Door het toenemend aantal beeldschermen en informatiestromen wordt de operatiekamer (OK) steeds meer afhankelijk van ict. Het belang van standaard infrastructuren neemt daardoor toe. Een sterk en stabiel netwerk is daarom cruciaal voor het veilig uitvoeren van ingrepen. Ziekenhuizen moeten daarom fors investeren in hun basisinfrastructuur en netwerk. De grenzen tussen ict en medische apparatuur en -instrumenten vervagen. Gerbrand Ruiter, directeur Zorg bij Metri, signaleert vier trends die de OK op technologisch gebied veranderen en een ijzersterke infrastructuur vereisen.
Simulatie van ingrepen
Door het toenemend gebruik van beelden kunnen chirurgen of andere specialisten patiëntspecifieke simulaties maken. Deze zullen niet alleen worden gebruikt voor onderwijs en training, maar ook om de uitkomst van een ingreep te verbeteren. 3D-printing van te opereren organen wordt ingezet om de simulatie van de ingreep vooraf uit te voeren om de operatiestrategie te bepalen. De aanpak wordt dus bepaald voordat de patiënt in de OK is of al opengesneden is. Dit verkort operaties en verminderd het risico voor patiënten. Daarnaast zorgt simulatie voor oefening met mens/apparaat-interfaces, waardoor de precisie van operaties toeneemt en de patiënt sneller herstelt.
Nieuwe werkwijzen
Door verbeterde beeldapparatuur nemen kleine ingrepen toe en grote operaties af. Patiënten hoeven minder onder volledige narcose en door middel van plaatselijke verdoving kan via de bloedvaten worden ingegrepen. Door de introductie van nieuwe technieken hoeft er dus minder te worden gesneden. De toename van het gebruik van beelden, en daarmee het aantal beeldschermen in de OK, maak het ook mogelijk dat ingrepen worden uitgevoerd door een robot of een telechirurg. Met patient data monitoring-systemen observeert een anesthesist op afstand vier tot zes patiënten die onder narcose zijn en hoeft hij niet meer continu in de OK aanwezig te zijn.
Robotica
Robotchirurgie is met de DaVinci-robot al geïntroduceerd in de operatiekamer. Toekomstige robots in de OK zullen veel kleiner en handzamer zijn en nemen daarmee minder ruimte in. Robots als DaVinci waren conceptueel zo ingericht dat zij de handbeweging van de chirurg moesten overnemen. Dit zou moeten leiden tot een toename van precisie tijdens het snijden. De introductie van 3D-beelden bij de robots heeft ertoe geleid dat de accuraatheid van de operatie meer kan toenemen. De verbeterde en kleinere chirurgische robots in combinatie met 3D-beelden en optimalisatie van it-infrastructuren maakt het mogelijk dat uiterst complexe ingrepen op afstand kunnen worden gedaan.
Hybride operatiekamers
Een hybride OK is voorzien van geavanceerde beeldapparatuur, waardoor het mogelijk wordt om tegelijkertijd kleine en grote ingrepen waarbij gesneden moet worden te verrichten in dezelfde ruimte. Verder kunnen er multidisciplinaire ingrepen plaatsvinden in een hybride OK. Dankzij de beeldvormende technieken kunnen bijvoorbeeld een cardioloog en een chirurg gelijktijdig werken aan een hart. De hybride OK is daardoor meestal twee keer zo groot als een normale OK, ongeveer tachtig in plaats van veertig vierkante meter. Daarbij zijn er binnen deze operatiekamers veel meer mogelijkheden voor het aansluiten van medische apparatuur. Rond 2018 werkt ongeveer 75 procent van de hartchirurgen in een hybride OK.
Dit artikel is eerder verschenen in Computable magazine jaargang 48, nummer 7, september 2015.
Medische systemen (en andere kritische systemen ook) op geen enkele manier met internet verbinden! Ergens toch internet nodig? Doosje ernaast! (raspberry pie)
En wie zich hier niet aan houdt op staande voet ontslaan en eventueel vervolgen! (voor het bewust in gevaar brengen van mensen levens)
Onder voorbehoud van bovenstaande: mooie ontwikkeling, al die technologie.
Na het lezen vroeg ik me af hoe het dan zit met de verantwoordelijkheden als er een fout gemaakt wordt.
Wat als bijvoorbeeld de verbinding met de anesthesist uitvalt?
Die persoon kan niet op 6 plaatsen tegelijk zijn.
Voor mij klinkt het nog als een mooie droom van een leverancier die dit soort apparaten/infrastruktuur levert maar weinig idee heeft hoe het in de praktijk werkt.
@Jan van Leeuwen
Wat er technisch kan is inderdaad één, maar praktisch verantwoord is, is een ander verhaal.
Het voorbeeld van de anesthesist is daar een heel mooi voorbeeld van.
Het stukje “verantwoordelijkheden” is ook iets bij o.a. de autonoom rijdende auto’s van o.a. Google. Stel, er gebeurt een aanrijding met blijvend letsel, wie stel je dan aansprakelijk?
Een, gerelateerde, interessante vraag is ook in hoeverre we als mens hiermee om kunnen gaan. De navigatiesystemen waarschuwen ons allemaal dat de bestuurder verantwoordelijk is. Toch zijn er nog mensen die fietsenkelders inrijden en doodleuk beweren “maar mijn navigatie zei dat ik hier in moest”….
@PaVaKe
Gister kreeg ik de melding dat de duitse verzekeraars besloten hebben dat ze de eigenaren van autonome auto’s gewoon verzekeren en dat bij letselschade de betroffenen de schade normaal betaald krijgen.
In hoeverre dat later in de praktijk werkelijk omgezet wordt is nog de vraag, maar de intentie is er.
Inderdaad, navigatie-apparaten-mentaliteit zie ik niet graag komen bij chirurgen of andere specialisten.
Beste,
In reactie op de andere commentaren. Het betreft een analyse van een aantal trends die mogelijkerwijs de komende jaren de OK binnen zullen doorontwikkelen en bij grote medische centra al binnen zijn. De hybride OK, de simulatie, de robotica en ook het meer gebruik maken van beeldschermen gebeurt heden ten dagen al.
De risicio’s erken ik zeker.
1 Afhankelijkheid van IT neemt enorm toe terwijl de investeringen niet toenemen op dit moment, dus “medische gadgets” worden sneller geïntroduceerd dan de IT organisaties aan kunnen in de ziekenhuizen;
2 Het aantal beeldschermen in de OK’s nemen toe, het risico is dat deze beeldschermen gaan afleiden van het snijdwerk is groot. Mensen kunnen ongeveer 7+/- 2 informatie stromen aan, bij toename van informatie stromen kan dit leiden tot fouten
3 Voorheen hoog invasieve operaties worden nu laag invasief, zo worden operaties die voorheen werden uitgevoerd door Vaatchirurgen nu uitgevoerd door Interventie Radiologen. Dit kan leiden tot een enorm risico en in omliggende landen zoals Frankrijk gebeurt dit ook niet.
4 De huidige trend dat de introductie van systemen leidt tot een afname van professionals op de OK is een zorgpunt.