Elke werkdag behandelt Computable een onderwerp waarover lezers kunnen discussiëren. Vandaag over software die is ontwikkeld met gemeenschapsgeld: dat hoort open source te zijn.
Het CDA vraagt de broncode en ontwerpdocumentatie op van een uiteindelijk geschrapt ict-systeem van de Sociale Verzekeringsbank (SVB). Het gaat om de software die is ontwikkeld voor de uitkeringen van het persoongebonden budget (pgb). Dergelijke programmatuur op maat voor overheidsinstanties wordt gemaakt met gemeenschapsgelden. Hoort dat niet open ter beschikking te zijn voor alle burgers? In Frankrijk is al bepaald dat belastingsoftware eigenlijk een soort ‘openbaar overheidsdocument’ is. Zelfontwikkelde overheidssoftware hoort dus eigenlijk open source zijn. Wat vind jij?
De belangrijkste redennen om te eissen dat in opdracht gemaakte software open source is zijn:
– Betaald met gemeenschapsgeld.
Dat zijn mijn centjes maar ook die van u (beste Computable lezer)
Ik heb absoluut niets aan de software van de SVB, maar het spul is wel van mij (van ons allemaal).
– Openbaarheid van bestuur.
Moesten we werkelijk een half miljoen neertellen voor vijftig regels code ?
De burger moet kunnen onderzoeken of dat terecht was (zou zowaar heel goed kunnen)
Zo niet, dan moeten daar lessen & conclusies uit getrokken worden.
Ook de technische kwaliteit van het werk mag best beoordeeld worden.
Al te vaak meegemaakt dat projecten in een hopenloze situatie belanden omdat leveranciers (waar je soms nauwelijks omheen kan) er een rommeltje van maken (uitermate frustrerend)
– Voorkomen van vendorlockin
Levert een firma goed werk, dan zal ik ze graag weer inhuren voor een volgend project.
Zo niet dan schuif im ‘mijn’ code graag door aan een ander id het hopenlijk beter doet.
Kom niet met onzin over intelectueel gezever…. het gaat allemaal om database toepassingen allemaal van voor tot achter uigekauwd zonder ook maar enige eigen inovatieve technische inbreng.
Er zijn altijd onzin smoesjes verzonnen om broncode gesloten te houden.
Meestal een poging om toch vendor lockin te creeeren.
Soms komt het beveiligings argument zelfs bovendrijven (ervaring leert dat werkelijk ter zake deskundigen dit nooit doen), hiervoor geld wederom het openbaarheid van bestuur argument.
Goede software is inherent veilig en niet beveiligd door obscurety
Ik werk overigens al mijn gehele ict carriere met de beschikbaarheid van broncode (en dat gaat soms verbazingwekkend ver)
Dat wil niet meteen zeggen dat die code altijd Open was maar wel dat er de nodige bugs uitgehaald konden worden en dat noodzakelijke aanpassingen goed snel en dus efficient gedaan konden worden.
Voor de overheid ontwikkelde software hoeft helemaal niet open source te zijn; waarom zouden niet-ingewijden het recht moeten hebben om over de SVB code te beschikken? Misschien staan er wel onderdelen in waarop octrooi is aangevraagd; die onderdelen mogen natuurlijk niet zomaar in handen van de concurrentie komen, die dan zonder enige inspanning erover kunnen beschikken.
Wat wel standaard in elk contract tussen de overheid en een software leverancier zou moeten staan, is dat de gemaakte ontwerpen en de ontwikkelde code eigendom zijn van de opdrachtgever, de overheid dus. Eventuele met octrooien beschermde onderdelen moeten van tevoren schriftelijk van die verplichting worden uitgesloten, anders is het automatisch een octrooi van de overheid.
Open source zou voor overheidsinstanties eigenlijk een plicht moeten zijn. Echter bepaalde functionaliteit vindt men niet in de FOSS-markt.
Waar maatwerk gemaakt wordt moest het plicht zijn om te delen dat bespaart dubbele kosten en gezamelijk kan meer aan de kwaliteitsbewaking gedaan worden.
