Open source is groeiend in Nederland, maar echt grote initiatieven blijven tot op heden uit. Dat zeggen Computable-experts over de status van open source in ons land. Er zijn volgens hen veel voordelen van open source software ten opzichte van eigendomssoftware en bovendien valt er ook goed aan deze software, waarvan de broncode openbaar is, te verdienen.
Open source is in Nederland nog steeds groeiende, zegt Sandor Klein, vice president EMEA bij Docker. ‘Na het succes van Red Hat, zie je dat andere bedrijven volgen.’ Ook Jan van der Torn, senior consultant, Conclusion Infrastructure Services ziet toenemend gebruik van open source software. Volgens hem is het inmiddels main stream geworden en wordt er niet meer over open source software gesproken, maar over Linux en Red Hat. ‘Open source software komt ongemerkt bij bedrijven binnen via appliances. Daarnaast is Linux en open source software heer en meester binnen cloud computing. Voor zover ik weet, is Microsoft de enige die zijn cloud niet op open source software heeft gebaseerd.’
Van der Torn merkt wel op dat hoewel open source groter wordt bij backend systemen, dit een ander verhaal is bij de desktop. ‘Daar is Microsoft nog marktleider, maar Apple met OS X knabbelt aan dit marktaandeel. Daar waar eindgebruikers de Linux desktop schuwen omdat het er ‘anders’ uitziet, hebben ze daar bij Apple blijkbaar geen probleem mee.’ Van der Torn denkt dat dit argument tegen Linux desktops hiermee ook zou kunnen komen te vervallen.
Software open source maken
Henk van Cann, eigenaar 2Value, zegt dat leveranciers er vaak voor kiezen om software open source te maken. ‘De redenen daarvoor zijn niet veel anders dan zeven jaar geleden.’ Ric van Westhreenen, vice president bij Typo3 Association meent echter dat nog maar weinig Nederlandse bedrijven hun eigen software open source maken. ‘Elon Musk (Tesla) maakte dit jaar echt een statement door alle broncode open source te maken. Dat voegt ook iets toe aan het algeheel nut. In Nederland zie je niet zulke hele grote initiatieven.’
Doorbouwen op open source
Volgens Van Westhreenen wordt er wel veel doorgebouwd door bedrijven op open source software. ‘Heel vaak vormt dit de basis van hele goede producten of software as a service (SaaS)-oplossingen. Je kunt natuurlijk zeer goed gebruik maken van bestaande open source software en daar je eigen product of dienst omheen bouwen. Zeker de vlucht die SaaS nu neemt, waarbij software een platform is en daarbovenop diensten worden geleverd.’ Ook Klein zegt dat er behoorlijk wordt doorgebouwd op open source door Nederlandse bedrijven. ‘Denk hierbij aan middleware technieken, soa en het ontwikkelen in docker containers.’
Volgens Van der Torn is deelnemen aan open source software voor veel bedrijven lastig. ‘Dat blijft een ‘ver van hun bed show’ als software ontwikkeling geen eigen activiteit is. Maar dat hoeft natuurlijk ook niet. Dat is juist het mooie van het open source-model, een kleine groep mensen levert bijdrages, maar daar kunnen veel mensen van profiteren.’ En dat gebeurt dan ook veel, meent Klein. ‘Nederlandse bedrijven dragen bij aan de open source-community in de vorm van verbeteringen.’
Eigendomssoftware vs. open source
Een nadeel van eigendomssoftware, het tegenovergestelde van open source software, is volgens Van Cann het betalen voor ‘domme’ licentiekosten. ‘Betalen enkel voor softwarelicenties is niet meer van deze tijd. Wat kun je ermee? Boven je bed hangen? Waarom zou ik eerst betalen en dan eventueel misschien als het meezit het goed en genoeg gebruiken? Beetje dom anno 2016 om een ‘recht om te gebruiken’ te kopen. Behalve als je met de spreekwoordelijke kloten voor het blok zit, natuurlijk.’ Volgens Van Cann doen slimme inkopers dit dan ook anders. ‘Zij rekenen tegenwoordig af op basis van feitelijke dienstverlening: van het in de lucht houden van een domeinnaam tot het feitelijke gebruik van systemen aan toe.’
