Computable Kerstpuzzel 2014: super tijdverdrijf

Een klassieker, zo wordt de Computable Kerstpuzzel al door menig inzender genoemd. Aan deze achtste editie deden bijna vijfhonderd mensen mee, ongeveer evenveel als in 2013. Het bleek een taaie opgave. Zoals een inschrijver meldde: 'Het was me het puzzeltje wel. Zoeken en speuren dat het een lieve lust is, maar het resultaat mag er zijn.' De gezochte oplossing sloeg op de losgekomen discussie in 2014 of de voortgaande automatisering banen zou kunnen gaan kosten: 'Angst voor robot en de computer'.

Voor veel inzenders is het een traditie geworden tijdens de kerst: het kraken van het ict-jaaroverzicht in cryptische puzzelvorm. Een aantal puzzelaars vreesde even dat de traditionele Computable Kerstpuzzel niet meer zou komen, omdat het laatste nummer van het nieuwsblad begin oktober was verschenen. Maar, gelukkig, vlak voor kerst verscheen editie 2014 met opnieuw mooie prijzen op de website.

In de Computable Kerstpuzzel 2014 ‘Van A tot Z’ kwam het jaar nog een keer langs in de vorm van 26 cryptische omschrijvingen over bedrijven, instellingen, personen, zaken en ontwikkelingen die in het nieuws zijn geweest. Wie de goede antwoorden invulde in de filippine vond in de gekleurde hokjes de eindoplossing: ‘angst voor robot en de computer’. Sommige puzzelaars dachten aan ‘angst voor een roestende computer of roest in de computer’, een enkeling zelfs aan ‘angst voor een dominate computer’. Terechte angstbeelden, maar niet de juiste oplossing.

Op een uitzondering na vond menigeen de puzzel ‘pittig’, ‘lastig’, ‘moeilijk’ en een ‘hele kluif’, waar desondanks veel plezier aan werd beleefd. ‘Een super tijdverdrijf’ en ‘een waardige uitdaging. Ik heb ervan genoten’, zoals twee inzenders schreven.

Het betere puzzelwerk

Het gezochte antwoord bij omschrijving Q (zie kader) leverde nog de meeste hoofdbrekens op. Kennelijk heeft niet iedereen meegekregen dat er van stripblad Donald Duck vorig jaar een speciale ict-aflevering is verschenen om kinderen op het lager onderwijs warm te maken voor programmeren: de Digiduck! Een deelnemer kwam nog met de originele vondst: DigiD-vak. Misschien een ideetje voor het Rijk: een programmeurcursus voor scholieren; wie weet levert het een betere overheidstoegangbeveiliging op dan het huidige DigiD.

Sommige puzzelaars gaven nog inhoudelijk commentaar. Zo schreef iemand dat naar zijn idee de meest ingrijpende gebeurtenis in 2014 het einde van Windows XP is geweest. Een ander waardeerde de terugblik op de belangrijkste wapenfeiten in 2014 in puzzelvorm en constateerde: ‘De Computable en de kerstpuzzel samen sterk, voor het betere puzzelwerk. Alles zo weer doorgenomen, laat nu 2015 maar komen.’ Zo is het maar net!

Alle antwoorden van de kerstpuzzel staan hieronder, evenals de prijswinnaars. De hoofdprijs, een HP ElitePad 1000, is voor Ilse Brinkhuis uit Doetinchem. Proficiat!

De oplossing

Hierbij nogmaals de 26 omschrijvingen die met het ict-jaar 2014 te maken hadden, met daarachter het gezochte antwoord en een korte uitleg:

A. Slimme draagbare ict-apparatuur: Wearables (Een term die in 2014 veelvuldig te horen en te lezen was om draagbare apparatuur aan te duiden die voorzien is van slimme ict, met name sensoren, waarmee zaken te meten zijn.)

