Volgens het ministerie van Veiligheid en Justitie is goed contact met ict-marktpartijen essentieel voor het oplossen van de ict-vraagstukken waar het Rijk voor staat. Daarom zijn er de afgelopen jaren ruim veertig bijeenkomsten georganiseerd voor en door leveranciers, waar ook V&J een inhoudelijke bijdrage aan leverde. De kennissessies passen volgens V&J binnen de integriteitsregels en het inkoopbeleid van het Rijk; dat er ambtelijke-ethische regels zijn overschreden, zoals NRC Handelsblad beweert, ontkent het ministerie.
NRC Handelsblad meldde afgelopen zaterdag dat Nicole Stolk, chief information officer van het ministerie van Veiligheid & Justitie (V&J), een werkgroep leidde die onderzoek deed naar mogelijke belangenverstrengeling tussen ambtenaren en ict-adviseurs. Aanleiding waren de uitzendingen van het tv-onderzoeksprogramma Zembla. Daaruit kwam onder andere naar voren dat diverse ambtenaren in de afgelopen jaren door in ieder geval ict-partner Ordina flink in de watten waren gelegd.
De krant onthulde in het artikel ‘Intiem met de klant’ dat dezelfde Nicole Stolk eerder mede-organisator is geweest van een kennisuitwisselingssessie van topambtenaren en twee ict-bedrijven op Schiermonnikoog. Stolk organiseerde deze driedaagse sessie op het Waddeneiland in samenwerking met databaseleverancier Oracle en adviesbureau Quint.
Onderzoek
Stolk had plannen om met Oracle en Quint nieuwe sessies te organiseren. Daarmee stopte ze na de tv-uitzendingen van Zembla over mogelijke frauduleuze activiteiten van Ordina bij een aantal onderdelen van het ministerie en de innige banden tussen een aantal ambtenaren en hun ict-partners. Quint dook daar in een paar gevallen op als rechterhand van Ordina.
De commercieel manager van Ordina, die hierbij de spin in het web was, bleek inmiddels overgestapt te zijn naar de publieke tak van Oracle. In het integriteitsonderzoek dat Stolk daarna leidde, werden deze bedrijven en hun vertegenwoordigers – de genoemde commercieel manager van Ordina/Oracle en een directeur van Quint – onder de loupe genomen. Met deze twee mensen had Stolk eerder de Schier-sessie georganiseerd.
Neutraal
De cio meldt in een reactie aan de NRC dat ze ‘geen enkel probleem’ ziet in het organiseren van zo’n exclusieve Schier-sessie. Ook met enkele andere bedrijven werden exclusieve sessies georganiseerd, hoewel dichterbij en beperkt tot één dag. Bovendien wist iedereen van de bijeenkomst, en bewaakte zij de inhoud. ‘Als er op Schiermonnikoog was gesproken over contracten of aanbestedingen, had ik dat direct afgekapt’, zegt ze in de krant.
Ook in het feit dat ze leiding gaf aan een integriteitsonderzoek waarbij haar twee contactpersonen van Oracle en Quint ook onderwerp van inspectie waren, ziet ze geen kwaad. Stolk omschrijft ze als ‘geen vrienden, maar professionele contacten’. Bovendien meent zij dat zij als cio de enige neutrale partij in de ambtelijke leiding van het ministerie is om zo’n onderzoek te leiden. ‘Anderen op het ministerie gaan over de contracten met ict-bedrijven, ik doe niet direct zaken’, aldus Stolk tegen de krant.
Onethisch
NRC haalt ook hoogleraar ambtelijke ethiek Hans van den Heuvel aan. Volgens hem had de cio van V&J dit soort exclusieve sessies nooit mogen organiseren. Overheden moeten ‘een gezonde afstand’ houden tot marktpartijen en geen commercieel belangrijke informatie met slechts twee bedrijven uitwisselen.
Ook noemt de hoogleraar het onbegrijpelijk dat Stolk zelf het onderzoek leidde naar de twee mensen die ze goed kende. Dat staat in zijn ogen een onafhankelijk en objectief onderzoek in de weg; dit had een onafhankelijke derde partij moeten doen. ‘Zo gaan alle relaties door elkaar lopen. Het is allemaal ons kent ons en niet uit elkaar te houden. Dat het ministerie dit bezwaar zelf niet ziet, zegt iets over de cultuur van die organisatie’, zegt hij in het NRC-artikel.
Noodzaak
Het ministerie van V&J laat in een uitgebreide verklaring weten dat dit soort sessies passen bij het doel om kennis uit te wisselen met de markt. ‘Goed contact met marktpartijen is essentieel voor de overheid, en dus ook voor het ministerie van Veiligheid en Justitie. De ict-vraagstukken waar wij voor staan, zijn complex en kunnen alleen in nauwe samenwerking met de markt worden opgelost’, schrijft V&J in een verklaring. Naast de Schier-sessie met Oracle en Quint waren er de afgelopen jaren zo’n veertig bijeenkomsten met onder meer Fox-IT, Gartner, Microsoft, Sogeti en Atos.
Oproep
Aanleiding voor het organiseren van dit soort sessies waren de leveranciersbijeenkomsten die V&J op 23 augustus, 6 september en 1 november 2013 organiseerde in samenwerking met branchevereniging Nederland ICT. Het doel van deze bijeenkomsten was het informeren van alle leveranciers over de politieke en bestuurlijke prioriteiten van het ministerie. Ruim zestig leveranciers werden uitgenodigd om met oplossingen, suggesties en voorstellen te komen voor een betere inrichting van de informatievoorziening en ict. Tijdens iedere bijeenkomst riep de toenmalige secretaris-generaal de deelnemers op kennis en informatie te delen en van elkaar te leren en samen kennissessies op de belangrijkste vraagstukken te organiseren.
