De datadiscussie is niet alleen van deze tijd, deze wordt al tientallen jaren gevoerd. Met de komst van de cloud is deze discussie wel veranderd. Bijna elke organisatie die de cloud in wil doet dat om gegevens gemakkelijker en goedkoper op te slaan, te hergebruiken en te ontsluiten.
Dat de cloud ook verwerkingskracht levert is meestal een bijproduct. Een aaibare uitzondering op die regel is het aloude seti@home, een pc-cloud avant la lettre waarmee onbenutte rekenkracht wordt ingeschakeld om relatief beperkte hoeveelheden astrodata te analyseren. Meer sinistere voorbeelden van non‑data cloud-toepassingen zijn spam- en DDoS-botnetwerken. Maar dat zijn randzaken; bij de mainstream cloud staan data centraal.
Buzzwords
De term ‘cloud’ is natuurlijk een buzzword, evenals ‘big data’ of ‘*aaS’. Buzzwords zijn nooit bedoeld om zaken helder te definiëren, maar het gaat bij de cloud steeds om transparantie. Deze stokoude (en voor buitenstaanders merkwaardige) ict-term biedt houvast voor wie voor cloud gerelateerde keuzes staat. ‘Transparantie’ in een ict-context betekent dat de wijze waarop zaken technisch zijn vormgegeven irrelevant is voor de meeste betrokkenen. De cloud maakt de server- en netwerkinfrastructuur transparant. Waar vroeger iedereen en zijn moeder kennis moest hebben van de precieze ict-infrastructuur, zijn dat nu een handvol specialisten. En als de infrastructuur en de locatie van die infrastructuur er niet meer toe doet, dan besteed je die uit aan specialistische partijen die schaal en efficiency kunnen bieden. C’est ça!
De cloud gaat dus over ict-transparantie met betrekking tot servers en netwerken, waarbij het bijna altijd handelt over de logische (!) centralisatie van persistente data. Als het overige is randverschijnsel. Of die data op één server staan op of honderd boeit slechts een handjevol techneuten.
Transparantie
Het besef dat bij de cloud draait om transparantie is nuttig, want transparantie is een centraal thema bij veel echte vooruitgang in de ict. Bij de ontwikkeling van 3GL’s als Cobol en Pascal ging het al om transparantie: je kon een programma zomaar ontwikkelen op een computer van merk A en uitvoeren op een computer van merk B – soms zelfs op het mainframe! De overgang naar 4GL (lees: SQL) was een vervolg. Opeens kon je zomaar de opslag en organisatie van je gegevens veranderen zonder dat de programmeur daar iets voor hoefde te doen! Je kon een deel van je data zelfs zomaar op een andere computer laten zetten door een vaak onbegrepen ict’er: de database administrator. En zo zijn er veel meer voorbeelden te geven van vooruitgang-door-transparantie. Als je vanuit dit frame naar de cloud krijgt dan is de ‘wolkenvorming’ al decennia bezig.
Hebben we het over ict-transparantie dan gaat het altijd over een wolk van onderling samenhangende economisch-technische begrippen: specialisatie, productiviteitsverhoging, kostenverlaging, commoditisering en flexibiliteit. In de beginfase van een ontwikkeling is het als organisatie essentieel om te focussen op deze zaken, waarbij de laatste twee niet moeten worden vergeten. Commoditisering leidt ertoe dat de economische voordelen van een ontwikkeling terechtkomen bij de klanten in plaats van bij de aanbieders. Wie te vroeg te massaal instapt spekt vooral zijn leverancier. En de technologische flexibiliteit moet je om dezelfde reden actief beproeven. Zoals verstandige bedrijven vroeger nagingen of de Cobol compilers echt in staat waren om eenzelfde bronprogramma te compileren op diverse computers, zo moet je nu tijdig de moeite nemen om te beproeven of het echt mogelijk is om zaken die in de cloud zijn verdwenen te veranderen. Vaar vooral niet blind op de hostingaanbieder. Organisaties lopen niet te koop met het drijfzand dat de cloud nog kan zijn, maar wie een beeld wil krijgen van een extreme hosting/cloud lock-in zoekt op YouTube het verhoor op door de Kamercommissie ICT van UWV topvrouw Lazeroms. Ook voor niet overheidsmanagers is hier een boeiende casus over hoe het streven naar flexibiliteit en kostenverlaging kan verkeren in zijn tegendeel.
Eerdere ervaringen met transparantie leren ook wat er fout kan gaan als de cloud wél werkt. De belangrijkste valkuil is het ‘ontremmende’ effect dat uitbesteding met zich meebrengt. Vervang je vertrouwde ‘dat moet je niet willen’ interne ict-afdeling door een ‘u vraagt wij draaien/factureren’ hostingpartij en donkere wolken pakken zich samen boven de cloud. Trap in de permanent op de loer liggende abstractieval (hier: ‘SaaS = cloud’) en je bent straks de slaaf van Salesforce of Amazon.com. Denk ook niet dat het migreren van data en applicaties naar de cloud veel doet voor het integreren van eilandapplicaties. Trap niet in leverancierspraatjes: op het niveau van de applicatieportfolio en de gegevenshuishouding lost de cloud geen enkel belangrijk probleem op. Voorbij de cloud vinden we een steeds chaotischer landschap van data en applicaties waar wij ict’ers dan onze tanden in mogen zetten zonder te worden gehinderd door trivia als computers en netwerken. ‘Hoe we dat doen?’ – door transparantie te creëren natuurlijk. Maar dat is een ander verhaal.
