Eindgebruiker wordt steeds meer ICT-leverancier

Met het vertrek van boegbeeld Sylvia Roelofs moest branchevereniging Nederland ICT eind 2013 op zoek naar een nieuwe directeur. Het vond die in Lotte de Bruijn. Zij vertelt over haar eerste jaar aan het roer van de branchevereniging. Ook gaat ze in op de uitdagingen waar de sector voor staat en de toekomst van de branchevereniging. Aan ambities geen gebrek. Nederland moet in 2020 de meest geavanceerde digitale economie van Europa zijn.

Lotte de Bruijn is in februari 2014 benoemd tot directeur van brancheorganisatie Nederland ICT. In die rol heeft ze de dagelijkse leiding over de brancheorganisatie die de belangen behartigt van 550 bedrijven binnen de Nederlandse ict-sector. De vereniging vormt de schakel tussen ict-leveranciers, publiek en politiek. Ze kent de organisatie van binnenuit.

Voordat ze begon als directeur van Nederland ICT en voorganger Sylvia Roelofs opvolgde,die in 2013 na achttien jaar de branchevereniging verliet, was De Bruijn al als voorzitter van het Young ICT Professionals-netwerk (YIP), dat aan de branchevereniging verbonden is. Dat netwerk startte ze in 2011 toen ze nog als sales manager public voor ict-leverancier Dell werkte. ‘Toen ik met mijn toenmalige directeur het jaarlijkse ict-gala van ICT~Office bezocht – sinds eind 2012 heet de organisatie Nederland ICT – viel het me op dat in de zaal vooral de gevestigde orde stond te netwerken. Ik bedacht dat mensen vaak pas later in hun carrière een netwerk met mensen buiten hun eigen organisatie opbouwen. Het is juist goed om ook op jonge leeftijd al te netwerken, zoals bijvoorbeeld in de bancaire sector gebruikelijk is.’ Ze besloot een netwerk op te zetten voor young professionals.

Volgens De Bruijn is de balans tussen jong en oud binnen bedrijven en organisaties meestal goed in orde, maar ontbreekt het vaak aan samenwerking en netwerken die verder gaan dan het eigen bedrijf. ‘Daar spelen de commissies van de branchevereniging een belangrijke rol.’ Ze wijst op de verschillende commissies van Nederland ICT die zijn ingericht rond thema’s als ict en overheid, security, privacy, software en young professionals.

Eerste jaar

‘Mijn eerste optreden in mijn nieuwe rol als directeur van Nederland ICT was de bekendmaking van de ICT-Marktmonitor 2014. Ik wist dat er veel op me af zou komen, maar niet zoveel. Als het over de ict-arbeidsmarkt gaat, dan hebben mensen het bijvoorbeeld al snel over een tekort aan ict-personeel. Maar het gaat eerder om een mismatch tussen vraag en aanbod. Er is een tekort aan hoogopgeleide ict’ers met de juiste kwalificaties. Bij sommige functies, bijvoorbeeld developers op hbo-niveau, liggen vraag en aanbod echt heel ver uit elkaar.’

De Bruijn juicht toe dat er in het onderwijs steeds meer aandacht is voor ict, zoals programmeerles op de basisschool. ‘Het is belangrijk dat kinderen spelenderwijs digitale vaardigheden leren. Naast lezen, schrijven en rekenen moeten ook ict-vaardigheden worden aangeleerd. Programmeren kan ook worden toegepast binnen vakken in het middelbaar onderwijs. Bijvoorbeeld ict en aardrijkskunde. Iedere dag dat we wachten met het bijbrengen van ict-vaardigheden als programmeren raken we achterop bij landen waar dat wel gebeurt.’

‘Als je kijkt naar het belang van de ict in de economische groei die Nederland sinds 1985 heeft doorgemaakt, dan is 65 procent gerelateerd aan ict’, zegt ze op basis van cijfers van het ministerie van Economische Zaken. ‘De sector is enorm belangrijk. We zijn sterk in dienstverlening en software. Maar als we een belangrijke bijdrage willen blijven leveren aan de economie, dan moeten we zorgen dat ook ontwikkeling van en onderzoek naar nieuwe ict-oplossingen in Nederland plaatsvinden en niet verdwijnen naar het buitenland.’

