Twee bijzondere cijfers troffen mij in de afgelopen weken. Van de flexibele arbeidskrachten in Nederland ambieert de helft een vast dienstdienstverband en de flexibilisering zal rond 2020 tot 30 procent zijn toegenomen. Flexibilisering krijgt zo de status van ongewenst fenomeen en tegelijkertijd van een onafwendbaar verschijnsel. Een waardevrije discussie over de oorzaken is nauwelijks te voeren, maar dat de cijfers op gespannen voet met elkaar staan, lijkt me duidelijk.
De constatering dat het aantal flexwerkers toeneemt, wordt gepresenteerd als onontkoombaar. Het is te simpel het af te doen als slechts een gevolg van economische malaise of winstbejag. Onzekerheid over winst of voortbestaan van ondernemingen is zeker onderdeel van de aanleiding. Maar dat we in Nederland vaste dienstverbanden als meest begeerlijke arbeidsverhouding zijn gaan beschouwen, is bijzonder, hoewel historisch enigszins verklaarbaar.
Vijftig jaar economische voorspoed gecombineerd met een gematigd socialistisch en religieus-charitatief klimaat, heeft ons aangezet zekerheden te creëren van wieg tot graf. In het spanningsveld waarmee de sociaalliberale coalitie zichzelf heeft opgescheept, zet de politiek in op meer vastigheid voor flexibele arbeidskrachten. Dat levert een wangedrocht aan regelgeving op dat slechts schijnzekerheid oplevert. Wanneer het hele bouwsel lijkt te wankelen onder invloed van grote sociale, demografische, economische en technologische veranderingen, blijkt eens te meer dat we die zeer recente verworvenheden als vanzelfsprekend zijn gaan beschouwen.
De aanleiding voor deze verschuivingen zijn echter niet zo ver van ons verwijderd als we graag willen geloven. De economische veranderingen zijn een gevolg van ons gezamenlijk handelen, niet van iets dat buiten ons staat of waar ‘anderen’ schuldig aan zijn. Technologische veranderingen worden omarmd waar ze ons goeddunken, maar als het aan onze bestaanszekerheden raakt, zijn ze plotseling verwerpelijk.
De snelheid waarmee dat gedrag door diezelfde technologie de economie beïnvloedt, is een nieuw verschijnsel. Het consumentengedrag – steeds meer gericht op maatwerk, instant return en kopieergedrag – vormt de hoofdoorzaak voor die onzekerheid over winst en voortbestaan van veel ondernemingen. Wat vandaag in is, is morgen uit en overmorgen wil je er niet eens meer dood mee aangetroffen worden. Prijzen en gewildheid van alles dat er te koop is, worden op internet bepaald en de vox populi beslist wat vandaag de trend is. Eén misstap of juist een BN’er die er mee gezien wordt en je omzet gaat heel andere kanten uit dan verwacht. Wat doe je dan met je personele over- of ondercapaciteit? Zo bijt de consument zichzelf in de staart, maar zou het wel lekker vinden als hij niet zelf de gevolgen zou moeten ondervinden.
Een uiterste elementair economisch dilemma. Een antwoord zoeken, levert prachtige luchtfietserij en zwaar normatieve oplossingen op. Zinloos dus. Ik ben echter wel optimistisch genoeg om er vanuit te gaan dat we ook hier wel weer een oplossing voor weten te vinden. Nu al, zie ik ernaar uit om over twintig jaar een artikel te plaatsen over die 30 procent van de bevolking die om een of andere reden uitgesloten wordt van toegang tot flexibele arbeid. Want dat is dan toch de norm?
Nog niet zo veel reacties, Marco.
Misschien houden we hier niet zo van die intellectuele beschouwingen over maatschappelijk ontwikkelingen. Gewoonlijk kijken we hier ook niet verder vooruit dan onze timetomarket lang is en. Of gaat het daar juist over ? Moeilijk..