Wel moet er op gelet worden dat er een goede scheidslijn tussen FOSS en niet-FOSS getrokken wordt. Gebruik van niet-vrije libraries in FOSS-Software levert altijd problemen op.
Eerlijk gezegd loop ik niet zo warm voor de farizeeër van het CDA, open source is ook niet rechtenvrij als we even kijken naar de vele licentie modellen hierin. Enige verschil is dat de broncode inzichtelijk is hoewel dat niet zo veel zegt als het abracadabra is omdat je kennis vervreemd hebt door uitbesteding. Over het belang van governance schreef ik trouwens al eens een opinie:
https://www.computable.nl/artikel/opinie/systeembeheer/5063878/1277800/sores-om-de-sources.html
Denk dat idee van wederkerige licenties zoals we kennen van GNU alleen mogelijk is als we van ‘wij vragen, u draait’ principe afstappen en naar een participatie model gaan. Dat vraagt een grotere ommekeer van de overheid dan de markt als we kijken naar contractuele governance model, kleren van de Keizer zitten dus vooral in het feit dat overheid de capaciteit noch kennis heeft.
@Frank Heikens, Wellicht je huiswerk eens goed doen.
Zoals je zou moeten weten zijn software patenten enkel op firmware van toepassing, maar veel belangrijker patenten zijn er juist om openheid van zaken te geven terwijl de bedenker dan nog beschermt wordt tegen na-aperij.
Uiteraard is het zowieso een onzin motivatie, zoals ik net al aangaf het is allemaal van het zelfde, niets inovatiefs in te vinden.
Je gaat al bij voorbaat van een veronderstelling uit en
‘Assumtion is the mother of all fuckups’.
Ik proef hier de angst van een ontwikkelclub die vendorlockin dreigt kwijt te geraken.
De ontwikkeling van deze software is betaald met belastinggeld, dus hoort de belastingbetaler hier ook rechten op te hebben. Er zal niemand zijn die thuis of op kantoor een 2e SVB wil oprichten, maar er zijn ongetwijfeld bepaalde functies die zeer goed herbruikbaar zijn in andere software. En waarom zou je die niet mogen gebruiken wanneer je daar (als belastingbetaler) wel voor hebt betaald?
Maatwerk software gemaakt voor de overheid zou onder BSD licentie beschikbaar moeten worden gesteld zodat iedereen er gebruik van zou kunnen maken.
@Pascal / @Frank
Het gaat misschien niet eens zozeer om patenten, maar meer om intellectueel eigendom. Bijvoorbeeld beeldverwerkingsalgorithmes die gebruikt worden bij kentekenregistratie kunnen intellectueel eigendom zijn van een derde partij, en van daaruit niet openbaar gemaakt worden.
Maar een andere insteek nemend: stel het is open source, en iemand die kwaadwillend is ziet een lek in de code, rapporteert dit niet maar gaat het lek gebruiken voor kwaadaardige doeleinden.
Ben je dan niet veel verder van huis?
Eens. Opensourcesoftware en openstandaarden zijn de juiste instrumenten om controle te houden en resultaten te kunnen delen. (En om anderen te laten participeren enz. )
Er is veel te zeggen voor het uitgangspunt dat de overheid de software die is ontwikkeld met publieke gelden “teruggeeft” aan de maatschappij. Sterker nog, dat had in 2008 zelfs de voorkeur van de regering (oa door gebruik te maken van de EUPL licentie, en door deelname aan het softwareuitwisselplatform http://www.osor.eu). Het is triest om te moeten constateren dat er op dit vlak na de opheffing van het programmabureau NOiV geen stappen meer zijn gezet.
@PaVaKe
dat argument is zo oud als er FOSS is en blijkt nauwelijks steekhoudend.
Ook bij de ontwikkeling van FOSS-programma’s moet je testen en reviews doen etc. net als bij commerciele/niet-open software. Uit de vele publikaties komt 1 beeld naar voren, door de grotere hoeveelheid mensen die de bronkode bekijken zitten er minder lekken in FOSS, dat is echter geen garantie.
@Ewout
Het probleem met FOSS-licenties zit hoofdzakelijk in het vermarkten van een produkt waar FOSS in zit. Als de overheid de software deelt is dat niet het probleem.