Ict-dienstverlener Ordina heeft een app gebouwd die moet bijdragen aan interne discussies over integriteit. In de app kunnen medewerkers allerlei stellingen toetsen. Het is één van de stappen die de dienstverlener neemt om de discussies over het onderwerp integriteit binnen de organisatie levend te houden.
Ordina-directeur Stépan Breedveld vertelt in gesprek met Computable dat zijn bedrijf het afgelopen jaar allerlei stappen heeft gezet om de aandacht voor integriteit bij medewerkers en management te vergroten. ‘Het management volgde workshops, personeel is tijdens bijeenkomsten verschillende casussen voorgelegd, de interne klokkenluidersregeling is opgefrist en er is meer extern toezicht.’
Ordina kwam in 2014 lelijk in het nieuws nadat onderzoeksprogramma Zembla informatie onthulde over fraude van de dienstverlener bij aanbestedingen. Breedveld erkent dat er in enkele gevallen sprake was van ongepast gedrag, maar vindt het geschetste beeld van grootschalige fraude niet kloppen. ‘Zembla heeft beschuldigingen gemaakt die niet onderbouwd zijn.’
De realiteit is dat de sector en zijn bedrijf nu onder een vergrootglas liggen. Ordina kan zich niet de kleinste schijn van belangenverstrengeling veroorloven en voert daarom de interne discussie over integriteit op. Breedveld: ‘Dat doen we niet met het vingertje, zo van ‘dit mag wel en dat mag niet’, zaken steken namelijk vaak complex in elkaar. Bovendien hebben we een open bedrijfscultuur waarin we met elkaar per geval de discussie aan willen gaan. Een app kan daarbij helpen.’
Met verbazing belees ik dit bericht. Gewerkt hebbende bij verschillende internationale organisaties, is het gewoon zo dat er van ’top down beleid en integriteit word bepaald en vastgelegd. Een ieder de voor zo’n organisatie werkt zal zich de principes en regels van de betreffende organisatie eigen moeten maken.
Daarbij is ruimte voor verbetering. Lees, wanneer iemand een hiaat of een verbetering in een proces, product of instelling detecteert, voelt die zich op zijn minst geroepen dit aan te geven ter verbetering. Men heeft zoiets heel commercieel ‘lean’ genoemd. Persoonlijk noem ik dat niet meer dan ‘Normaal en Loyaal’ naar de desbetreffende organisatie toe.
Wat ik heb ervaren van ruimte voor discussie is dat discussie vooral leid tot nog meer discussie die verzand in nog meer (non)discussie en daar uiteindelijk nergens ook maar iets van terecht komt.
Mocht mijnheer Breedveld het nog niet helemaal begrijpen, Integriteit is een instelling waarbij elk lid van de organisatie zich op een dusdanige eenduidige manier gedraagt dat die positief reflecteert naar buiten en naar je klanten. Waar ook de klant op de hoogte is van hoe een organisatie als Ordina zich opstelt en gedraagt, wat zij toe staat en wat zijn vooral NIET toe staat.
Dat moet gewoon een uniformiteit zijn van en voor Ordina, niet een app die discussie op gang moet brengen. Zo eenvoudig moet het zijn en dan zou ik zeker even mee nemen dat Ordina zich nooit zal begeven op een commerciële weg die leid tot een ‘vendorslock’ bij de klanten maar in aanbesteding en uitvoering er alles aan doet volkomen transparant te zijn.
Dat kan makkelijk, immers, de materie IT is 100% voorspelbare materie. Dus moet je proces en uitvoering hieraan gekoppeld zijn. Gewoon, 100% voorspelbaar en vooral, transparant. Dan heb je namelijk geen klokkenluiders nodig.
Denk ik….. dan….
Een app is een van de zes aangrijpingspunten om een gedragsverandering als deze te bewerkstelligen.
Even wat theorie:
De zes aangrijpingspunten betreffen Willen en Kunnen op de niveaux Individu, Groep en Structuren.
In mijn eigen woorden:
Mensen (1) willen vaak wel, maar (2) ze weten niet precies wat er van ze verwacht wordt en hoe ze het precies moeten doen – ze kunnen het niet.
Als de groep waar ze deel van zijn ze helpt met (3) aanmoediging en (4) instructie, gaat het al beter.
Als er dan ook nog (5) regelingen zijn die het gewenste gedrag bevorderen en (6) systemen die het gemakkelijk maken, dan is er een goede kans op succes.
De ervaring is dat je (d.w.z.: het management) tenminste vier aangrijpingspunten moet gebruiken om succes te hebben.
(Bron: Vital Smarts, 10x Your Influence Research Report, vitalsmarts.com)
De app valt onder (6). Hij helpt maar is op zich niet voldoende.
Ordina heeft verder nog van alles gedaan – ik citeer en zet de nummers van de aangrijpingspunten erbij: “Het management volgde workshops (2), personeel is tijdens bijeenkomsten verschillende casussen voorgelegd (2), de interne klokkenluidersregeling is opgefrist (5) en er is meer extern toezicht (?).”
Om toezicht geef ik niet zoveel. Blijven over: twee benutte aangrijpingspunten: (2) en (5). Onvoldoende, lijkt me.
Vooral op het gebied van regelingen (5) gaat het vaak fout want ze zijn tegenstrijdig: integriteit is mooi, maar je krijgt een bonus als je een order binnensleept en je vergroot je promotiekansen.
Om een qua integriteit zwakke broeder (1) binnen de lijnen te houden zul je dan van alle vier overgebleven aangrijpingspunten gebruik moeten maken.
Heren, ik begrijp jullie reserves op basis van dit bericht, maar als Ordinees tel ik onze zegeningen: er is nieuw beleid, discussies zijn gestart en het wordt een onderwerp van gesprek. Zo is er ook een e-learning module voor alle medewerkers. Daarmee zijn we er nog niet, maar het lijkt mij een goede start voor verdere bewustwording en professionalisering in dit gebied.
Toen de hele case vorig jaar speelde, heb ik een rondvraag bij onze concollegae gedaan en het was zeker geen usance om integriteitsbeleid zo ver doorgevoerd te hebben zoals jullie hier schetsen. Daarmee pleit ik niemand vrij, maar het betekent simpelweg dat er nog meer ICT-dienstverleners flink wat huiswerk te doen hebben. Zoals een bekend gezegde luidt: Common sense is not always common practice.
Een app om discussie over integriteit te voeren.
Over hoe je met van alles en nog wat weg kan komen en toch integer over te komen?