Pareltjes: Centric

Centric is al bijna 25 jaar actief op de Nederlandse ict-markt. De automatiseerder staat onder meer bekend om zijn ijzersterke positie op de lokale overheidsmarkt, maar is op vele fronten actief met een breed portfolio aan producten en diensten. Centric is de enige grote Nederlandse ict-dienstverlener met een eigen bedrijfssoftwaretak. Het bedrijf uit Gouda behoort daarmee tot de top van de Europese softwareleveranciers.

De stelling dat Centric de grootste allround automatiseerder van Nederlandse huize is, valt goed te verdedigen. Natuurlijk, KPN is een stuk groter, maar beperkt zich eigenlijk tot telecom- en ict-infrastructuuractiviteiten. En Ordina dan? Dat is een ict-dienstverlener pur sang die bijvoorbeeld geen eigen softwareproductlijnen meer in huis heeft. Ordina komt bovendien stiekem voort uit een Frans bedrijf (in 1985 afgesplitst van het Franse SG2) en wat menigeen niet direct beseft, Centric (omzet 2014: 494 miljoen euro, 4800 man) is tegenwoordig een stuk groter dan Ordina (omzet 2014: 366,9 miljoen, 2900 man) én is niet eens beursgenoteerd.

Softwarespecialist

Centric daarentegen biedt bedrijfssoftware, it-uitbestedingsdiensten, business process outsourcing (bpo) en detachering. Kernsectoren zijn de overheid en waterschappen, onderwijs, logistiek, detailhandel, bouw, woningcorporaties, zorg en financiën. De softwareactiviteiten bestaan uit branchespecifieke software, standaardoplossingen, maatwerk en testen. Bekend zijn de enterprise resource planning (erp)-softwarepakketten die het bedrijf levert aan de logistiek, de bouw en de woningcorporaties, net als het backoffice-systeem Key2Burgerzaken aan lokale overheden. Ook verkoopt de automatiseerder eigen kassasystemen (POS) en voorraadbeheersystemen (wms) aan de detailhandel. En voor wie het niet wist: Centric is een van de grootste salarisverwerkers van ons land, onder meer door het overnemen van een aantal personeelsinformatie- en salarissystemen van LogicaCMG in 2007.

Maatwerk doet het bedrijf ook. Dan kan het gaan om het converteren van legacy-systemen naar nieuwere technologie of het koppelen van een backoffice-omgeving aan de internetwereld. In sommige gevallen levert het maatwerk uiteindelijk ook een standaardoplossing op, zoals Proces2Cure. Ooit ontwikkeld als maatwerksysteem voor het specialistisch ziekenhuis Instituut Verbeeten wordt de software nu op de ziekenhuismarkt aangeboden als totaaloplossing voor het primaire proces in de radiotherapie, waarin het elektronisch patiëntendossier is geïntegreerd.

In de meest recente Truffle 100, het overzicht van de honderd grootste Europese softwarefirma’s van de Franse investeringsmaatschappij Truffle Capital, neemt Centric dan ook een eervolle 33ste plek in met een geschatte omzet uit software en bijbehorende services van 284,6 miljoen euro (op een omzet van 511,3 miljoen uit 2013). Voor een groot deel van de softwareontwikkeling maakt de automatiseerder gebruik van een eigen vestiging in Roemenië, waar inmiddels een paar honderd man werken.

Bijzonder is ook de overname van de business process outsourcing-tak voor de financiële wereld van Ordina in 2009. Het lukt Ordina niet om er een winstgevende activiteit van te maken; Centric neemt de handel met een bruidsschat erbij over, saneert het, ziet een aantal klanten wegvallen maar werft ook nieuwe klanten van buiten de financiële sector. Recent nog tekende Avia Nederland een contract, waarbij de automatiseerder voor vijf jaar de administratieve bedrijfsprocessen van de tankstationketen gaat uitvoeren.