B. Nederlands ontwikkelplatform staat weer op eigen benen: Uniface (De Amerikaanse softwareleverancier Compuware verkocht begin 2014 zijn ontwikkeldivisie Uniface aan de investeerder Marlin Equity Partners. Compuware kocht het Nederlandse Uniface in 1994.)

C. Printerboer stuurt met inzet uitzendkrachten hierop aan: Stakingsbreuk (FNV Bondgenoten beschuldigde in maart 2014 printermaker Xerox van stakingsbreuk in een cao-conflict met stakende werknemers in de tonerfabriek in Venray. Volgens de vakbond zette het bedrijf uitzendkrachten in op functies van stakers en probeerde het bedrijf zo te voorkomen dat de levering van toners in gevaar zou komen.)

D. Winderige plek voor data-overslag: Eemshaven (Google kondigde afgelopen september aan een nieuw Europees datacenter te bouwen in de Eemshaven in Groningen. De Eemshaven wil zich ontwikkelen van een industriële haven tot een logistiek knooppunt voor opslag- en overslagactiviteiten. Daarbij is er veel ruimte voor datacenters.)

E. IBM dankt ook dit oude paradepaardje af: System/x (Nadat Lenovo eerder al de pc-divisie overnam, kocht het Chinese bedrijf begin 2014 tevens de x86-serverdivisie van IBM. De IBM System x-servers zijn gebaseerd op standaard Intel x86-processorcomponenten.)

F. Deze afgeleide programmeertaal vormt basis voor eigen ontwikkeld erp-systeem van Nijmeegse dozenschuiver: Providex (Hardwaredienstverlener Scholten Awater uit Nijmegen kondigde in 2014 aan zijn zelf gebouwd enterprise resource planning (erp)-systeem te vervangen door een standaardoplossing van Unit4. Mede-oprichter Frank Scholten schreef dit maatwerksysteem ruim twintig jaar geleden met behulp van de ontwikkeltaal Providex, een programmeertaal en ontwikkelomgeving voortgekomen uit Business Basic. Dat is een op de bedrijfsvoering georiënteerde afgeleide van Basic.)

G. Geheime plek voor backup-tapes: Atoombunker (Backupned zocht vorig jaar de publiciteit met zijn backup-tape-opslagvoorziening in een oorspronkelijke atoombunker van de provincie Gelderland.)

H. Informatieknooppunt in de jeugdzorg: CORV (Gemeentes hebben de wettelijke verplichting om op 1 januari 2015 aangesloten te zijn op CORV: Collectieve Opdracht Routeer Voorziening. Het ministerie van Veiligheid en Justitie (V&J) heeft dit informatieknooppunt laten bouwen voor het waarborgen van veilig berichtenverkeer in de justitiële jeugdzorgketen.)

I. Deze vielen op: Imtech ICT (Vanci), Quintiq (Dassault Systèmes), Quinity, Actuera en Leanapps (Keylane), SCC Services (Systemax): Overnames (Het jaar 2014 kende een recordaantal overnames, fusies en investeringen.)

J. Gemeenten (‘verhoging’) en Pinkroccade (‘aanpassing’) liggen hierom in de clinch: Tarieven (Pinkroccade kwam in conflict met een vijftigtal gemeenten nadat het zijn softwaretarieven fors had verhoogd. Volgens de automatiseerder houden gemeenten te lang vast aan de verouderde softwarelijnen, terwijl Pinkroccade veel investeert in nieuwe oplossingen. Daardoor kampt het bedrijf met hoge onderhoudskosten en te weinig inkomsten uit de verkoop van de nieuwe software. Volgens de gemeenten bepalen zij zelf wel wanneer ze nieuwe software willen aanschaffen en hoort dit tot het ondernemersrisico.)

