De Sociale Verzekeringsbank (SVB) nam bij de ontwikkeling van een nieuw computersysteem voor de uitbetaling van de kinderbijslag en aow ‘extreme risico’s met gemeenschapsgeld’. Verder werd interne kritiek geweerd en leed het management aan een ‘tunnelvisie’. Leverancier Capgemini liet in India krakkemikkige software bouwen en kreeg daarvoor gewoon betaald zonder dat de SVB de code had bekeken. Uit onderzoek van tv-programma Zembla blijkt dat de verantwoordelijke projectmanager bij SVB een ingehuurde zzp'er was die door het automatiseringsbedrijf werd betaald.
Dat blijkt uit interne documenten die in het bezit zijn van Zembla en uit beëdigde verklaringen van oud SVB-werknemers. Per jaar zou met het computersysteem veertig miljard euro aan aow en kinderbijslag worden uitbetaald. De Zembla- uitzending ‘De Spaghetticode’ toont ook aan dat één SVB-manager werd betaald via de leverancier van het computersysteem, Capgemini. Dat wekte wantrouwen bij personeel van de SVB over de onafhankelijkheid van deze programmamanager.
Tijdens de ontwikkeling en bouw werden kritische SVB’ers ‘weg gemarginaliseerd’, zo stelt Berl Sijes, oud-werknemer van de SVB. ‘Mensen waren bang’, aldus Sijes in de tv-uitzending van het Vara-onderzoeksprogramma Zembla. Er heerst volgens diverse bronnen een angstcultuur binnen de SVB. ‘Alleen mensen die het geluid van Capgemini lieten horen, bleven over’, stelt een it-specialist die voor de SVB werkte.
MRS
Vorig jaar trok de SVB de stekker uit het MultiregelingenSysteem (MRS) na een investering van ruim 43 miljoen euro, zonder dat het maar een moment had gefunctioneerd. Leverancier Capgemini liet de software op zijn kantoor in India bouwen. Een oud SVB’er die een bezoek bracht aan de Capgemini-vestiging in Mumbai zegt in Zembla: ‘Het was echt triest om te zien dat er niet professioneel gewerkt werd (…) Na lang doorvragen zeiden ze, dit gaat nooit werken’. De oud SVB’er zag bij Capgemini in India vooral veel onervaren programmeurs aan het werk die weinig begrepen van de Nederlandse regels omtrent de kinderbijslag en aow. Zijn waarschuwingen vonden bij het Nederlandse management geen gehoor, stelt hij.
Ondertussen kreeg Capgemini de rekeningen gewoon betaald, verklaart een andere oud-werknemer: ‘De rekeningen van Capgemini werden betaald terwijl de programmatuur nog helemaal niet door de SVB bekeken was.’
Schijn van belangenverstrengeling
Uit onderzoek van Zembla blijkt dat SVB-manager G., die verantwoordelijk was voor MRS, werd betaald via Capgemini. De SVB huurde hem in als zzp’er en gebruikte Capgemini als zogenaamd mantelbedrijf. Deze constructie is niet strafbaar, maar volgens oud-SVB’ers bestonden er vraagtekens over de onafhankelijkheid van de manager. Manager G. verklaart hierover tegenover Zembla: ‘Ik snap dat de schijn van belangenverstrengeling kan ontstaan, maar ik heb schriftelijk vastgelegd dat ik geen sturing van Capgemini zou accepteren’.
Ict-deskundige, ondernemer en Computable-opiniemaker René Veldwijk is onthutst over deze constructie. ‘Je eet van Capgemini, Capgemini eet van jou. En die situatie wordt gecreëerd door de SVB en niemand anders. Het is natuurlijk volstrekt onbestaanbaar dat de persoon die het bedrijf Capgemini controleert, zelf zijn rekeningen naar Capgemini stuurt. Dat is ongehoord!’
Zembla ontdekt ook dat de facturen van manager G. werden gecontroleerd door onder meer SVB- ambtenaar R. die naast zijn werk voor de SVB tegelijkertijd zakenpartner blijkt te zijn van G. Ze hebben samen een bedrijfje gespecialiseerd in ict-projecten.
De uitzending is vanavond te zien om 20.25 bij NPO 2.
Lees ook de opinie ‘Marktleider in de ICT faalindustrie‘ van René Veldwijk/
Het is op zich niet uitzonderlijk dat de projectleider wordt geleverd door de softwareleverancier. Bij gebrek aan beter binnen de klantorganisatie. Maar dat dat meestal tot problemen leidt is ook een gegeven.
Makkelijk toch: je bent als klant nooit verantwoordelijk.
Ik hoop dat Zembla dan ook de zwarte piet neerlegt bij de opdrachtgever, de SVB dus.
-Machteld Meijer.
Er is maar één partij EINDverantwoordelijk en dat is CapGemini. Ze hebben niet geleverd wat er werd uitbesteed. Makkelijker kunnen we het niet maken. De software heeft toch nooit gewerkt?