De start

Officieel is Centric in 2000 opgericht, maar de wortels van het bedrijf gaan terug tot 1992. Dan start ondernemer Gerard Sanderink zijn automatiseringsbedrijf Sanderink Beheer. De Twentenaar is eigenlijk per toeval in de ict-sector terecht gekomen. Na zijn studies Voedingsmiddelentechnologie en Elektrotechniek en de kopopleidingen Wiskunde en Bedrijfskunde aan de Universiteit Twente werkt Sanderink in de eerste helft van de jaren ‘70 achtereenvolgens bij uitgeverij Tijl, Estec en Stork. Maar bij alle drie de bedrijven kan hij zijn draai niet vinden. Daarna vindt Sanderink emplooi bij automatiseerder BSO van Eckart Wintzen en via BSO krijgt hij bij Heineken in Zoeterwoude een klus op het gebied van productieautomatisering. Hij werkt daar samen met zijn latere compagnon Hans Quellhorst. ‘Met de ervaring die ik bij Tijl had opgedaan, had ik een redelijke kijk op minicomputers en besturingscomputers. Uiteindelijk zijn we een eigen bedrijf begonnen, vooral ook omdat we behoorlijk complementair waren. Quellhorst zat aan de voorkant van de automatisering, de specificatie, ik deed meer de realisatie. We hebben onszelf vervolgens bij Philips Medical Systems gedetacheerd, waar we werkten aan de ontwikkeling van medische apparatuur. Daar heb ik me altijd wel thuis gevoeld’, vertelt Sanderink in een interview met Computable uit 2003.

Het bedrijf dat hij samen met Hans Quellhorst in 1978 opricht, ICT Automatisering, bestaat nog steeds en heeft nog immer een focus op meer technische automatisering. In 1992 besluit Sanderink zijn eigen weg te gaan en verkoopt in een aantal fasen zijn belang in ICT Automatisering. Hij start het bedrijf Sanderink Beheer en rijgt in de jaren erna de ene na de andere overname aan elkaar. Tot 2000 zijn dat zo’n kleine 25 overnames. Zijn eerste aankoop is in het oprichtingsjaar, waarbij hij een paar delen van het failliet gegane automatiseringsbedrijf HCS overneemt, waaronder dochteronderneming HCS CIOB (Centrum Informatieverwerking Oost Brabant). Twee jaar later koopt hij de detacheerder Centric Automatiseringsdiensten, min of meer de latere naamgever van zijn bedrijf.

Sanderink vindt het een sport om slechtlopende bedrijven op te kopen, te saneren en weer winstgevend te maken. Opzien baart hij in 1997, wanneer hij als onbekende partij het kwakkelende beursgenoteerde computerdienstenhuis Multihouse uit Gouda koopt. Voor acht miljoen gulden; een koopje vinden veel aandeelhouders. De enige tegenvaller is dat naderhand toch de schikking moet worden betaald van bijna zes miljoen gulden die Multihouse eerder al is overeengekomen met een groep nutsbedrijven vanwege het mislukte automatiseringsproject Numis 2000.

Een andere belangrijke aankoop is Kramers/IGA uit 1998, waarmee, samen met het eerder overgenomen regionale rekencentrum CIOB, het fundament wordt gelegd voor de groeiende activiteiten bij de lokale overheid. In datzelfde jaar neemt de Sanderink Groep een deel van de K+V Van Alphen IT-Groep over, een automatiseerder die ook in de lokale overheid opereert.

In 2000 verandert Sanderink de naam van zijn bedrijf in Centric, wat afgeleid is van het Griekse Kentrikos (‘centrum’), dat zich positioneert als ict-dienstverlener met een breed pakket aan diensten en producten die klanten een totaaloplossing kan aanbieden. Met de nieuwe naam wordt het directe verband met de eigenaar losgekoppeld; de naam Centric bekt ook beter in het buitenland. Vanaf dat jaar volgen tot aan nu nog ruim veertig overnames, waaronder in 2002 de eerste buitenlandse acquisitie (Infosoft), logistieke softwareleverancier Locus WMS (2003) en financieel dienstverlener Finace (2005). Niet alle overnames, zoals KSI in 2001, worden een succes, maar dat is een ingecalculeerd risico dat Sanderink neemt. Naast België breidt Centric in de jaren erna ook uit naar Luxemburg, Duitsland, Zwitserland, Scandinavië en Roemenië. In 2004, ruim tien jaar na de start, telt de automatiseerder al bijna drieduizend werknemers op een omzet van 274,3 miljoen euro.