K. Voorzitter steelt show tijdens gala-optreden: Bart Hogendoorn (‘Er is geen sprake van structurele fraude in de ict-branche. Het beeld dat door actualiteitenrubriek Zembla geschetst wordt van Ordina en de sector is lasterlijk.’ Dat zei Bart Hogendoorn, voorzitter van de branchevereniging Nederland ICT, tijdens de uitreiking van de Computable Awards 2014 op donderdag 6 november 2014 in SugarCity in Halfweg. Zijn uitspraken deden de nodige stof doen opwaaien. Hij deed wel een nadrukkelijke oproep aan ict-bedrijven om integer te zijn in de relatie met klanten, voornamelijk bij aanbestedingen en samenwerkingen met de overheid.)

L. Nieuwe werkgever voor vakblad uit 1968: Jaarbeurs (Uitgeverij De Persgroep verkocht ict-vakblad Computable per 1 juli 2014 aan de Jaarbeurs. De overname past in de digitale strategie die de oorspronkelijke evenementenorganisator aan het uitrollen is.)

M. Hiermee kan minister-president Rutte veilig bellen: Bull Hoox m twee (Sinds afgelopen najaar is de Hoox M2-smartphone van de Franse automatiseerder Bull ook verkrijgbaar in Nederland. De Franse overheid gebruikt de zwaarbeveiligde Hoox M2 op grote schaal; naar verluidt belt de Franse president Hollande er ook mee. De telefoon zou een alternatief kunnen zijn voor premier Rutte, die nog niet zo’n apparaat in gebruik schijnt te hebben.)

N. Deze ponskaartmachine is aan opknapbeurt toe: Olivetti A vijf (Computable kreeg via Accountant Van der Zanden in het Brabantse Esch een Olivetti A5 aangeboden die al sinds 1976 ongebruikt in een garage stond. De eigenaar wilde toch een keer van de ponskaartmachine af en zocht via Computable een liefhebber die de rekeninstallatie wilde opknappen.)

O. Groot beveiligingsvraagstuk: Datalekken (Het aantal incidenten met gestolen of zoekgeraakte data nam in 2014 fors toe. Met name in de detailhandel en bij de overheid zijn datalekken schering en inslag.)

P. Banksysteem kan te veel regelingen niet aan: Multiregelingensysteem (De Sociale Verzekeringsbank ging het schip in met de bouw van het multi-regelingen-systeem (mrs) voor de aow en de kinderbijslag. Dit systeem – begroot op 32 miljoen euro – zou eind 2013 door Capgemini worden opgeleverd, maar kon niet wegens technische mankementen in productie worden genomen. De SVB trok vervolgens de stekker eruit.)

Q. Ict-leerstof voor lager onderwijs: Digiduck (Minister Jet Bussemaker van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen ontving in mei 2014 het eerste exemplaar van de Digiduck, een speciale aflevering van het weekblad Donald Duck over programmeren. Met dit initiatief werd aandacht gevraagd voor de noodzaak om in het lager onderwijs meer aandacht te besteden aan het leren programmeren.)

R. Zembla zoekt deze grote mol bij Quint. Voldemort (Tv-onderzoeksprogramma Zembla baarde opzien met een aflevering over op donderdag 2 oktober 2014 over een aantal ict-integriteitskwesties bij de overheid, waarbij de automatiseerders Ordina en Quint betrokken zouden zijn. In deze aflevering, ‘Wie is de mol?’ geheten, kwam in een van de dossiers Voldemort ter sprake, de mol die van te voren de offerte van Ordina had bekeken voordat die officieel werd ingediend in het kader van een aanbesteding bij het ministerie van Veiligheid en Justitie. De mol, Voldemort geheten, zou bij Quint werken, het adviesbureau dat de aanbesteding begeleidde.)

S. Staatsinstelling doet grote gok met KPN: Holland Casino (Overheidsgokhuis Holland Casino besteedde een groot deel van zijn ict in juli 2014 uit aan KPN.)