Dit artikel is eerder verschenen in Computable magazine jaargang 48, nummer 5 van mei 2015.
Van dit amusante, doch soms lastig te doorgronden verhaal vind ik één quote die ik eerder op Twitter langs zag komen veruit het meest interessant:
“op het niveau van de applicatieportfolio en de gegevenshuishouding lost de cloud geen enkel belangrijk probleem op.”
Zou je deze iets verder toe kunnen lichten?
Hier zit in mijn ogen namelijk een kern van waarheid in. Als een applicatie functioneert on-premises hoe heb ik er dan meer voordeel van als deze in de cloud draait? Kan ik de data beter ontsluiten? Is het in de cloud draaien significant goedkoper? Veiliger?
De cloud zelf bestaat niet, we duiden het internet als “cloud” aan.
Een dienst als Amazon Webservices heeft een totaal andere propositie als de dienst die bijvoorbeeld LeaseWeb aanbied.
Cloud computing komt tot uiting via een dienst van een bedrijf. Die dienst bepaald of je bepaalde voordelen of problemen kunt oplossen.
Het gaat niet om de vraag “Waar is mijn server?”
Ook is je quote voornamelijk geredeneerd vanuit een kantoor omgeving. Stel dat je zelf een dienst aanbiedt; bijvoorbeeld aan applicatie in de cloud, dan lost de cloud wel degelijk belangrijke problemen op zoals schaalbaarheid (in relatie tot beschikbaarheid), totaal andere TCO dan on-premises mogelijk is, et cetera. De quote is naar mijn mening dan dus maar beperkt waar.
Praten over het fenomeen cloud is inderdaad niet zinvol. Je zou veel meer in moeten zoomen op specifieke uitdagingen en hoe je deze oplost.
Hoe kan ik beter met andere organisaties samenwerken en data delen?
Hoe beveilig ik mijn data?
Hoe zorg ik dat data altijd en snel beschikbaar is?
Hoe kan ik besparen op arbeid door bepaalde processen te automatiseren?
Hoe beperk ik de kosten als de business krimpt?
Hoe beperk ik het risico van een investering?
Hoe verleng ik de levenscyclus van mijn bestaande applicatie landschap?
Hoe zorg ik dat ik ook de toekomst voldoende capaciteit aan mijn medewerkers kan bieden?
Hoe zorg ik ervoor dat het upgraden van een OS geen issue meer is?
Hoe ontsluit ik kennis binnen mijn organisatie?
Hoe zorg ik dat mijn medewerkers meer gaan samenwerken?
Hoe zorg ik ervoor dat iedere keer niet weer het wiel wordt uitgevonden?
In een (heel) aantal vraagstukken kan cloud computing een oplossing bieden. Maar er is ook altijd wel een antwoord mogelijk zonder de cloud.
Oja, wat betreft seti@home. Dat was wel aaibaar, wat mensen echter niet beseften is hoeveel stroom het kostte om mee te doen! Dit liep zo in enkele tientjes als je een paar maanden mee deed.
Niettemin is cloud of ict meer dan servers en netwerken. Platslaan voegt dan weinig toe aan transparantie…
Ik kan in de video het interview moment vanaf 47:11 sterk aanbevelen. Hier wordt met name de problematiek beschreven waarom er geen afrekening plaatsvindt bij falen in de Keten-dienstverlening…
Hier wordt er een niet krachtige argumentatie gegeven! Het aanwijzen van één verantwoordelijke bij calamiteiten en of verstoringen in een keten, is heel erg lastig. Transparantie zou hierin kunnen helpen, maar lijkt dus ongewenst!
Zoals al vaker opgemerkt is een of ander vorm van “vendor-lockin” nou eenmaal deel van het geheel, en moeten we op voorhand deze keuzes maken. Tja en dan komt sales/marketing weer om de hoek kijken, met alle gevolgen van dien!
Volgens mijn bescheiden mening is inmiddels er inmiddels ook al heel wat private-cloud ervaring opgedaan bij DICTU. Wilde men niet vanaf Q1-2015 full swing gaan met de Dictu-cloud? ik citeer “65 procent van het totale aantal applicaties in de cloud en mogelijk zelfs 90 procent” wil men bereikt hebben begin 2016.
Er zou sprake zijn van duizenden applicaties…! En, raken we met dit laatste nou exact de kern van het probleem? Is een vereenvoudiging van dit enorme applicatielandschap niet beter voor de “doorzichtigheid”?
Mijzelf realiserend dat dit een enorme architecturale uitdaging vormt, ligt hier volgens mij de werkelijke uitdaging!
Op naar een transparant 2020…
@Henri
Euh…. samengevat gaat het uiteindelijk om uitbesteding?
Ja, ja de cloud is beheersbaar maar niet beheerbaar en het verschil van één letter zorgt voor duur voortschrijdend inzicht. Al je hoe vragen beantwoord ik met een simpele waarom tegenvraag.
Uiteindelijk draait alles om de regie en die is vaak dus ver te zoeken als je afhankelijk bent van anderen. Lang leve de cloud die juist voor transparantie zorgt als je weet hoe je ‘reversed’ moet zoeken;-)
P.S.
Als je nog steeds in denkwereld van TCO zit dan heb je de boot volledig gemist, dat is een asset gerichte berekening welke om de beheerSbaarheid van de kosten gaat. En als iets voor organisatorische inertie zorgt dan is het de ‘monte carlo’ innovatie van de boekhouder.