Bedrijvendokter

Wie Centric zegt, zegt Gerard Sanderink. De eigenaar/oprichter bepaalt lange tijd sterk het beeld dat de buitenwereld van het bedrijf heeft. Men kan de schuchter overkomende boerenzoon uit het Twentse Weerselo, die in hoog tempo bezig is een imperium van it-bedrijven op te bouwen, moeilijk plaatsen. Een sluwe en vasthoudende onderhandelaar, wordt hij genoemd, een hardwerkende ondernemer met boerenslimheid en een koele rekenaar die niet terugdeinst om moeilijke beslissingen te nemen als hij dat beter acht voor zijn bedrijf.

Sanderink is wars van uiterlijk vertoon en heeft ook een hekel aan spilzucht. Wat klanten in hem waarderen is dat de topman van Centric zich aan zijn woord pleegt te houden. In de automatiseringswereld, waarin veel wordt beloofd maar niet altijd alles wordt nagekomen, is dat een verademing. Sanderink houdt niet van de opgeblazen beloftes, de kretologie, het marketinggeweld en het patserige gedrag dat de sector kenmerkt. Hij is zelf ook geen intensief ict-gebruiker; lange tijd heeft hij thuis én op kantoor zelfs geen computer gehad. Hij kan niet goed typen en heeft een hekel aan dat ‘geklungel’, zegt hij tegen Computable in 2003.

‘Ik denk dat ik de mystiek rondom de automatisering tot normale proporties heb teruggebracht’, antwoordt hij in hetzelfde interview op de vraag wat zijn grootste bijdrage aan de ict-wereld is geweest. ‘Op een gegeven moment kon alles in de automatisering, rezen de bomen tot de hemel en werden dikke salarissen betaald. Ook was de software vaak niet te begrijpen, ontastbaar. Ik ben een normaal, nuchter persoon en straal uit dat ik met beide benen op de grond sta. Daardoor kan ik dingen op een heldere en begrijpelijke manier formuleren, zodat het helemaal geen hocus pocus is.’

Hij voelt verwantschap met Ton Risseeuw, de begin dit jaar overleden topman van Getronics. Dat was ook een ‘hands on’ topman die dicht op de zaak zat, op de kosten lette, geen gekke dingen deed en medewerkers loosde die teveel kabaal maakten met weinig inhoud. Die strakke lijn trekt Sanderink ook door in andere bezigheden. Wanneer Centric hoofdsponsor wordt van profvoetbalclub De Graafschap vindt Sanderink het logisch dat hij als belangrijke geldschieter zich bemoeit met de sportieve gang van zaken bij de club na een reeks tegenvallende prestaties.

Harnas

Omdat hij een buitenbeentje is die non-conformistische acties en uitspraken niet schuwt, haalt zijn bedrijf regelmatig het nieuws. Als bedrijvendokter neemt hij de nodige bedrijven met een vlekje over en dat leidt weleens tot onrust. Bekend is dat Sanderink na zo’n overname het mes in de organisatie zet en er ook niet voor terugdeinst klanten met niet-renderende contracten de wacht aanzet. Een sprekend voorbeeld is het in 2002 door de internetcrisistijd uit elkaar geklapte detacheringshuis Aino uit Houten. Centric neemt een deel van het bedrijf over, maar niet alle medewerkers daarvan willen overstappen.

Met vakbonden ligt hij regelmatig in de clinch over het al dan niet verslechteren van arbeidsvoorwaarden. Een beroemd voorbeeld is zijn strijd met de beruchte vakbeweging in België, na de overname in juli 2007 van de ict-dienstverlener Apem uit Waver en de daaropvolgende reorganisatie. Die zou wettelijk niet netjes zijn verlopen. Na diverse rechtszaken komt Centric in 2013 definitief als winnaar uit de bus.

Wie het bedrijf tegen zich in het harnas jaagt, krijgt er een harde dobber aan. Ex-medewerkers die iets concurrerends willen beginnen, kunnen een rechtszaak aan hun broek krijgen. Ook klanten ondervinden dat. Wanneer de gemeente Losser, voorzitter van de gebruikersgroep van Centric, het voortouw in 2003 neemt om gezamenlijk naar andere contentmanagementsoftware te kijken, zijn de poppen aan het dansen. Centric dreigt vanwege contractbreuk met juridische stappen; de ruzie wordt uiteindelijk bijgelegd.

