In het verleden hebben wij de relatie tussen arbeid en locatie op diverse wijze ingevuld. Deze relatie is complex en wijzigt afhankelijk van de situatie. In de 17de tot en met de 19ste eeuw hebben wij de arbeid massaal naar de uitvoerende locatie verscheept. Nadat de inzichten hierover veranderde, hebben wij in de 20ste eeuw dit proces geoptimaliseerd door in sommige bedrijfstakken de arbeid naar de uitvoerende locatie te verplaatsen en in andere bedrijfstakken de activiteiten te verplaatsen naar de locatie waar de arbeid voorhanden was.
Aan het einde van de jaren negentig en aan het begin van de 21ste eeuw ontstaat een situatie waarbij de arbeid meer gaat bestaan uit het verlenen van diensten dan uit fysieke handeling. Vanwege de sterk gedaalde communicatiekosten en de opkomst van het internet werd de uitvoerende locatie minder van belang. Arbeid werd onafhankelijk gemaakt van locatie, uitvoerende organisatie en ook tijd van uitvoering.
Snelheid van uitvoering, in combinatie met kosten werden belangrijke criteria’s. Ook vanwege het feit dat in de westerse wereld arbeid duurder werd en het vinden van arbeidskrachten met de juiste expertise voor een bepaalde prijs moeilijker werd zochten organisaties naar goedkopere dienstverleners.
Het begrip ‘flexibilisering van de arbeid’ werd geïntroduceerd. In eerste instantie werd de arbeid geflexibiliseerd door detachering toe te passen op individuele basis. Nadat complete afdelingen door de detachering werden overgenomen ontstond de volgende fase. Voor het ontslaan van werknemers van het deel van de organisatie dat de dienst zelf uitvoerde, werd de Engelse term outsourcing overgenomen.
Outsourcing en rightsourcing
Outsourcing, het uitbesteden van een of meer bedrijfsactiviteiten aan een dienstverlenende onderneming of toeleverancier, werd in de Iict-sector de haarlemmerolie tool om de arbeid te flexibiliseren. In eerste instantie was de dienstverlener een nationale dienstverlenende ondernemer, maar in toenemende mate blijkt dat de dienstverlener niet meer lokaal, maar vanwege het kostenaspect internationaal opereert en hierdoor ook de uitvoering door internationale partners in “lge lonen-landen laat uitvoeren. Door de toenemende kritiek en negatieve image van outsourcing werd een nieuwe term, rightsourcing geïntroduceerd.
Rightsourcing is het selecteren van een bedrijfsactiviteit en de beslissing of een organisatie het best gediend is door het zelf uitvoeren hiervan (insourcing) of deze bedrijfsactiviteit te laten uitvoeren door een dienstverlener (outsourcing). Rightsourcing is dus het maken van de juiste keuze tussen insourcing en outsourcing per bedrijfsactiviteit.
De vraag die nu gesteld zou kunnen worden is: is het oude wijn in nieuwe zakken? Zelf wil ik mijn vingers hier niet aan branden, maar toch even in het kort de voordelen, nadelen en risico’s van de hierboven geschetste trend op een rijtje zetten.
Voordelen
Financieel: Doordat de dienstverlener gespecialiseerd is op het betreffende bedrijfsonderdeel kan de dienstverlener het goedkoper of beter uitvoeren.
Flexibiliteit: De flexibiliteit van de eigen organisatie wordt vergroot doordat een dienstverlener of toeleverancier de ondersteunende activiteiten uitvoeren en de organisatie kan zich richten op het uitvoeren van kerntaken. Tevens worden de kosten flexibel vanwege het feit dat beëindigen van de contractuele relatie met een dienstverlener aan het einde van de contractperiode minder problemen oplevert dan het ontslaan van eigen personeel.
Beschikbaarheid: De flexibiliteit op beschikbaarheid van personeel neemt toe. In plaats van zelf te voorzien in de beschikbaarheid van gekwalificeerd personeel, kan door middel van uitbesteding de zorg voor voldoende gekwalificeerde medewerkers verlegd worden naar een dienstverlener.
