te vergelijken met waar het hier om gaat: het hebben van een digitale brievenbus, waar de overheid makkelijk hun post in kan stoppen.
@Atilla: het gaat niet alleen om ‘geestelijk’ zwakkeren, het gaat ook om ouderen die niet zijn opgegroeid met de computer. Mijn moeder van 84 is er zo een. Ondanks alle pogingen krijg ik haar niet meer aan de PC.Nu is zij in de gelukkige omstandigheid dat ze op mij terug kan vallen, maar wat als men een dergelijke back-up niet heeft? Moeten die mensen dan maar van informatie verstoken blijven? Of zelfs gedwongen uit de samenleving verwijderd worden?
Maar ook mensen die nog gewoon met een modem moeten inbellen: lang niet overal ligt vast internet. Daarbij kun je mensen ook niet verplichten internet te nemen. Sommige gezinnen hebben amper te eten en dan zullen ze wel veertig euro per maand aan internet en een computer moeten gaan uitgeven?
Ik denk dat jouw visie op de samenleving dus een beetje te kort door de bocht is .
@ Jaap en de R.J. Tuinman.
De groep (on)bewust digibeten (dus ouderen en mensen zonder geld) kunnen zich ook door dezelfde mensen laten helpen die “de zwakkeren” laten helpen. Ik zeg ook duidelijk in mijn verhaal dat de overheid (ongevraagd) hulp moet aanbieden. Dat gebeurt nu niet.
Waar ik tegen ben, is het stoppen van elke vooruitgang.
Ik doe nu ook de administratie van mijn moeder van 81, en als ze zou willen zou best een computer kunnen gaan leren gebruiken en de eigen aangifte invullen. Mijn oude moeder kan zich nog de introductie van de bankrekening herinneren. Man, man, dat gaat nooit lukken, want vroeger kreeg iedereen een fysiek loonzakje en dan nog eens per week. Je moest eens weten hoeveel mensen na hun eerste maandsalaris, na een week het geld er al doorheen hebben gedraaid (vaak in het cafe). Mijn moeder woont in een 55+ woning waar veel oudjes wonen, waar velen (boven de 80) zelfstandig op hun computer communiceren met de overheid.
We moeten het niet spannender maken dan het is. Vooralsnog kun je in praktische alle gemeentehuizen, op kosten van de gemeente, achter zogenaamde internet computers plaats hebben. Overigens Jaap, elk woonadres is bij wet verplicht een brievenbus te hebben, dat is geen fabeltje. Je verblijfplaats moet ook bekend zijn bij de overheid. Meedoen aan de samenleving betekent niet dat iedereen zich lekker kan zitten onttrekken aan die samenleving en vervolgens “anderen” de schuld geven, dat ze geen geld, papieren of weet ik veel wat krijgen. In deze tijd van burgerrechten, zou ik een pleidooi willen maken voor burgerplichten. En om nog wat olie op het vuur te gooien, zijn die mensen die geen geld voor een computer hebben diezelfde mensen die wel 3 telefoonabonnementen hebben lopen? Kijk ik ben zeer sociaal voor mensen die echt maar dan ook echt het geld niet hebben voor een computer en internet, maar ik durf te wedden dat die groep zo klein is, dat deze mensen prima bij de gemeente geholpen moeten worden.
Je gaat mij toch niet wijs maken dat mensen die een papieren aangifte doen, dat nog met hand gaat zitten invullen. Sorry hoor, maar de belastingdiskette bestaat al sinds 1993. Er zullen heus nog wel een aantal verstokte boekhouders of principiële zijn die dat met de hand gaan zitten doen, maar je maakt je bij mij dan volstrekt belachelijk. Wassen ze hun kleding dan ook nog steeds met hand? Hebben ze magnetron? En zo kan ik nog wel doorgaan.
Voor de meeste mensen is een belastingaangifte een banale bezigheid, die is nauwelijks complex. Complexe aangiftes zijn in het algemeen zelfstandig ondernemers, nou die moeten een administratie voeren. En nou ken ik nog wel een aantal “ondernemers” die dat met een schoenendoos doen, maar even serieus. Het gebruik van een pinpas vs cash geld is zeker ook al zo’n verworven onzinrecht. De enige reden van mensen die cash geld eisen, is dat ze zwart geld hebben of nog triester, dat ze niet willen laten weten waar ze hun geld aan uitgeven.
Dus nogmaals, voor mensen die het niet kunnen (omdat ze geen computer/internet hebben) kunnen ze zich vervoegen bij de gemeente. Voor mensen die het niet kunnen (omdat ze het niet begrijpen) zou de overheid veel actiever moeten optreden. Edoch, blijf ik van mening dat dit van voorbijgane aard zal zijn. Het gebruik van computers en internet zal echt over 10 jaar zo ingeburgerd zijn, dat vermoedelijk je verplicht wordt een e-mail adres te hebben, omdat fysiek papier niet meer bestaat voor officiële communicatie.
