In 2014 heeft Cegeka-DSA zijn leidende positie als leverancier van primaire systemen op de woningcorporatiemarkt versterkt. Andere leveranciers zagen hun marktaandeel licht zakken of stijgen of stabiliseren. Voor komend jaar verwacht adviesbureau HC&H Consultants dat het aantal marktoriëntaties en selectietrajecten voor nieuwe primaire pakketten opnieuw zal toenemen. HC&H stelde in samenwerking met Computable het jaarlijkse marktverdelingsoverzicht voor de zesde keer op.
De groeiende vraag naar nieuwe primaire pakketten komt deels omdat woningcorporaties willen investeren in nieuwe software. Die moet hen in staat stellen bedrijfsprocessen verder te automatiseren om op termijn de kosten te reduceren, zegt mede-oprichter Willem Hartmann, die overigens medio december afscheid nam van HC&H (NB: het interview vond eind november 2014 plaats). ‘Daarnaast is die vraag ingegeven door het gedrag van leveranciers zelf. Een aantal ervan heeft aangekondigd te stoppen met een ouder pakket. Dat betekent niet dat klanten automatisch overstappen naar het nieuwe systeem van dezelfde leverancier. Daar gaat eerst een marktoriëntatie aan vooraf, eventueel gevolgd door het opstarten van een selectietraject.’
Cegeka-DSA
Hij wijst op Cegeka-DSA. Die leverancier is na de fusie eind 2013 marktleider geworden op het vlak van primaire systemen, en heeft die koppositie in 2014 kunnen versterken (zie kader onderaan). Wel heeft deze corporatie-automatiseerder nog wel een aantal noten te kraken. Het bedrijf heeft gekozen door te gaan met Dynamics Empire (uit de DSA-stal) en over vier jaar te stoppen met Wonen Dynamics en Omega (beide uit de Cegeka-stal). ‘Klanten die nu nog Omega gebruiken, kunnen nog één keer overstappen naar de laatste versie. Een aantal vraagt zich af of ze wel moeten investeren in een pakket dat nog maar vier jaar mee gaat en zoekt naar een alternatief.’
Datzelfde geldt voor klanten die gekozen hadden voor Wonen Dynamics. Bij de fusie tussen Cegeka en DSA kregen ze te horen dat hun Dynamics AX-oplossing zou stoppen omdat de voorkeur werd gegeven aan het Dynamics Nav-systeem Empire van DSA. ‘Die klanten waren boos, want die hadden nog maar kort geleden een bewuste keuze voor dit pakket gemaakt. Nu het stof na een jaar is neergedaald, overheerst toch een meer praktische opstelling. Of ze kiezen eieren voor hun geld en stappen over naar Dynamics Empire of ze starten een marktoriëntatie. Een overgang naar Tobias AX van Aareon zou een logische keuze kunnen zijn omdat er een gratis omwisselprogramma voor de bestaande Microsoft-licenties bestaat.’
De fusie tussen Cegeka en DSA heeft er wel voor gezorgd dat er een nieuwe krachtige partij staat die in selectietrajecten steevast tot de laatste twee of drie partijen behoort, zegt Van den Berg. Zij stelt dat het bedrijf de komende tijd nog wel zijn handen vol heeft aan de uitwerking van de fusie: de pakketintegratie, de lopende trajecten waarbij klanten moeten worden overgezet naar Empire, de begeleiding van nieuwe klanten en het neerzetten van een nieuwe organisatie.
‘Er zijn wat managementwisselingen geweest en je ziet in zo’n integratietraject altijd extra personeelsverloop. Mensen die zich niet meer thuis voelen gaan weg. Maar er komt ook vers bloed binnen. Het vereist extra tijd en aandacht om dat goed op te vangen.’