Ook voert Centric een verbeten gevecht uit met Bank Insinger de Beaufort na de overname van de bpo-tak van Ordina. De bank is gefrustreerd over het mislukken van de vernieuwing van de backoffice door Ordina en wil niet mee naar Centric. De automatiseerder mag wel meehelpen aan de migratie naar het backoffice-systeem Europort+ van Able (voorheen Sintel). Intussen stapt de bank naar de rechter om alsnog schadevergoeding te krijgen voor het mislukte it-project. Dat zet de verhoudingen op de scherp, zeker nadat de bank talmt met betalingen voor het migratiewerk aan Centric. Er volgen rechtszaken over en weer. Sanderink stapt zelfs naar De Nederlandsche Bank om Insinger de Beaufort te dwingen facturen te betalen. ‘Ik ben toch niet van lotje getikt…? Ik heb dit nog nooit meegemaakt’, zegt hij in een van de rechtszittingen in 2010 tegen de Amsterdamse rechter. Pas eind 2012 komen de bank, Centric en Ordina tot een minnelijke schikking.

Los van al dit gekrakeel bouwt Centric zijn positie als ict-dienstverlener in de diverse sectoren gestaag uit. De automatiseerder weet in het kielzog van het detacheringswerk ook een succesvolle uitbestedingspraktijk neer te zetten. Zo neemt Centric begin 2011 de servicedesk bij de Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW) in Veendam over. Dat blijkt een opmaat voor meer van dit soort beheercontracten; vaak bij klanten waar Centric al een tijdlang over de vloer is als it-partner.

Lokale overheid

Ook bij de lokale overheid, waarin Centric met Pinkroccade al jarenlang de lakens uitdeelt, gaat het goed. De strijd met Pinkroccade heeft Centric voorlopig in zijn voordeel beslist. Op het belangrijkste segment – dat van Burgerzaken – bedient het bedrijf met zijn backoffice-systeem Key2Burgerzaken inmiddels 223 van de 339 gemeenten, een marktaandeel van 57 procent. Omgerekend in inwonersaantallen ligt het aandeel zelfs nog een stuk hoger: ruim 60 procent. Van de bijna zeventien miljoen Nederlanders draaien de burgergegevens van ruim elf miljoen inwoners op het Key2Burgerzaken van Centric.

Hoewel het bedrijf, zoals de meeste ict-dienstverleners, de laatste paar jaar de omzet wat zag dalen vanwege de lastige marktomstandigheden, ziet Centric de komende jaren volop kansen liggen voor groei. Naast de grote vraag naar clouddiensten en -producten wil het bedrijf internationaal verder uitbouwen, met name de it-uitbesteding en de oplossingen voor de detailhandel en logistiek.

Dat zal steeds vaker zonder de bemoeienis van Gerard Sanderink gaan. Al in 2005 blijkt de topman ook ambities buiten de ict te hebben, wanneer hij ingenieursbureau Oranjewoud overneemt. Nog meer opzien baart hij wanneer in 2010 het veel kleinere Oranjewoud (tegenwoordig Antea Groep) Strukton overneemt, het oude bouwconcern van NS. Sindsdien besteedt Sanderink veel tijd aan Antea en Strukton en heeft hij de leiding van het ict-bedrijf Centric neergelegd in handen van een nieuwe directie, bestaande uit een trouwe groep topmanagers. In 2014 kondigt de inmiddels 65-jarige topman aan de Gerard Sanderink Stichting te hebben opgericht, waarbij hij gelden beschikbaar wil stellen voor de bevordering van techniek en innovatie in Twente. Sanderink, die niet getrouwd is en geen kinderen heeft, wil op deze manier zijn nalatenschap ten goede laten komen aan de ontwikkeling van zijn regio. Maar op zijn lauweren rusten zal hij zeker niet doen.

Dit artikel is eerder verschenen in Computable magazine jaargang 48, nummer 8, oktober 2015.