De Sociale Verzekeringsbank (SVB) nam bij de ontwikkeling van een nieuw computersysteem voor de uitbetaling van de kinderbijslag en aow ‘extreme risico’s met gemeenschapsgeld’. Verder werd interne kritiek geweerd en leed het management aan een ‘tunnelvisie’. Leverancier Capgemini liet in India krakkemikkige software bouwen en kreeg daarvoor gewoon betaald zonder dat de SVB de code had bekeken. Uit onderzoek van tv-programma Zembla blijkt dat de verantwoordelijke projectmanager bij SVB een ingehuurde zzp'er was die door het automatiseringsbedrijf werd betaald.
Dat blijkt uit interne documenten die in het bezit zijn van Zembla en uit beëdigde verklaringen van oud SVB-werknemers. Per jaar zou met het computersysteem veertig miljard euro aan aow en kinderbijslag worden uitbetaald. De Zembla- uitzending ‘De Spaghetticode’ toont ook aan dat één SVB-manager werd betaald via de leverancier van het computersysteem, Capgemini. Dat wekte wantrouwen bij personeel van de SVB over de onafhankelijkheid van deze programmamanager.
Tijdens de ontwikkeling en bouw werden kritische SVB’ers ‘weg gemarginaliseerd’, zo stelt Berl Sijes, oud-werknemer van de SVB. ‘Mensen waren bang’, aldus Sijes in de tv-uitzending van het Vara-onderzoeksprogramma Zembla. Er heerst volgens diverse bronnen een angstcultuur binnen de SVB. ‘Alleen mensen die het geluid van Capgemini lieten horen, bleven over’, stelt een it-specialist die voor de SVB werkte.
MRS
Vorig jaar trok de SVB de stekker uit het MultiregelingenSysteem (MRS) na een investering van ruim 43 miljoen euro, zonder dat het maar een moment had gefunctioneerd. Leverancier Capgemini liet de software op zijn kantoor in India bouwen. Een oud SVB’er die een bezoek bracht aan de Capgemini-vestiging in Mumbai zegt in Zembla: ‘Het was echt triest om te zien dat er niet professioneel gewerkt werd (…) Na lang doorvragen zeiden ze, dit gaat nooit werken’. De oud SVB’er zag bij Capgemini in India vooral veel onervaren programmeurs aan het werk die weinig begrepen van de Nederlandse regels omtrent de kinderbijslag en aow. Zijn waarschuwingen vonden bij het Nederlandse management geen gehoor, stelt hij.
Ondertussen kreeg Capgemini de rekeningen gewoon betaald, verklaart een andere oud-werknemer: ‘De rekeningen van Capgemini werden betaald terwijl de programmatuur nog helemaal niet door de SVB bekeken was.’
Schijn van belangenverstrengeling
Uit onderzoek van Zembla blijkt dat SVB-manager G., die verantwoordelijk was voor MRS, werd betaald via Capgemini. De SVB huurde hem in als zzp’er en gebruikte Capgemini als zogenaamd mantelbedrijf. Deze constructie is niet strafbaar, maar volgens oud-SVB’ers bestonden er vraagtekens over de onafhankelijkheid van de manager. Manager G. verklaart hierover tegenover Zembla: ‘Ik snap dat de schijn van belangenverstrengeling kan ontstaan, maar ik heb schriftelijk vastgelegd dat ik geen sturing van Capgemini zou accepteren’.
Ict-deskundige, ondernemer en Computable-opiniemaker René Veldwijk is onthutst over deze constructie. ‘Je eet van Capgemini, Capgemini eet van jou. En die situatie wordt gecreëerd door de SVB en niemand anders. Het is natuurlijk volstrekt onbestaanbaar dat de persoon die het bedrijf Capgemini controleert, zelf zijn rekeningen naar Capgemini stuurt. Dat is ongehoord!’
Zembla ontdekt ook dat de facturen van manager G. werden gecontroleerd door onder meer SVB- ambtenaar R. die naast zijn werk voor de SVB tegelijkertijd zakenpartner blijkt te zijn van G. Ze hebben samen een bedrijfje gespecialiseerd in ict-projecten.
De uitzending is vanavond te zien om 20.25 bij NPO 2.
Lees ook de opinie ‘Marktleider in de ICT faalindustrie‘ van René Veldwijk/
Waarom noemen we het beestje niet bij zijn naam: corruptie
Wat mij opvalt is het onderdeel “India”. “Leverancier Capgemini liet in India krakkemikkige software bouwen”. Tuurlijk. 3e wereld SOF(t)ware. 4sure! Net als overal waar die mensen ook bij ons onshore(!) worden ingezet. Zo is het fenomeen ‘structured programming’ in Indiase kringen totaal onbekend. Als ze er al iets mee doen, dan is het puur cosmetisch zonder enig begrip van de achterliggende filosofie b.v. dat een component wordt beschreven door de onderliggende componenten bij een datadriven structuur. Een volkomen onbekend fenomeen bij die boys en girls, terwijl hier het VSP en JSP gebeuren toch echt wel redelijk in zwang is geweest. We hadden hier vooral in financiële kringen een aardige programmeer-cultuur. Menigeen zal zich dat herinneren. Omhooggevallen graaimanagers hebben kwaliteit als niet zinvol en duur weggegooid. Dit is het trieste resultaat. Leergeld. Doe er wat mee!
