Het is vrijwel uitgesloten dat Defensie stopt met het Speer-systeem. Dat kan de krijgsmacht zich niet veroorloven. Sterker nog, Defensie wil ook niet stoppen met dit op SAP-modules gebaseerde enterprise resource planning (erp)-systeem. Dankzij de omvangrijke standaardisatie- en integratie-inspanningen die Speer heeft geleverd, ligt er nu een overzichtelijk, transparant en relatief goedkoop ict- en processenlandschap. De kostenoverschrijdingen worden bovendien schromelijk overdreven. Dit stelt commandeur (BD) Jan Vos, van 2008 tot 2013 programmamanager Speer, in zijn tweedelige opiniebijdrage 'Speer is niet dood'.
De voormalige programmamanager heeft zich groen en geel geërgerd aan de recente berichtgeving over het project Speer (Strategic process and enabled reengineering) en de discussies daarover in de Tweede Kamer. Hij stelt dat Speer meer is dan een ict-project omdat het gaat om een grootschalig veranderprogramma dat het mogelijk heeft gemaakt om Defensie als een homogene krijgsmacht te runnen.
Vos wijst er op dat het programma Speer twee jaar geleden is beëindigd en stelt dat de basis die toen is gelegd, nu verder wordt uitgebouwd. Hij schrijft in zijn opiniestuk dat alle Speer-functionaliteiten gebruikt worden. ‘In tegenstelling tot wat in de media wordt beweerd, zijn er helemaal geen Speer-modules niet in gebruik. Er is niet voor de plank gebouwd. Alles wat geleverd is, wordt ook gebruikt, zowel de financiële modules als de materieel-logistieke modules voor bevoorrading, inkoop, transport, onderhoud & configuratiemanagement.’
Sterk overdreven
De commandeur (BD) vindt bovendien dat de budgetoverschrijdingen sterk worden overdreven. Daarbij speelt de Algemene Rekenkamer een kwalijke rol. Die verliest zich in zijn ogen in weinig valide prognoses over de totale kosten bij de verwachte eindrealisatie van Speer (circa 900 miljoen euro). ‘Een prognose waarin het ministerie zich niet herkent en waarvan de juistheid niet door anderen is gevalideerd. De Rekenkamer begeeft zich hiermee op glad ijs. Zij gaat over de verantwoording van reeds gedane uitgaven; het kijken in een ‘glazen bol’ behoort domweg niet tot haar kerntaak’.
Natuurlijk erkent Vos erkent ook dat er ook zaken zijn misgelopen. Hij noemt het bijvoorbeeld een historische fout dat Defensie in 2002 gekozen heeft om voor Personeel & Organisatie (Peoplesoft) en Materieellogistiek & Financiën (SAP) twee verschillende erp-systemen te gebruiken. Daardoor zijn er integratieproblemen ontstaan. Het door Speer geleverde erp-systeem werkt goed in het financiële en materieel-logistieke domein, maar de ondersteuning van ernstoperaties (‘missies’), waarbij ook personeelplanning een cruciale rol speelt schiet te kort. ‘Dat komt domweg omdat de gebruiker is opgezadeld met twee systemen die nooit bedoeld waren om met elkaar samen te werken’, aldus Vos.’
Maar, zo benadrukt hij, problemen zijn er ook ontstaan door de enorme bezuinigingen op Defensie. Die hebben ook een zware wissel getrokken op de uitvoering van het Speer-programma.
In zijn tweedelige expertverslag ‘Speer is niet dood (1)’ en ‘Speer is niet dood (2)’ zet Jan Vos een aantal feiten op een rijtje, omkaderd met zijn ervaringen en conclusies.
SPEER, als Charon: Griekse veerman die oude systemen weer tot leven brengt.
Technische gezien heeft men voor SAP gekozen om alle (verouderde) informatiesystemen te vervangen. De onderhoud en modificatie processen zijn niet gewijzigd, zeker niet voor de wapensystemen.
Voor de content (data) dacht men “one size fits all”, en heeft men randvoorwaardelijk voor SAP het assortimentsgewijs werken bedacht. Immers elk artikel in SAP moet gekocht en beheerd worden.
Zo beheerd de Landmacht spullen voor de Marine en over de chaos van ICT-IV middelen maar te zwijgen. Dankzij het assortimentsgewijs werken krijg je niet de juiste spullen, of veel te laat.
Bij Peoplesoft zagen we dat het pas jaren later ging werken, dit soort complexe systemen worden niet geassimileerd in de bedrijfsprocessen. De kosten van SAP, waarbij de Algemene Rekenkamer niet de kosten van het eigen personeel mee heeft genomen, zijn natuurlijk te hoog ingeschat. De kosten om de mensen en de processen SAP ready te maken, drukken het zwaarst op de organisatie.
Ik heb een sterk geloof dat het met SAP goed komt, maar het zou fijn zijn als de leiding ook eens zou praten met de installatie manager van een (wapen) systeem, of de artikelmanagers. De mensen van de werkvloer.