Op welke wolk gaat u zitten?

Cloud is goedkoop, vervang de ict-afdeling door de cloud! Dit horen en lezen we vaak in de media. De folderprijzen zijn zeer interessant, de opties en mogelijkheden zijn ook best aantrekkelijk. Maar hoe ga je de transformatie van je huidige ict-organisatie en diensten naar deze nieuwe vorm realiseren?

Verschillende redenen worden benoemd waarom je naar de cloud zou moeten gaan, zoals financiële voordelen, meer effectiviteit, veel flexibiliteit en hoge betrouwbaarheid. De realisatie van deze voordelen is afhankelijk van zaken die misschien niet direct bij het vermarkten van cloud computing worden benoemd.

Wanneer je je business op strategisch niveau herijkt, dan zie je dat het digitaliseren van je bedrijfsvoering vereist is om in je bedrijfstak met je concurrenten te kunnen concurreren. De stap naar digitalisering is een groot verandertraject waarin je cloud computing als middel kan inzetten. Onbekend zijn met een aantal zaken in dit traject kan desastreus zijn voor je organisatie.

Geschikt of ongeschikt?

De eerste stap in deze verandering is het extraheren van je vertrekpunt. Wanneer je cloud-strategie verder is ontwikkeld en uitgewerkt, dan kun je het effect hiervan op je vertrekpunt toetsen om de geschiktheid te beoordelen voor de ict-organisatie, de totale organisatie en de huidige inrichting van ict.

Binnen de ict-organisatie krijgt de ict-afdeling een andere rol. In dit geval ga je eerst conceptioneel het eindplaatje van de nieuwe inrichting creëren. Hierna kijk je welke effecten deze verandering op het ict-personeel heeft, hoe de afdeling moet worden ingericht, welke nieuwe functies ontstaan zijn en welke functies overbodig gaan worden. Gebaseerd hierop stel je samen met je personeel een ontwikkelplan op om de transformatie van hun huidige functies naar de nieuwe indeling te realiseren. Let wel dat de overgang naar cloud een geleidelijk proces is! Afhankelijk van je keuzes wordt dit een traject met een aantal stappen en fases waar je voldoende tijd voor vrij moet maken. Stel het ontwikkelplan voor de start op zodat het personeel tijdig opgeleid is om de transformatie efficiënt en effectief mee te maken.

Het effect van cloud beperkt zich niet tot alleen de ict-afdeling, het raakt de totale organisatie. Je werkprocessen en de huidige ict-inrichting (applicaties, koppelingen, afhankelijkheden, et cetera) zijn op elkaar afgestemd. Afhankelijk van de keuzes die je maakt en de uiteindelijke inrichting zul je zien dat voor het benutten van de nieuwe mogelijkheden, het herinrichten van bepaalde processen en ook afdelingen noodzakelijk is. Wanneer het digitaliseren van je business de reden van dit verandertraject is, dan zie je dat deze verandering zich niet beperkt tot alleen het afdelingsniveau maar de hele organisatie treft.

Een andere aspect van het geschiktheidsonderzoek is de huidige ict-inrichting. Niet elke architectuur is geschikt voor transitie naar de cloud. De technische geschiktheid wordt bepaald aan de hand van een aantal criteria, zoals je huidige diensten en applicaties. Classificeer eerst je workloads, applicaties en ook andere componenten in je architectuur.

Zes categorieën

In dit kader, afhankelijk van de eigenschap van je applicaties kun je hen in zes categorieën onderverdelen: cloud native, generiek, enterprise, test en dev, high performance en webapplicaties.

De meeste bestaande bedrijfsapplicaties zijn niet geschreven voor de cloud-technologie. Je hebt daarom de keuze om je applicaties te (laten) herschrijven (renew), of te laten vervangen door een nieuwe cloud-ready (replace) of hem behouden (keep). Stel een applicatieplan op: keep/replace/renew. Sommige cloud providers zullen meer geld vragen voor het hosten van je ‘ongeschikte’ applicaties, omdat deze verouderde applicaties meer resources vragen. Ze bieden je ook de optie om samen met hen je applicaties te herschrijven en cloud-ready te maken. Dit is een stap die wat kosten met zich meebrengt, waarna de prijs van hun dienstverlening wordt verlaagd omdat de nieuwe applicaties cloud-ready zijn en dus minder resources verbruiken.

Hoezo herschrijven en extra kosten maken? We nemen een software as a service (SaaS)-dienst af! Wolken aan elkaar knoppen, dat kan! Een SaaS-dienst heeft ook voor- en nadelen. Kan deze vorm van dienst goed aangesloten worden op je bedrijfsprocessen en overige bedrijfsapplicaties? SaaS-diensten krijgen in hoog tempo nieuwe updates die centraal worden doorgevoerd. Heeft dit geen effect op de overige applicaties bij jou in de keten? Er zijn een aantal consequenties (technisch en juridisch) die aan SaaS-diensten gebonden zijn. Raadpleeg je cloud-architect hierover.

Welke keuze je ook maakt, je zult worden geconfronteerd met een aantal kosten om ‘cloud-ready’ te worden. Aan elke keuze zijn zekere subprojecten verbonden die allemaal in een cloud-programma moeten worden gepositioneerd. Denk naast je cloud-strategie ook aan je cloud-programma waar al deze projecten onder vallen.