Economisch: Het beschikbaar komen van vermogen doordat bedrijfsmiddelen vrij kunnen komen. Daardoor stijgt de financiële positie van de organisatie. Het op deze wijze vrijgekomen vermogen kan worden aangewend voor overnames, aflossingen of extra investeringen.
Kwaliteit: Mogelijkheid voor het verhogen van het kwaliteitsniveau. In plaats van eigen personeel een opleidingstraject te bieden gevolgd door een jarenlange termijn om ervaring op te bouwen, kan bij een dienstverlener de vereiste kwaliteit ‘gewoon’ worden ingekocht.
Nadelen en risico’s
Kosten: De noodzaak om winst te maken van de dienstverlener kunnen ertoe leiden dat de uiteindelijke kosten voor de verleende diensten soms ook hoger uit kunnen vallen. Daarnaast kan de leverancier onderpresteren, terwijl wel volledig betaald wordt. Tevens kan het voor komen dat niet de organisatie, maar de dienstverlener gaat bepalen hoeveel inspanning in uren een bepaalde activiteit gaat kosten. Hierdoor kan het voor komen dat systematisch het aantal gedeclareerde uren hoger is dan het werkelijk benodigde uren.
Afspraken: Het kan voor komen dat de leverancier zich niet houdt aan de gemaakte afspraken. Het is mogelijk dat oplossingen bedacht in de organisatie ook bij andere klanten van de dienstverlener worden toegepast, terwijl de dienstverlener hiervoor wordt beloond. Ook kan het voor komen dat concurrentiegevoelige informatie door de dienstverlener gebruikt en misbruikt zou kunnen worden.
Afhankelijkheid: De organisatie kan na verloop van tijd afhankelijker worden van de dienstverlener met stijgende vergoedingen voor de verleende diensten en hoge kosten voor de organisatie om van de dienstverlener afscheid te nemen.
Kennis en expertise: De kennis en expertise van de organisatie verschuift langzamerhand naar de dienstverlener. Hierdoor kan het beëindigen van de relatie moeizamer worden.
Op basis van het in dit artikel gepresenteerde doe ik geen uitspraak in hoeverre de flexibilisering van arbeid positief of negatief ervaren zou kunnen worden. Flexibilisering van de arbeid is een feit. De vraag is alleen maar; hoe gaan wij hiermee om?
Flexibilisering van de arbeid versus het borgen van kennis blijkt steeds vaker het probleem, de inherente waarde van arbeid zit in ervaring. Genoemde voordelen lijken dan ook nogal tegenstrijdig als ik kijk naar CAPCLAIM. Rightsourcing werkt alleen als je een gelijk speelveld hebt in kennis want anders loop je al snel het risico dat leverancier je knollen als citroenen gaat verkopen. En ongelijke onderhandelingsposities zijn steeds vaker het resultaat van een flexibilisering van de arbeid. Halfslachtige pogingen om dit te voorkomen met allerlei beperkende arbeidsbedingen worden in dat geval ook steeds lachwekkender, de genoemde nadelen aangaande bedrijfsspionage vergeten nog even dat mensen geen harde schijf zijn die je even kunt wissen. En steeds vaker blijkt eerder het omgekeerde het geval waardoor met de uitbesteding van arbeid allerlei bedrijfsgeheimen de organisatie verlaten.
Ik denk dat Ewout de echte pijn nogal angstaanjagend bloot legt.
Ik kan er echter geen speld tussen krijgen.
Beperkende arbeidsbedingen zijn er op gericht dat je niet zo maar op jezelf een concurerende activiteit kan beginnen waarbij de je klantenkring mee neemt. Echter dit mag het recht op arbeit niet in de weg staan.
Ook een beetje onzin, ik ben eerst monteur bij Opel, en als ik ontslagen wordt mag ik niet bij een Ford garage gaan werken ?
Investering in (goed) personeel is investering in kennis.
Gaat het personeel eruit, dan gaat die kennis mee.