Vooral dienstverlening rond data-analyse, cloud computing en software zijn volgens de directeur van de brancheverenging belangrijke groeimarkten. ‘Deelgebieden als dataverzameling en development creëren kansen, nieuwe initiatieven en analyse en nieuwe business. Neem bijvoorbeeld de sector voor toegepaste games.’

Start-ups

Een belangrijke stap om het innovatieve karakter van de Nederlandse ict-branche te versterken is de vestiging van start-ups in ons land, stelt De Bruijn. De branchevereniging omarmt initiatieven zoals het initiatief van oud-Eurocommissaris Neelie Kroes om de vestiging van start-ups in Nederland te bevorderen. ‘Dat sluit aan bij onze ambitie van de Digitale Delta 2020, waarbij Nederland over vijf jaar de meest geavanceerde digitale economie van Europa moet worden.’

Volgens de directeur van de branchevereniging is het vestigingsklimaat goed, bijvoorbeeld door de aanwezige infrastructuur en toegang tot internet en samenwerkingen tussen opleidingen en bedrijven. ‘Aan de andere kant zijn er financieringsproblemen waardoor partijen op zoek moeten naar durfkapitalisten of crowd funding. Ook is er allerlei wet- en regelgeving die de ontwikkeling van ict-initiatieven in Nederland belemmert. Sommige kennismigranten kunnen bijvoorbeeld niet in ons land blijven. Een hotel wordt bijvoorbeeld niet gezien als verblijfplaats. Om dat soort belemmeringen tegen te gaan, lobbyen we in de politiek en praten we met betrokkenen.’

De Bruijn ziet eerder kansen dan drempels. ‘Ik heb er bijvoorbeeld alle vertrouwen in dat in ons land de eerste zelfrijdende auto’s de weg op zullen gaan tussen het gewone verkeer.’ Ze is zich bewust van de hobbelige weg die er juridisch gezien nog te gaan is, maar wijst erop dat de mogelijkheden er technisch al zijn en Nederland juist een rol als voorloper moet kiezen. Ze is ook stellig als het aankomt op het benoemen van de problemen in de markt. ‘Toegang tot kredieten voor ict-bedrijven, beschikbaarheid van hoog opgeleid en gekwalificeerd personeel en wet- en regelgeving vormen de grootste belemmeringen voor de sector.’

Onderzoeken

Het eerste jaar van de nieuwe directeur van Nederland ICT werd onder meer gekenmerkt door een onderzoek bij ict-dienstverlener Ordina naar de integriteit van ict’ers bij grote aanbestedingen door de overheid. Daarnaast onderzocht een speciale commissie onder leiding van Ton Elias de problemen met ict-projecten bij de overheid. Al met al was het een jaar waarin de sector niet altijd positief in de belangstelling stond.

De Bruijn: ‘We zitten midden in een belangrijke digitale transformatie, maar mensen oordelen vaak snel. In de publieke opinie is iets al gauw alleen goed of fout. Het is lastig dat mensen zo snel oordelen. Ik ben dan misschien op het irritante af positief ingesteld (lacht), maar ik ga altijd uit van een kans om mensen van het tegendeel te overtuigen als dat nodig is. Mijn moeder roept bijvoorbeeld dat ze het soms ‘doodeng’ vindt wat er allemaal met de analyse van gegevens gebeurt. En ook op feestjes leidt het wel eens tot discussies als ik zeg dat ik directeur ben van Nederland ICT. Maar ik ga altijd het gesprek aan om mensen te overtuigen dat het anders zit dan ze vaak denken. Mensen labellen snel iets met goed of fout. Maar mijn ervaring is dat als ik de tijd neem om ze uit te leggen hoe het zit, ze zaken vaak positiever bekijken. Bovendien hoort de discussie over integriteit bij het volwassen worden van de sector.’

Volgens de Bruijn spelen ict’ers zelf ook een belangrijke rol in de beeldvorming over hun vakgebied. ‘Het is belangrijk dat ook de positieve kanten van ons vak worden benadrukt. Breng bijvoorbeeld voor het voetlicht dat door ict-toepassingen ouderen langer zelfstandig thuis kunnen wonen. Wijs op kostenvoordelen of efficiëntie door automatisering. Mensen zijn zich niet bewust dat achter veel zaken die ze prettig vinden, zoals digitale dienstverlening, heel wat ict-werk zit.’