Hoge beschikbaarheid

High availability is een optie die je integraal in bijna elke cloud-dienst kunt krijgen. Hoezo bijna? De hoge beschikbaarheid kan pas worden gerealiseerd als je de omgeving in twee regio’s dupliceert. In dit kader moet je de beschikking hebben over applicaties die in deze vorm kunnen werken. Terug naar het eerste punt, de applicaties moeten geschikt zijn voor de inrichting in een high availability-model over twee regio’s ‘cloud-ready’. Heb je dat niet dan moet je of van deze optie afzien of je (traditionele) applicatielandschap laten herschrijven/vernieuwen naar een cloud-ready-vorm. Uiteraard mag je meer kosten maken om deze legacy in een vorm mee te nemen naar je nieuwe omgeving. Let wel dat de high availability-keuze effecten heeft op de financiële kanten van de business case. Je heb te maken met kosten van twee keer meer virtuele servers, twee keer load balancer, extra dataverkeer, monitoring et cetera.

Supermarktoorlog in cloud

Vechten om de klanten met scherpe prijzen zien we niet alleen bij de supermarkten. Vooral grote cloud-leveranciers komen met scherpe prijsmodellen om klanten aan te trekken. Wie ga je kiezen? Je kunt een leverancier beoordelen op applicaties, service level agreement (SLA) en tooling.

Niet iedere cloud-leverancier ondersteunt elk soort applicatie. Inventariseer welke applicaties je hebt en stel je applicatieplan op (keep/replace/renew). Kijk dan tot hoeverre je leverancier je applicatieplan ondersteunt, wat het kost en wat de voorwaarden zijn.

Je ‘huwelijksvoorwaarden’ binnen de SLA kun je voor de scheiding toetsen op een aantal onderwerpen als wie de eigenaar van de data is en de ‘voorwaarden’ hiervan (lees goed de voorwaarden van dit onderwerp). Hoe is het formaat van data die je terug kan/mag halen? Wat zijn de voorwaarden van ‘service credit’ (geld terug)? Welke zaken zijn benoemd onder exit en opzegging? Wat staat benoemd onder ‘exclusions’? Denk bij het opstellen/lezen van je SLA aan het liedje Hotel California van The Eagles: ‘You can check-out any time you like, but you can never leave!’.

In een cloud-architectuur heb je voor tooling een ‘orchestration platform’ nodig om dit landschap centraal te beheren. Elke provider heeft een eigen tool met verschillende mogelijkheden. Afhankelijk van hoe je je architectuur inricht kun je soms met meer beheer-interfaces bij verschillende cloudleveranciers te maken krijgen. De kracht en mogelijkheden van deze tools zijn belangrijk voor je omgeving. Sommige providers bieden bijvoorbeeld een tool aan waarmee je je gebruik en capaciteit niet alleen nauwkeurig kan meten maar ook proactief kan beheren. Dit heeft effect op de prijs die je betaalt als je contract gebaseerd is op een pay per use-constructie.

Ik hou van Holland

Infrastructuur as a service (IaaS) van de bekende en grote cloud-leveranciers zijn uitgebreid en compleet en worden ook constant ontwikkeld. Daar tegenover staan de Europese of Nederlandse cloud-leveranciers die op technisch niveau wellicht niet beter zijn maar wel beter kunnen inspelen op bepaalde behoeftes. Vind je directe contacten en het gezamenlijk opstellen van een SLA belangrijk, dan heb je bij veel Nederlandse leveranciers de ruimte en mogelijkheid om dit te realiseren.

Je verbinding naar grote spelers zoals Amazon Web Services of Microsoft loopt via internet. Heb je vanwege je business een private verbinding met het datacenter van je cloud-leverancier nodig, dan kun je dit eenvoudig met je Nederlandse cloud-leverancier realiseren. Grote leveranciers voldoen aan verschillende ISO-normen en certificeringen, maar de deuren van deze leveranciers staan niet open voor de auditing die voor jouw business moet worden verricht. Deze is wel mogelijk bij je Nederlandse cloud-leveranciers.

Cloud is niks meer dan ‘software defined computing’ die door middel van een orchestration-laag elastisch wordt aangeboden. Afhankelijk van ondermeer je plannen, strategie en business kun je deze omgeving als dienst bij een leverancier afnemen (IaaS) of bij een (Nederlandse) cloud-leverancier laten ‘bouwen’ (private IaaS). Let wel, aan deze keuze zijn wel voor- en nadelen verbonden.

De twee mannen

Cloud kan voordelen en mogelijkheden voor je bedrijfsvoering opleveren. Baseer je business case op de toegevoegde waarde van cloud en niet op de financiële voordelen. Want het is een illusie om te denken dat je met cloud goedkoper uit bent dan in je huidige situatie.

Het inzetten van deze mogelijkheden, de transitie en transformatie die je onderneming in dit verandertraject mee gaat maken en nog veel andere onderwerpen zijn zaken waar je niet dagelijks mee te maken hebt. Begin met het onderzoeken van de cloud, beperkingen, valkuilen, voorwaarden en nog andere zaken. Blijf nuchter en verbreed je gezichtsveld, laat je niet in deze fase beïnvloeden door aanbieders die hun diensten alleen op een (grote) cloud-leverancier hebben gebaseerd. Stel vanaf het begin een team samen. Een cloud-architect en een (technisch) projectmanager met kennis van dit soort verandertrajecten zijn zeker twee mannen die je nodig hebt voor het onderzoek en ook later, bij de start van dit traject en bij de veranderingen die de organisatie ondergaat in de overgang naar de cloud.

Dit artikel is eerder verschenen in Computable magazine jaargang 48, nummer 6, zomer 2015.