T. Haarlemmerolie volgens commissie Elias: Bureau ICT-Toetsing (Woensdag 15 oktober 2014 presenteerde de Tijdelijke Commissie ICT haar eindrapport ‘Naar grip op ICT’. De belangrijkste aanbeveling die deze commissie Elias deed, is de instelling van een tijdelijke ict-autoriteit die orde moet scheppen in de ict-chaos van het Rijk en toekomstige ict-drama’s moet voorkomen. Deze autoriteit heet Bureau ICT-toetsing: BIT.)

U. Nieuwe ict-overheidspost naast Rijks-cio: Digicommissaris (Bas Eenhoorn werd per 1 augustus 2014 aangesteld als Nationaal Commissaris Digitale Overheid, kortweg Digicommissaris. Als overheidsbrede regisseur voert hij de komende vier jaar een programma uit – Digitaal 2017 – dat de basis legt voor één ict-infrastructuur waarmee het Rijk zijn burgers een complete digitale dienstverlening kan aanbieden.)

V. Eist geld en genoegdoening voor onsportief spel. Stichting Capclaim (Kenneth Berkleef, mede-oprichter van het failliete Equihold, diende een schadeclaim van 43 miljoen euro in bij Capgemini, naar aanleiding van het mislukken van de bouw van een sportsoftwarepakket. De opbrengsten van die claim bracht hij onder in de zogeheten Stichting Capclaim. Geïnteresseerde beleggers kunnen aandelen van 2500 euro per stuk kopen; de eventuele opbrengst van de claim wordt dan gedeeld tussen Berkleef en de claimhouders. Berkleef heeft Pieter Lakeman, die vaker claims tegen bedrijven en instellingen heeft afgehandeld, aangetrokken om de stichting te leiden. Volgens Capgemini raakt de claim kant noch wal.)

W. Digitaal 2017 volgt dit programma op: iNup (Minister Ronald Plasterk van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties sloot eind vorig jaar de implementatieagenda Nationaal Uitvoeringsprogramma dienstverlening en e-overheid: i-NUP. In dit kader hebben het Rijk, uitvoeringsorganisaties, gemeenten en leveranciers een basis voor een digitale infrastructuur gelegd, waarmee overheden hun dienstverlening kunnen verbeteren. Bijvoorbeeld door gegevens beter met elkaar uit te wisselen en een digitale en veilige dienstverlening aan te bieden. Het programma i-NUP is opgevolgd door Digitaal 2017: de rijksbrede ambitie van een betere digitale dienstverlening voor burgers en bedrijven. Zo moet er uiterlijk eind 2017 één digitaal loket zijn voor zowel burgers als bedrijven, van waaruit digitale zaken afgehandeld kunnen worden.)

X. Vorm van internet of things (IoT): Machine-to-machine (In 2014 was internet-of-things – IoT – een veelgebruikt begrip. Een wat ouder begrip – machine to machine, ook wel M2M geheten, wordt hier ook onder geschaard: machines die uitgerust met sensoren en IP-functionaliteit met elkaar kunnen communiceren.)

Y. Optische beveiliging bij online betalen: Grafische tan (De Rabobank introduceerde in september 2014 zijn Rabo Scanner, de opvolger voor de huidige Random Reader voor online bankieren. De Amerikaanse authenticatiespecialist Vasco Data Systems zorgt voor de toegangsbeveiliging en doet dit met behulp van grafische transactie-authenticatienummer (tan)-technologie.)

Z. Windows XP of Server 2003/R2: Besturingssysteem. (Microsoft’s stopzetten van de ondersteuning van Windows XP voor de werkplekomgeving leverde vorig jaar vooral veel overheidsorganisaties hoofdbrekens op, omdat ze niet tijdig genoeg een opvolgend besturingssysteem hadden geregeld. Met als gevolg: het moeten sluiten van tijdelijke, dure verlengingscontracten met Microsoft. Het softwareconcern kondigde in oktober aan ook de ondersteuning van Windows Server 2003/R2 te stoppen. De deadline van het actief ondersteunen van dit server-besturingssysteem loopt af op 14 juli 2015.)