Op de rem

Over de verschillen tussen de benadering van ict door de branche en door de overheid zegt ze: ‘Ict’ers zijn gewend om altijd mee te gaan in veranderingen. Ook als het om grote ontwikkelingen gaat waarbij digitalisering de gevestigde orde of realiteit omgooit, de zogenoemde disruptive technology. Bij de overheid is dat niet altijd vanzelfsprekend. Neem als voorbeeld de ontwikkeling van het landelijk elektronisch patiënten (epd)-dossier. Hoewel die mogelijkheden vaak technisch haalbaar zijn, lopen ze stuk op vragen over de beveiliging en ethische en juridische discussies en dan wordt besloten om het niet te doen in plaats van te zoeken naar de juiste balans tussen technologie en bijvoorbeeld privacy. Vaak wordt uit voorzorg op de rem getrapt. Dat is een soort automatische reflex op onzekerheid die gepaard gaat met vernieuwing. Overheden zouden ook actiever mee kunnen denken hoe het wél moet. Als iedereen op zijn eiland blijft zitten en alles het liefste houdt zoals het is, dan is dat funest voor innovatie.’

Volgens De Bruijn worden discussies over privacy en beveiliging vaak onterecht gekoppeld aan innovatie of ict. ‘Natuurlijk zijn die gesprekken over privacy en beveiliging belangrijk en moet bijvoorbeeld in het geval van het epd duidelijk worden afgekaard wie de eigenaar is van de data. Maar angst is een slechte raadgever. Bovendien gaan discussies door elkaar lopen. Mensen moeten innovatie met behulp van ict en vragen over privacy ook kunnen loskoppelen.’

Toekomst branchevereniging

Het speelveld verandert. De strikte scheiding tussen leveranciers en eindgebruikers vervaagt. Veel grote eindgebruikers, zoals banken, hebben meer ict’ers in dienst dan een gemiddelde ict-leverancier De Bruijn: ‘Steeds vaker werken grote groepen ict’ers bij bedrijven die van oorsprong geen ict-leverancier zijn. Voor hen voelt het bijvoorbeeld of ze werken voor een ict-bedrijf dat een bankfunctie heeft. De situatie is dus omgedraaid. Waar ict eerst ondersteunend was, is het nu onderdeel van de kernprocessen en bedrijfsvoering van de bank. Denk aan mobiel betalen, online dienstverlening voor het afsluiten van producten et cetera.’

Ze benadrukt dat het op dit moment nog niet in de definitie van de statuten van de branchevereniging past om ook banken onderdeel uit te laten maken van de organisatie. ‘Maar feitelijk hebben ze dezelfde uitdaging als ict-leveranciers. Hoe komen ze aan gekwalificeerd personeel? Wat zijn de belangrijkste bedreigingen op het gebied van security? Voldoen bestaande en toekomstige ict-oplossingen aan wet- en regelgeving? Hoe ga je om met de overheid als klant? Dat zijn allemaal onderwerpen die de commissies van Nederland ICT ook behandelen.’

‘In de toekomst gaan we misschien ook de belangen behartigen van die ict-organisaties bij bedrijven die van oorsprong geen ict-leverancier zijn’, rondt De Bruijn af. ‘In het verleden hebben ook partijen als kabelbedrijven en telecomleveranciers zich bij ons aangesloten. Ict-partijen die zich bij ons thuis voelen en verwachten dat wij de juiste organisatie zijn om hun belangen te behartigen, zijn in principe van harte welkom.’

Dit artikel is eerder verschenen in Computable magazine jaargang 48, nummer 4 van april 2015.

Biografie

Lotte de Bruijn (1980) is sinds februari 2014 directeur van branchevereniging Nederland ICT. Zij was oprichter en van 2011 tot 2014 voorzitter van het Young ICT Professionals-netwerk van Nederland ICT. Vanaf 2007 was De Bruijn werkzaam bij Dell als sales manager Public & Large Institutions en als account manager Public. Van 2005 tot 2006 werkte zij in een marketingcommunicatiefunctie bij IBM. Haar opleiding volgde zij aan de Haagse Hogeschool.