Rijkwaterstaat flexibel door uniformering

‘Eén Rijkswaterstaat, elke dag beter!’ luidt het motto van het Ondernemingsplan 2015 van Rijkswaterstaat. De organisatie stelt dat de omgeving veel verwacht van haar maatschappelijk relevante taken op het gebied van gebruik, onderhoud en aanleg van de hoofdinfrastructuren en watersystemen.

Hoofdingenieur-directeur Perry van der Weyden tekent er bij aan dat de impact van informatievoorziening (IV) op Rijkswaterstaat groot is. ‘We staan voor een forse uitdaging op het gebied van bereikbaarheid, veiligheid en leefbaarheid. De doelstellingen op deze terreinen kunnen we uitsluitend realiseren door de inzet van IV, als onderdeel van ons primaire proces, verder te versterken.’

‘Als signaleringen op de weg niet werken of het niet goed doen, of een brug blijft open en dicht gaan, dan heeft dat direct een maatschappelijke consequentie’, zegt Van der Weyden. Hij heeft voor Rijkswaterstaat een i-Strategie geformuleerd die meer richting en focus moet geven aan het centraal stellen van burgers, bedrijven en partners maar ook ruimte biedt aan innovaties als big data, internet of things en wireless.

‘De kern van de i-Strategie is dat er een robuuste basis is, met daarnaast een flexibele schil waarop we kort-cyclisch IV-functionaliteit kunnen bieden’, legt Van der Weyden uit. ‘De focus ligt op standaardisatie en uniformering. We concentreren ons op de strategische IV-assets van Rijkswaterstaat zoals het IV-netwerk en de industriële automatisering (IA). IV is voor mij een verzamelnaam voor ict, data, kennis en IA, vier gebieden waarin Rijkswaterstaat krachtig is. Objecten – bruggen en sluizen bijvoorbeeld – worden bediend met ia, maar je ziet het steeds meer opschuiven naar it. We gaan kijken naar herbruikbare gestandaardiseerde voorzieningen in de IV rondom die objecten.’

Innovatieve ontwikkeling

Droge voeten, voldoende en schoon water, vlot en veilig verkeer over weg en water,  betrouwbare en bruikbare informatie voor heel Nederland. Dat is waaraan Rijkswaterstaat werkt, samen met collega-overheden en andere partners. Daags na het interview met Van der Weyden zorgt een onverwacht heftige aprilstorm voor calamiteiten –  zoals omgewaaide vrachtwagens op een aantal snelwegen –  in het hele land. De IV van Rijkswaterstaat is op zulke ogenblikken een spil tussen hulp- en informatiediensten.

Van der Weyden is gecharmeerd van een innovatieve ontwikkeling als Charm (Common Highways Agency Rijkswaterstaat Model). ‘Middels dat programma zijn we verkeerscentrales aan het harmoniseren. Dit gaat er voor zorgen dat elke verkeerscentrale dezelfde software gebruikt en we dus dezelfde processen kunnen gaan hanteren.’ Van der Weyden noemt als voorbeeld ‘de verkeerscentrale van de toekomst’ in Helmond waar de doorstroming en verkeersveiligheid voor het wegverkeer in Zuid-Nederland door Rijkswaterstaat wordt bewaakt.

‘Nederland is voorloper als het gaat om verkeersmanagement.  Een volgende fase daarin betreft in-car technologie , data dichterbij de weggebruikers brengen. Snel die informatie kunnen bieden waardoor ze kunnen blijven bewegen. Een andere ontwikkeling is die van zelfrijdende auto’s en ook ‘platooning’ (het op korte afstand van elkaar rijden – red.), waarmee in de buurt van Zwolle al is getest. Dat is allemaal IV-gedreven.’

Flexibiliteit vergroot

‘Je moet je voorstellen’, zegt Van der Weyden, ‘dat een standaard omgeving je flexibiliteit vergroot. Als ik een medewerker van de ene centrale naar de andere overzet, dan merkt hij geen verschil. De functionaliteit, de systemen zijn hetzelfde. Ik vergelijk het met een apparaat als de iPad. Dat is in feite zo standaard als wat – Apple schrijft alles voor, dat je naar de store moet, wat je moet betalen –  en toch ervaren mensen het als het meest flexibele apparaat dat er is. Dat is ook de filosofie van onze i-Strategie: vanuit de basis gaan we uniformeren en standaardiseren en daarmee zorgen we dat we heel flexibel worden.’

De i-Strategie, die een voor Rijkswaterstaat specifieke doorvertaling is van de i-Strategie voor het Rijk, omvat 23 maatregelen. Kort gezegd verschuift de focus van nieuwe plannen maken naar keuzes maken en concrete resultaten behalen. Meer standaard oplossingen en minder maatwerk en voorkeur voor hergebruik. Ook als gevolg van de Rijksbrede samenwerking. ‘Een gemeenschappelijke noemer is bijvoorbeeld security. Cyber security is natuurlijk een hot issue, in wat voor sector je ook zit. Of dat nu het gevangeniswezen is, de Belastingdienst of bruggen en sluizen: de vraag is hoe je daar bescherming aan biedt en daar delen we natuurlijk wel het een en ander. Als je kijkt naar de inhoud, dan zie je dat onze ketenpartners meer de provincies, gemeenten en waterschappen zijn.’

De burger centraal

Van der Weyden vertelt dat recent in samenwerking met een aantal waterschappen de eerste pilots zijn gestart van SaW@, een project voor vergunningverlening en handhaving dat moet leiden tot een vraag gestuurd, digitaal stelsel voor vergunning en omgevingsplannen voor alle waterschappen. Van der Weyden noemt dit ‘een  eerste beweging van verschillende organisaties die de burger op één manier bedienen. Dat is ook de ontwikkeling naar de toekomst waarbij de burger centraal staat.’

Hij noemt  in dit verband ook het programma ‘De Laan van de Leefomgeving’, een visie op het implementeren van de Omgevingswet. Deze wet zet in op een aantal verbeterdoelen, zoals meer gebruikersgemak, snellere en betere besluitvorming en minder onderzoeklasten. Om deze doelen te kunnen realiseren en de mogelijkheden van de nieuwe wet ten volle te benutten is een verbeterslag nodig in de digitale ondersteuning van de wet. ‘Dat programma gaat natuurlijk breder, maar de kern van het principe is dat een burger één loket weet te vinden voor zijn vraag. De Laan van de Leefomgeving biedt je alle informatie rondom alles wat met je leefomgeving te maken heeft. Daar hebben alle bestuurslagen een rol in, ook de provincies en de gemeenten. Het is een stip op de horizon, maar de denkbeweging ontstaat en dat is een belangrijke verandering voor de overheid.’

Dit artikel is ook te lezen in GOV magazine nummer 8.