Ze hebben gekozen voor een krakkemikkige oplossing om te gaan prutsen in India. Vervolgens alles onder het tafellaken vegen door je eigen programma manager die werd gecontroleerd door een zakenpartner, tja…
En wat betreft Zembla, don’t blame the messenger.
Ik vind de reactie van Henri Koppen het meest passend bij de waarheid. Vaak worden in de directie board de plannen en de beslissingen gemaakt. Totaal in isolement met de rest van de organisatie, bedrijfsvoering ,administratieve organisatie (AO) en de interne controle (IC). Echter bij de overheid, Belastingdienst, UWV, SVB en Defensie spreken alleen de rangen en schalen. Ik heb in mijn diensttijd altijd geleerd dat rang en kennis is en blijft een constante.
Dus je hebt kennis nodig die bij jezelf ontbeert. Op het moment dat een grote partij bij de beleidsmaker aan tafel zitten een KPN, IBM, CAPGEMINI, gaan er andere processen en belangen spelen. Meestal na de grote opdracht komt de bonus voor de overheids programma manager, een plaatsing bij FOX-IT, SAP, Thales, Dame en/of IMTECH ( bij die laatste moet je nu even niet zo blij mee zijn).
Het programma SPEER, natuurlijk geheel buiten de scope van Tijd en Geld, is de grootste fout dat ze het veranderingsproces niet hebben geassimileerd in de bedrijfsprocessen van Defensie, het functioneel beheer van SAP bij een consortium neergelegd en het technisch beheer bij de IV-ICT afdeling van Defensie. ( Die op punt stond ge-outsourced te worden naar hetzelfde consortium). Gelukkig greep de Minister van Defensie in en vele (dure) externe adviseurs schreven voor een sterke regie functie ( Business and IT aligment) en veel Governance ( wie beslist er nu in een organisatie, bij Defensie weten ze dit nog steeds niet ?). Maar het belangrijkste advies was vooral: zoek een sterke regie partner !!! Wellicht heeft CapGemini na vanavond hier nog wat tijd voor.
Ach. Gaan ze het volgende projectje via Sogeti doen. Bouwen en testen binnen dezelde holding…geen probleem.
Cap Gemini is eigenlijk een uitzendbureau voor IT-ers. Er lopen heel goede mensen rond, maar ook bijzonder matige. Mijn punt is: in dit geval is het bedrijf is zo goed als de source code die het uiteindelijk oplevert. Als die prut is dan heb je de klant niet goed bediend en heb je als bedrijf gefaald.
Cap Gemini had de middelen om haar medewerkers in India te controleren maar heeft dat nadrukkelijk nagelaten. De SVB bank is duidelijk niet kritisch genoeg geweest en heeft nagelaten om tijdens de bouw Cap te controleren. Toch vind ik Cap meer fout dan de SVB omdat je in mij ogen als softwareleverancier (of als leverancier in het algemeen) de plicht hebt om je klant te helpen. Cap werd ingehuurd voor een taak die de SVB zelf niet kon uitvoeren.
Ik vind het van Cap immoreel om na zo’n mislukt project toch gewoon de Euro’s te houden. En ik ben er van overtuigd dat je een dergelijk systeem ook voor een tiende van de prijs kunt maken mits je een klein aantal getalenteerde mensen inhuurt.
Cap Gemini, een frans bedrijf heeft de afgelopen jaren vele duizenden medewerkers ontslagen en laat nu in lage lonen landen software ontwikkelen zonder veel toezicht. Hun onderdeel Volmac ging ook steeds goedkoper produceren en is dus beeindigd.
Klopt wat André schrijft. Ik heb zelf ook bij dit bedrijf gewerkt en merkte iedere keer weer dat marge belangrijker is dan klanttevredenheid. Er werd maar continu gehamerd op meer Rightshore naar India (is meer winst) en als je dat niet haalde werd je erop afgerekend. Er wordt daar gewerkt met flat fees dus voor een Indier betaal je als klant net zo veel als voor een Nederlander. Alleen krijg je er minder kwaliteit voor terug en en ze doen er vaak ook nog eens 3 keer zo lang over. Als klant zou ik vooraf eisen dat deze bedrijven gebruik maken van Nederlandse resources en anders kiezen voor een andere leverancier. Positief neveneffect is dat dit ook beter is voor de Nederlandse arbeidsmarkt.
Vroegah, toen alles beter was, begonnen we met een design.
Een programmastructuur diagram, zo leerde ik het op school.
Tegenwoordig plakken ze wat Post-it’s en gaan aan de slag.
Hoe kan de overheid zich daar in mee laten slepen…
In 2011/2012 gewerkt als Service Manager bij V&D BV, die per maand zo’n EUR.500.000,00 betalen aan CapGemini voor ondermaatse software en systemen, die in India geproduceerd worden!