Als ondernemer moet je ook dat meewegen.
Daar staat tegenover dat je als werknemer moet zorgen dat je over extra kennis en kunde beschikt en dus wat meer in huis hebt dan goed kunnen reflecteren.
Wat.Ewout.Zegt.
De laatste zin en tevens een duidelijke vraag in dit artikel is
“Hoe gaan wij hiermee om?”
Met hiermee bedoel ik natuurlijk “de flexibilisering van de arbeid” in de vorm van Rightsourcing.
Ik had gehoopt dat diverse personen en ook eventueel bedrijven hun persoonlijke ervaring hier zouden delen en ook zouden aangeven hoe de nadelen geminimaliseerd zouden kunnen worden door het nemen van diverse maatregelingen.
Mogelijk neemt iemand nog het initiatief.
@Leendert
En de struisvogel stak zijn kop in de grond om tegen de mol te zeggen dat het prachtig weer is……
Gezien het feit dat het hele verhaal gaat om flexibilisering van de arbeid stel ik dat het ‘aanname’ beleid bepalend is. En met referentie naar de CAPCLAIM – waar jij een zegje over deed – is wat te zeggen over de moeder van alle mislukkingen. Vraagstelling is simpel:
Wat doe jezelf, wat laat je een ander doen en waarom?
Uiteraard kun je eerdere reacties negeren als het antwoord je niet past, je historie in het onderwijs zal ik je niet kwalijk nemen maar eenzijdige flexibilisering van de liefde zorgt voor een toename van ‘bedrijfsongelukjes’ zoals we in de krant kunnen lezen.
Mag ik daarom in deze eenzijdige discussie het onderwerp INTEGRITEIT gooien?
Iemand die schrijft over slagers die hun eigen vlees keuren misschien een heikel punt maar ik wacht op publicatie van mijn reeds ingediende opninie aangaande kwetsbaarheden via de menselijke toegang.
@Ewout
Hartelijk dank dat jij de handschoen hebt opgepakt. Grappig te constateren dat veel zaken toevallig bij elkaar komen zonder dat dit geredigeerd is. Het is vandaag toevallig prachtig weer en dat constateer ik zonder mijn kop in de grond te steken. Toevallig heb ik ook mijn zegje gedaan over de CAPCLAIM, waarbij ik constateerde dat de onderhandelingsposities ongelijk waren.
Uit jouw reacties constateer ik, mogelijk ten onrechte, dat jij niet direct een voorstander bent van Rightsourcing. Jouw argumenten zijn helder en duidelijk. Ik neem hierin een neutrale positie door voor zowel voor als nadelen op te noemen.
Jouw vraagstelling “Wat doe jezelf, wat laat je een ander doen en waarom?” is een cruciale vraag die een ieder zichzelf zou moeten stellen voordat de persoon of organisatie met Rightsourcing begint.
Helaas wordt deze vraag niet door een ieder gesteld. Ik heb de eerdere reacties niet genegeerd, maar ik roep op tot het publiceren van positieve en negatieve ervaringen over dit onderwerp en hoe personen en bedrijven hiermee zijn omgegaan.
Om eerlijk te zijn begrijp ik niet waarom het onderwerp INTEGRITEIT in de discussie gegooid wordt. Mogelijk heeft dit onbegrip met mijn historie in het onderwijs te maken. Ik heb ook de hele computable site gezocht naar een opinie van jou aangaande kwetsbaarheden via de menselijke toegang, maar kon dit niet vinden. Als ik toelichting hierover kan krijgen en het misschien begrijp, zal ik in mijn volgende Les over bestuurlijke informatie voorziening hier aandacht aan besteden.
@Leendert
Ik zeg niet dat ik geen geloof heb in rightsourcing maar alleen dat het niet samen gaat met het huidige idee van flexibilisering, hoef hopelijk niet uit te leggen dat ‘smeren en verteren’ cultuur nog weleens knelt met de integriteit. Persoonlijk heb ik niet zo’n moeite met een SM-meesteres die bankbestuurders afranselt met een zweepje. Argumentatie dat deze juffrouw daarmee chantabel werd kun je ook heel makkelijk omkeren als we overwegen dat publieke beeldvorming snel kan veranderen, maar buurman wat doet u nou?