Kun je niet wat schrijven over big data, dat het al overal gebruikt wordt en dat we echt niet zonder kunnen ofzo ? Keertje Gartner citeren of een ander vaag onderzoek. Bikeflying really pays. Voorbeelden genoeg.
@Felix
Dat dit soort stukken niet veel reacties op leveren anders dan de gebruikelijke vileine opmerkingen zegt wel wat over de Pavlov hondjes;-)
Nu lijkt auteur te zweven tussen melancholie en nieuwsgierigheid, gevangen tussen wat was en wat komen gaat zonder het te snappen. Betreffende die flexibilisering lijkt de wens de vader van de gedachte maar leert dure voortschrijdende inzicht dat het de moeder van alle mislukkingen is als de kennis niet geborgd is.
En dat voedt pseudo-flexibiliteit, officieel met pensioen maar als zelfstandige ingehuurd omdat nagelaten is om de kennis over te dragen. Een demografische ontwikkeling die niet te ontkennen valt is dan ook de vergrijzing. Hetzelfde zie je ook bij het personeel dat van de loonlijst is verwijderd maar nog jaren bij hetzelfde bedrijf door blijft werken.
Tussen regels door kun je lezen dat ik enige vraagtekens zet bij de hier geprognoticeerde ontwikkelingen als cijfers niet uitgesplitst worden. De arbeidsbevolking is niet homogeen als ik kijk naar generaties en ontwikkeling daarin. De appel valt vaak niet zo ver van de boom als ik kijk naar het proces van huisje, boompje….belastingdienst aangaande idee van flexibilisering arbeidsmarkt.
En daarmee kom ik aan economische aspect waar auteur volgens mij bedoeld dat bestedingen toenemen als je ook wat te besteden hebt. Een 30% flat-tax kennen we hier helaas niet en met huidige regering is het in 2020 eerder omgekeerd, je houdt straks nog maar 30% over als ik alle plannen van Politbuo aan de Noordzee even doorreken. Gaat er al een belletje rinkelen?
Food for thought Ewout ?
Volgens mij snapt Marco het best en dat hij niet met een pasklaar antwoord komt of mening, das weer omdat het een beschouwing is. Je kunt ook een artikel eindigen met de conclusie dat we 5e generatie talen moeten gebruiken of heel veel flash in storage of gewoon meteen het all-in-one oplossingspakket moeten kopen waar een auteur brood mee verdient. Ben je in ieder geval niet zwevend, melancholisch en nieuwsgierig..
Ik zie nog een tendens. De overheid lijkt haar enorme (ICT?) projecten iets serieuzer te gaan nemen. Nova pakt Ordina aan. Hier bij computable lees ik reacties van capslock-happy-Norman, over de vakbekwaamheid van ICT-ers en ook dit artikel gaat over eigen verantwoording, maar dan wat breder dan ICT.
Misschien komt het inderdaad allemaal weer goed en weten we “ook hier wel weer een oplossing voor te vinden”.
In de basis lees ik een artikel alleen als er reacties zijn, of als de titel mijn pakt. Dankzij jouw reactie heb ik dit artikel nu ook gelezen.
Wat betreft het groeiende leger zelfstandigen en de ambitie van een vast dienstverband:
Men zoekt zekerheden en bedrijven zijn er bang voor deze zekerheid te geven omdat het een risico is. De werknemer is zo zwaar beschermt dat dit vaste dienstverbanden in de weg staat.
Het gevaar wat er nu gebeurt is dat flexibel de norm wordt, maar dat door de marktwerking zelfstandigen hun tarief niet weten op peil te houden zoals in de bouw is gebeurd.
Een freelancer in de IT verdiend in de regel een stuk meer als eenzelfde functie in vast dienstverband, maar hoe lang dat nog blijft is de vraag.
Zelfstandig zijn is een risico. Er is geen enkel vangnet voor als je ineens geen geld meer verdiend. Dat risico moet zich vertalen in hogere inkomsten, als dit eenmaal wegvalt heb je een probleem.
Food for thought, inderdaad.