Ook daar is door ondergetekende, die als een “whip” door de contracten van CapGemini ging (en zelfs dreigde het contract op te zeggen), meerdere malen bedreigd door (Directie) CapGemini dat men absoluut niet meer met ondergetekende wilde samenwerken en V&D is destijds gezwicht voor de kracht van CapGemini!
Er moesten voldoendes gegeven worden voor de werkzaamheden vanuit India, ondergetekende weigerde dat, waarop bepaalde bonussen voor managers binnen CapGemini op de tocht kwamen te staan! Toen is men maar druk gaan uitoefenen bij de CFO van V&D destijds, ene C.V. en de CIO van V&D destijds, P.v/d.V.
Alle documentatie hiervan heb ik uiteraard nog!
Ok dan.
Langere tijd (jaren) lees ik hier nu mee over mislukkende ICT projecten waarin miljoenen aan belastingeld verspild worden. Zembla was misschien de spreekwoordelijke druppel om maar eens te reageren. Het is namelijk moeilijk te begrijpen dat het gemiddelde ICT kennis niveau in Nederland zo enorm is toegenomen de afgelopen decennia (we hebben toch allemaal een smartphone?), maar dat dit soort projecten nog steeds regelmatig op een groot fiasco uitdraaien. Hebben we dan niets geleerd? Was de commissie ICT / Elias al niet tot dezelfde conclusie gekomen? Het is namelijk niet zo moeilijk om te begrijpen waar het mis gaat.
Mijn stelling: er is niet voldoende (ICT) kennis binnen de overheid om dit soort mega-projecten goed te kunnen “managen”.
Voorop gesteld dat dit uiteraard puur mijn persoonlijke mening is, maar ik ben ooit in een project bij de SVB betrokken geweest en ken dus enigszins de cultuur. Als ex-Capgemini medewerker ben ik ook bekend met de cultuur daar en heb ik de “India-component” in de praktijk meegemaakt. Vanuit die achtergrond, zonder verder enige kennis van de huidige projecten bij de SVB, maar afgaande op de informatie hier en in andere media, heb ik een aardig beeld. Eigenlijk zijn er te veel zaken die ik hier zou willen noemen, dus om maar een begin te maken:
In mijn optiek kent de SVB een goede ICT organisatie en beschikken zij over betrokken medewerkers die prima weten hoe hun “bussiness” in elkaar steekt. Wat ik niet begrijp is dat het MRS project is gestart omdat de voorganger verouderd zou zijn. Hoezo is 20 jaar oud? Voor een mainframe applicatie (wat de voorganger is) is 20 jaar wat mij betreft niet oud. In het smartphone-tijdperk waarin de ontwikkelingen elkaar in rap tempo opvolgen is het misschien niet te begrijpen, maar de huidige applicatie kan nog wel even mee. Maar hier alvast het eerste probleem: de gemiddelde Nederlander denkt misschien dat deze applicatie vervangen moet worden, terwijl de experts er vast anders over denken. Dus: we hebben gedegen ICT kennis nodig om bij de SVB goed af te wegen of die vervanging nu wel nodig is.
Capgemini is een bekende speler in de ICT markt (net zoals Ordina die er ook al een keer negatief is uitgelicht door Zembla, maar volgens mij ook niet heel anders is dan de overige grote spelers). In de kern is het een commercieel bedrijf dat dus, anders dan de overheid, wil dat projecten winstgevend zijn. En als het om grote overheidsprojecten gaat komen we sowieso altijd uit bij steeds weer dezelfde bedrijven. Alleen zij kunnen een dergelijk groot project aan en zijn in staat een Europees Aanbestedingstraject te doen. Het liefst zou ik hier dus niet meer willen lezen over andere partijen die graag mee willen dingen in dit soort trajecten.
Volgens mij is het vooraf nooit de intentie van SVB (of andere overheidsinstantie) of Capgemini (of andere grote ICT speler) om een project te laten mislukken (duh). Het gaat mij te ver om te denken dat Capgemini willens en wetens miljoenen binnen wilde harken zonder een werkend product op te leveren. Ook aan de kwaliteit van Capgemini twijfel ik niet, maar het is wel van wezenlijk belang dat de SVB controleert dat er wordt opgeleverd wat er is gevraagd. En werkt het? Is het niet raar dat tijdens het project al geconstateerd wordt dat het “nooit gaat werken”, maar dat er niet aan de handrem wordt getrokken? Dit hebben we al veel vaker gezien in vergelijkbare projecten, maar blijkbaar is er in dit krachtenveld nog steeds niet voldoende ICT kennis aanwezig om de trein te stoppen.
Kortom: Kijk nog eens goed of er voldoende ICT kennis aanwezig is aan de kant van de overheid om grote projecten te “managen”. Vul de kennis (die er daar al is) aan met meer specialisten die inhoudelijk beter begrijpen wat er speelt in het ICT werkveld en durven in te grijpen. Dit zijn dus geen programmeurs of managers, maar juist de ervaren consultants die vaak nou net bij Capgemini zitten of voor zichzelf begonnen zijn.