Sinds jaar en dag zijn bedrijven op zoek naar goedkopere vormen van fabriceren en leveren. Bij de opkomst van de industrialisering was het toverwoord mechanisering, door de jaren heen geëvolueerd tot automatisering en op enig moment versneld door de invoering van ERP. De grootste kostenpost hier zat hem in gebouwen en machines.
Op enig moment kwam er een sector genaamd dienstverlening waardoor de grootste kostenpost verplaatst is naar de inzet van mensen.
Nu laat het brein van mensen zich lastig omzetten naar machines. Maar als we nu maar genoeg hameren op processen en procedures, al dan niet aangevuld met wat robots en (verborgen) dreigementen, dan komen we een heel eind.
Zaken zijn dan makkelijk(er) over te hevelen naar lage lonen landen – gestart als outsourcing, nu dan rightsourcing, maar in alle gevallen niet echt veel meer dan een moderne vorm van slavernij kijkende naar de arbeidsomstandigheden in veel van die lage lonen landen.
In de tussentijd worden de daaruit voortvloeiende bedrijfswinsten weggesluisd naar een bedrijfstop ergens in verweggiestan en blijven de verschillende (West Europese?) landen achter met een leger aan werkelozen.
Allemaal mensen waarvoor dan zogezegd geen plaats meer is omdat ze niet zouden beschikken over de juiste kennis?! Eeehhh – de laatste keer dat ik keek was toch alleen maar het uitvoerende deel van een proces verplaatst – de kennis en het denkwerk wat erin zat (en nog steeds zit!) veranderde niet… Dus hoezo niet beschikken over de juiste kennis?
In reactie daarop gaat de overheid een aantal wetten herzien. Met als rode draad “nivellering” of “verkleinen van inkomensverschillen”. Wat dan in de praktijk wil zeggen dat degene die werken en inkomsten hebben meer belasting gaan betalen. De laagstbetaalden krijgen dat dan weer gecompenseerd in de toeslagen sfeer. Parellel daaraan: degene die moeten leven van een uitkering kunnen een versobering tegemoet zien. Wat dan ook weer gecompenseerd wordt in de toeslagen sfeer – voor een deel dan toch. En zo blijven we geld rondpompen en om de hete brij heen draaien.
Last time I looked was de economie toch vooral gedreven door datgene wat een land en zijn bevolking nodig heeft?! Nu lijkt het vooral te gaan over rendementen en hebben-hebben-hebben. Volgens mij heb ik ergens een slag gemist in de afgelopen 30 jaar… 😉
Wat dan wel?
Zoals ik in een eerdere reactie al voorstelde – even aannemende dat er maar weinigen zijn die als boef op deze wereld gezet worden: laten we eens beginnen met het opdoeken van die afreken cultuur zodat mensen weer creatief durven te zijn – om te beginnen op de scholen!
Van daaruit terug naar de basisbeginselen achter economie en dan met name de balans tussen vraag en aanbod: wat heeft een land en zijn bevolking nodig en welke middelen zijn er in datzelfde land beschikbaar om dat gerealiseerd te krijgen. Maar dan wel met de achterliggende gedachte dat de bevolking door de jaren heen steeds kleiner wordt en in leeftijd opschuift.
Dus de dertig/veertig jarige topman van vandaag, die besluit om binnen zijn(?) bedrijf een strategie van rightsourcen te gaan toepassen, die zou zich ook eens moeten afvragen wat hem of haar dat gaat brengen als ie zich realiseert dat er over 10-20-30 jaar domweg geen vraag meer is…
Al was het alleen maar omdat de winsten die voortvloeien uit dat stukje rightsourcen uiteindelijk verdwijnen in iemands persoonlijke zakken en niet gebruikt worden om de producten en diensten van zijn(?) bedrijf te actualiseren of zelfs te vernieuwen.
😉