Laten vooral realistisch zijn en niet doen alsof Nederland een of andere arm Afrikaans land is.
Of het is de tand des tijds en empathie of liever gezegd gebrek aan empathie zorgt ervoor dat mensen niet verder kijken dan hun neus lang is. ‘Als het voor mij geldt dan moet dit ook voor anderen gelden.’ is de mindset.
Het zijn niet alleen ouderen of mensen aan de onderkant van de samenleving maar er zijn bijv ook nog geestelijk beperkten of mensen met een vorm van analfabetisme die hier ook moeite mee hebben.
Maar het hete hangijzer is ook wat de ombudsman aankaart het menselijk contact. Als je dat digitaal wilt doen dan gooi je alle non verbale communicatie weg en kunnen zaken totaal uit hun verband gerukt worden en bij persoonlijke zaken kunnen er niet wensbare tegenstellingen ontstaan. Het mag geen argument zijn om mensen niet meer in de ogen te willen kijken omdat het goedkoper zou zijn.
@Atilla Vigh. Nogal vooringenomen. Je denkt het allemaal heel goed te weten, maar het is te veel onzin om echt inhoudelijk op in te gaan.
@Atilla Vigh
Een zeer omstreden boek is weer vrijgegeven in Duitsland en komt wellicht ook in Nederland op de markt. Misschien moet je dat eens lezen en naast jouw uitingen leggen.
Ik vindt het beangstigend dat dit soort “denken” klaarblijkelijk weer heerst.
Een geciviliseerde maatschappij kenmerkt zich door respekt voor en zorg voor de zwakkeren in die samenleving. Helaas is dat al een heel stuk op zijn retour zoals we aan de reactie van Atilla kunnen lezen.
Jammer dat mensen niet goed lezen.
Ik zeg dat mensen die het NIET kunnen of willen zich bij de gemeente kunnen vervoegen.
Alleen moeten we de gemeente dat verplicht bij wet opleggen. En de gemeente moet daarbij actief mensen hulp aanbieden (desnoods ongevraagd). En Jan, dat is veel socialer dan jij nu aan mij probeert te hangen.
Mijn stelling is dat we de technologische vooruitgang niet moeten gaan tegenhouden, vanwege het feit dat er burgers zijn die niet mee kunnen komen. Ik zeg je dat de volgende generaties vanzelf de geneugten van de nieuwe technologie, ook diegene die minder snel zaken oppakken.
@Atilla: Nogal vooringenomen deze uitspraak”: “Het gebruik van een pinpas vs cash geld is zeker ook al zo’n verworven onzinrecht. De enige reden van mensen die cash geld eisen, is dat ze zwart geld hebben of nog triester, dat ze niet willen laten weten waar ze hun geld aan uitgeven.”
Soms is het hebben van contant geld handiger dan een pinpas. Natuurlijk ook ik gebruik een pinpas, maar komt een collectant langs de deur, dan heeft die zo’n bus waar contant geld ingestopt kan worden. (en ik weet dat er al proeven zijn met mobiele pin-apparaten. Die mislukken, omdat dat veel te lang duurt…. een paar muntjes of een briefje gaat nu eenmaal sneller.) Ook het kopen van, bijvoorbeeld, een ijsje bij de ijscoman zal toch makkelijker met contant geld lukken dan met een pinpas.
Maar om mensen die contant geld in hun zak hebben nu voor zwart geld bezitters uit te maken, dat gaat me echt te ver.
Atilla Vigh, de meeste ouderen worden door het verdwijnen van de blauwe enveloppe opnieuw meer afhankelijk van anderen, terwijl ze geen betrouwbare belastingadviseur kunnen betalen. Het verdwijnen van de blauwe enveloppe betekent meer kans op financieel misbruik. Natuurlijk kan de overheid tegelijkertijd adequate veiligheidsmaatregelen inbouwen, maar dat doet de overheid niet. Ze geven ook niks om misbruik van ouderen. Ze maken weliswaar veel reclame voor Veilig Thuis en Meldpunt Ouderenmishandeling in de zorg, maar die organisaties functioneren slecht, hebben onvoldoende budget en de overheden laat het daar bij. Weer zo’n wassen neus van lachebekje Rutte.
De actie van de nationale ombudsman Reinier van Zutphen, vindt ik daarom een goede zaak. Daar passen geen gemeenplaatsen bij.
Als we willen voorkomen dat geld rondgepompt wordt, dan moeten de regels onder andere eenvoudiger en duidelijker worden en eventuele hulp aan zwakken transparanter. De blauwe enveloppe zal trouwens toch wel verdwijnen, want hoeveel jongeren hebben ervaring met aangifte op papier?