Een andere reden waarom open source volgens hem een slimmere keuze is, is omdat een bedrijf in zichzelf investeert, wanneer hij iets verandert of laat veranderen in een open source systeem. ‘Bij closed source investeer je in het systeem van een ander. Die investering mag je later weer terugkopen als de eigenaar nog bestaat en dat ‘kopen’ nog toe staat.’
Verdienen aan open source
Volgens de Computable-experts kan er op veel verschillende manieren geld worden verdiend aan open source. Van Cann zegt dat de markt aan open source kan verdienen op alle manieren die ook voor closed source gelden. ‘Het enige onderscheid is de (terugkerende) ‘domme’ licentiekosten van de software zelf, die kunnen eigenaren van software wel in rekening brengen, maar dat mag je in zekere mate niet doen als je (bovenop) open source hebt ontwikkeld.’
Van der Torn meent dat er geld kan worden verdiend aan het beheer van de backend systemen die op bijvoorbeeld Linux draaien. Naast beheer, hosting en managed hosting kunnen er ook modellen toegepast worden als ‘open core’, meent hij. ‘Daarbij wordt er een (gratis) community-versie ontwikkeld en kunnen klanten betaalde entitlements krijgen op de volledige versie met alle features en met support.’ Bij dit laatste verdienmodel heeft Van der Torn wel een kanttekening. ‘Dit blijft lastig, omdat je het redelijk vrij kan laten, met lage opbrengsten als gevolg. Je kan ook de duimschroeven aandraaien, zoals Red Hat doet, en dan behaal je mooie opbrengsten.’
Klein denkt dat er verdiend kan worden aan open source door het verkopen van support-abonnementen, training en consultancy. ‘We zien dat bedrijven open staan voor een move naar open source, maar daarmee wel willen kunnen terugvallen op de markt/leverancier voor support.’
Van Westhreenen ziet drie manieren om geld te verdienen met open source software. ‘(1) Uurtje-factuurtje met allerlei diensten. (2) Het bieden van een platform gebouwd op open source software. Voor dat platform betaalt de klant vervolgens. (3) Het maken van eigen producten op basis van open source software, die je vervolgens als product verkoopt. Dit kan overigens alleen als de open source software vrij gegeven is met specifieke licenties.’
Open source is met een gestage opmars bezig, maar het is eerder evolutie ipv revolutie. Steeds meer bedrijfskritische applicaties draaien op een (gedeeltelijke) open source software stack. CTO’s en CIO ’s die hun huiswerk doen en niet aan de leiband van de grote software dinosaurussen en SI’s lopen kiezen voor hogere kwaliteit, meer innovatie en lagere TCO. Dan is er maar een model dat toekomst vast is en dat is het supported open source model.
Open source software kent een andere bedrijfsmodel dan closed source software wat in alle gevallen leidt tot een lagere TCO. Waar closed source leveranciers een licentie verkopen met een jaarlijks support en maintenance bedrag is er bij supported / commerciële open source sprake van een abonnement op services en support. Software is een product dat tegen verwaarloosbare kosten kan worden gedistribueerd. De gebruiker van open source oplossingen betaald dus niet voor het verleden maar krijgt om niet de beschikking over alle in het verleden gecreëerde waarde, en sluit een abonnement af voor toekomst en investeert daarmee in de verbetering van de code.
Open source bedrijven hebben een groot belang om de klant tevreden te houden met uitstekende support en dito innovatie. Maar de klant heeft ten alle tijden de mogelijkheid om de relatie te beëindigen zonder dat daarmee het gebruiksrecht op de software vervalt. Dat zorgt voor een gezonde relatie waarbij er geen sprake is van vendor lockin en ook een escort overeenkomst overbodig is.
Bijdragen en uitbreidingen aan open source producten, die in de markt ontstaan komen aan alle gebruikers ten goede, investeringen in open source zijn dus per definitie in het belang van alle gebruikers.
Liferay bewijst dat een open source bedrijf de concurrentie met de grote commerciële spelers aan kan, Liferay staat op eenzame hoogte in Gartners Magic Quadrant for Horizontal Portals.