… en er zijn alweer miljoenen onderweg: https://www.computable.nl/artikel/wie_gunt_wat/5591305/3152533/logius-kiest-partners-voor-miljoenenklussen.html
Ik vermoed dat ze inmiddels teveel verstrengeld zijn met incompetente beslissers – die niet anders meer kunnen dat Cap betrekken bij hun projecten. Iets met angst voor beerputten en deksels misschien?
Als het project succesvol was, had niemand er over geklaagd.
Als de geleden schade daadwerkelijk 43 miljoen is en als VSB deze niet terug kan krijgen middels een claim, dan heeft ook SVB het ook fout gedaan als slechte opdrachtgever.
Helaas is het allemaal niet zo simpel… Ik ken de details niet, al ziet het er allemaal niet goed uit, maar ik stel me de volgende situatie voor:
– SVB maakt een tender en vraagt om een systeem met bepaalde specificaties. Een aantal partijen doet schrijft zich in op de aanbesteding. De projectwaarde is zo’n 20 miljoen, maar Cap Gemini biedt aan om het voor 10 miljoen te doen. Zwaar onder de kostprijs en dat werkt prima om de tender binnen te halen, want zo weten ze, zo’n complexe aanbesteding zit vol met fouten en voortschrijdend inzicht en als snel wordt dit na het winnen duidelijk. Nu zijn beide partijen te houden aan dit contract, maar SVB gaat geen tien miljoen betalen voor iets wat ze eigenlijk niet willen hebben dus wordt het contract soort van open gebroken en komt er een “vrije na calculatie”. Logisch want SVB moet steeds de requirements aanpassen naar nieuwe inzichten en fixed price is dan niet meer mogelijk. De opdrachtgever maakt er echte zo’n potje van dat het product een draak is geworden en SVB geen enkele claim meer kan neerleggen omdat de Cap jongens wel professionals hebben in contractenmanagers (waren hun programmeurs maar zo goed).
Dan nog even inhoudelijk. Er staat dat de mensen uit India de NL regels niet goed begrepen, maar ook dat lijkt me een verkeerde aanpak. Je kunt prima een systeem laten ontwikkelen met als doel op basis van input en dossier betalingen te verrichten. De business rules zouden echter niet in India gemaakt moeten worden, alleen het generieke systeem. De inrichting zou in NL moeten gebeuren… maar goed, dat is een detail.
Een verhaal heeft altijd twintig kanten, dus schieten vanuit de heup is ook niet sjiek. Maar dit zijn geen unieke verhalen en dat baart me zorgen.
@Henri & @CobolCrox Maar om het nu bij de programmeurs hier of in India neer te leggen, dat is wel heel eenvoudig. Programmeurs zitten aan het einde van de lijn en die moeten gewoon doen wat de gevraagd wordt, er zullen uiteraard goede en slecht in zitten maar dat is niet de kern van het probleem. Denk alleen dat op grote afstand werken en alleen op basis van specificaties (worden die nog gemaakt tegenwoordig? alles is toch een grote aaneenschakeling van user stories?) niet gaat werken net zoals hoe meer mensen je er tegenaan gooit hoe grote de puinhoop wordt.
Wel eens met Henry dat ik ook bang ben dat dit soort praktijken veel meer voorkomt, onderhandse handeltjes bij inhuur van personeel en een ons kent ons cultuur bij aanbestedingen. Of je elkaar nu van Nijenrode, het corps, de hockeyclub, een politieke partij een vorige job of wat dan ook kent, ergens in die hoek zit het. Het is zo oud als de weg naar Rome. Je kan maar een ding doen, het zo inrichten dat de kans op deze constructies minimaal is. Dus, in dit geval stoppen met het uitbestedingscircus. Gelegenheid maakt de dief.
Je kunt naar Capgemini kijken maar was er laatst niet een rapport Elias over slecht opdrachtgeverschap bij de overheid? Zembla is altijd vooringenomen en uit op een scoop. Had liever een objectievere bron gezien. Maar goed we wachten de reacties wel af.
@Ruud: zou een professionele partij als Cap, die al jaren zaken doet met die slechte opdrachtgever, daar dan niet allang lering uit getrokken moeten hebben om er voor zorgen dat projecten alsnog tot een goed einde worden gebracht?
En of Zembla het nu onderzoekt of een ander, dat maakt niet uit; als het maar onderzocht wordt, want dit loopt de spuigaten uit – en jij/ik/wij maar belasting betalen…
De hele overheids-ICT staat sowieso stijf van de ZZP’ers, die elkaar ook nog eens regelmatig de bal toespelen. Definieer ‘corruptie’ daar maar eens. Cap Gemini fungeerde volgens mij alleen als ‘framework’ opdrachtnemer, en daar komt dan het salaris van die programma-manager vandaan. Denkt iemand overigens nou echt serieus dat het probleem is ontstaan door ‘slechte programmeurs’….? Laat me niet lachen.
Heeft de overheid geen goede projectmanagers en functioneel analisten op de eigen loonlijst staan? Lijkt me veel verstandiger en goedkoper.
Volgens mij had Capgemini tijdens de aanbesteding aan SVB beloofd om alles met Oracle spullen, namelijk OPA en Siebel te doen. De belofte was dat je dan geen enkel maatwerk meer nodig had, en al je business rules makkelijk in OPA kon intiepen. Programmeren was dus helemaal niet nodig zo was de belofte.
Vreemd dus wel dat nu die arme jongens in India de schuld krijgen omdat zij onleesbare en niet werkende code schrijven waar de Nederlandse regels niet inpassen. Dat was toch ook helemaal niet de bedoeling?