Onder andere de bedrijven Oracle en Quint gaven gehoor aan deze oproep. Zij kwamen met het idee om samen met het ministerie een inhoudelijke bijeenkomst te organiseren over keteninformatisering. Dat is uiteindelijk de bijeenkomst op Schiermonnikoog geworden, onder de noemer ‘Basisinformatie Kennissessie Keteninformatisering‘, op donderdag 30 januari, vrijdag 31 januari en zaterdagochtend 01 februari 2014 op het Waddeneiland.
Niet te ruim
Volgens V&J is het programma door de drie organisatoren gezamenlijk ingevuld, met externe sprekers van onder ander Google, Marketing Facts en Bol.com. De reis- en verblijfkosten kwamen voor eigen rekening van elke deelnemer, waarbij soberheid het uitgangspunt was. (De vraag of een driedaagse sessie helemaal op Schiermonnikoog sober genoemd kan worden, stelt en beantwoordt V&J overigens niet in de verklaring). Doel was het uitwisselen van kennis en het delen van ervaringen. De bijeenkomst verliep naar tevredenheid van alle deelnemers. Deze sessie leidde niet tot opdrachten voor de externe partijen. Dit was ook niet de opzet, zo is voor aanvang duidelijk gecommuniceerd, aldus V&J.
Het ministerie stelt dat de kennissessie paste binnen de integriteitsregels en het inkoopbeleid. Verder laat zij weten dat naar aanleiding van het interne Zembla-onderzoek er geen sprake is geweest van een te ruime interpretatie van de toenmalige integriteitsregels door individuele gevallen.
Geen aanleiding
Naar aanleiding van de mogelijke frauduleuze activiteiten die Zembla ook aan het licht bracht, heeft de Auditdienst Rijk een ‘quick scan’ gedaan bij alle departementen over inkoop en integriteit. V&J meldt in deze quick scan te voldoen aan alle vereisten.
De IND deed aangifte bij het Openbaar Ministerie inzake de casus die in Zembla is gemeld. Ook het ministerie van Defensie en de gemeente Rotterdam hebben dit gedaan naar aanleiding van de Zembla-uitzending van 2 oktober 2014.
De betreffende dossiers zijn overgedragen aan de Autoriteit Consument en Markt en er is op verzoek van de ACM aanvullende informatie verstrekt over andere aanbestedingstrajecten van VenJ (DJI, OM, IND en Raad voor de Rechtspraak). De ACM heeft inmiddels gemeld na het vooronderzoek geen aanleiding te zien voor een vervolgonderzoek.
Overzicht
Het ministerie heeft op internet een overzicht geplaatst van VenJ-contacten met marktpartijen en kennissessies.
De overheid moet eens andere partijen benaderen dan de reeds geselecteerde 4. Praat eens met Its All Solutions. Holandse nuchterheid, levertijd garanties en fixedpricing per project. Jochem Jonker CEO staat u graag te woord. 0610252800.
Het is uitermate teleurstellend dat dergelijke praktijken zich blijven herhalen. Lees het tragisch komische relaas van Arthur Gotlieb over het disfunctioneren van het management bij de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) en waarin de banden tussen top ambtenaren en leveranciers in de farmaceutische industrie onder het mom van kennisoverdracht leidt tot een onverkwikkelijke geur van belangenverstrengeling. Nicole Stolk zou zich verre moeten houden van dating met bobo’s. Er wordt immers veel geld verdiend aan de Nederlandse overheid. Mijn tip voor haar: het kan geen kwaad een kop koffie te drinken met je eigen medewerkers. Zij hebben vaak meer kennis dan het hogere echelon bevroed alleen krijgen de kans niet. Sterker nog. Ik ben van mening dat menig leverancier de informatie die zij van van deze mensen horen opnieuw verpakken in een duur papiertje met een mooi strikje.
Gaat het hier om het uitwisselen van kennis, of kennissen?
Neem het project 3V binnen V&J eens onder de loupe (voordat het binnenkort met veel verbazing in het nieuws komt, kost ietsje meer en duurt ietsje langer), een brei van vriendjes politiek en ‘ er geen kwaad in zien’ dat mensen meerdere petten op hebben en elkaars werk alleen maar positief beoordelen. Goede mensen worden geelimineerd en de consultancy nomaden die beweren verstand van IT te hebben blijven zitten ondersteund door hun marktpartijen. Grote probleem van deze rijksprojecten : Het project is altijd succesvol daar worden de rapportages naar toe geschreven totdat er iets door de de mand valt. Mijn advies : Laat deze projecten ONAFHANKELIJK periodiek beoordelen door mensen die kritische zaken ook werkelijk mogen signaleren en rapporteren.
Wie heeft hier gelijk. Het ministerie of de hoogleraar ethiek?
Dit heeft wel veel weg van de juridische cursussen die rechters samen met advocaten geven met hun eigen bedrijfje en de week daarop weer vrolijk in de rechtszaal staan en dan professioneel en onafhankelijk zouden moeten zijn.
Als jezelf voor de gek gaat houden dan is er ineens veel meer mogelijk. Gek he?