Itris
Bij Itris vond afgelopen zomer een wisseling van eigenaren plaats. Daarbij kocht een viertal gelouterde ict-ondernemers de zittende aandeelhouders/oprichters uit om met Itris aan een nieuwe fase te beginnen. ‘Er moest wat gebeuren bij Itris. Het was de laatste marktpartij die zich niet had versterkt’, stelt Van den Berg. ‘Wij komen ze nu ook vaker in selectietrajecten tegen. Of dat komt door die directiewisseling durf ik nog niet te zeggen, maar het is wel frappant.’
Zij verwacht in ieder geval dat de kersverse directie een organisatie zal neerzetten die meer ‘lean en mean’ is, nadat Itris de afgelopen jaren een flinke personele groei heeft doorgemaakt. Hartmann wijst er op dat het nieuwe management veel ervaring heeft met software-as-a-service (SaaS).
Ook is Itris zich gaan richten op de onderkant van de corporatiemarkt, met een lichtere implementatie-versie van het primaire systeem Viewpoint Go. In dit marktsegment, met corporaties van minder dan 2500 vhe’s (vhe = verhuurbare eenheid), komt langzamerhand meer beweging. Het is van oudsher een bolwerk van partijen als NCCW en Aareon, maar met ontwikkelingen als SaaS en cloud computing is het voor kleine corporaties makkelijker geworden om naar een andere leverancier over te stappen, meent Hartmann.
NCCW
Bij NCCW blijft het spannend te zien waartoe de samenwerking met Unit4 leidt. Het besluit tot een volledige overname is toch weer uitgesteld tot het einde van het eerste kwartaal van 2015. De nieuwe eigenaar van Unit4, investeerder Advent, is weliswaar kapitaalkrachtig maar neemt nog extra tijd om na te denken over de aankoop van het resterende belang van 51 procent.
HC&H-directeur Van den Berg zou het wel een logische stap vinden om verder te investeren omdat de vastgoedsector bij Unit4 tot een van de kernsectoren is bestempeld. De bedoeling is ook om het zware erp-pakket First van NCCW te vervangen door de Agresso ‘real estate’-oplossing van Unit4. Er loopt nu een proefproject bij Delta Wonen; dat eindigt in mei, waarna een evaluatie plaatsvindt.
‘Ik verwacht eigenlijk dat van de zomer pas meer duidelijkheid komt over de samenwerking tussen NCCW en Unit4 en de verdere planning rond de vervanging van First’, zegt Van den Berg. ‘In de tussentijd moet NCCW nog wel First onderhouden, en hun andere primaire systeem BIS, waarvan de interface ook nog eens een opknapbeurt krijgt, plus de Corporatie Cloud. Dat vergt veel aandacht.’
Volgens Hartmann is het nieuwe product op basis van Agresso voor de corporatiemarkt bijzonder. ‘Van wat ik er van gezien heb, gaat het deels om het Unit4 Agresso-pakket en deels om een cloudoplossing. Het hele onderhoudsproces vindt dan vanuit de Corporatie Cloud plaats. Het product Agresso heeft in de kern zeker potentie, alleen de vraag is altijd of de markt toe is aan weer een nieuw product. Het moet immers volledig geschikt worden gemaakt voor de sector. Corporaties zijn voorzichtig geworden in het afnemen van producten die zich nog niet bewezen hebben. Zeker de NCCW-klanten die ervaring hebben met First; die gaan niet allemaal wachten tot ARE – Agresso Real Estate – klaar is.’
Incit en Aareon
Hij wijst op Incit (voorheen Repab), de kleinste corporatie-automatiseerder op de Nederlandse markt. Vijf jaar geleden had Incit één klant; nu nog steeds (al is die klant gefuseerd met een andere corporatie tot Duwo), al staat het bedrijf op het punt een nieuwe klant binnen te halen. ‘Incit heeft een goed product voor met name corporaties die te maken hebben met veel mutaties en tijdelijke huur, zoals studentenhuisvesters. Nu het bedrijf door Aareon is overgenomen zien we wel dat het commercieel beter wordt aangepakt. Incit is in selectietrajecten zichtbaarder geworden. De tijd zal moeten leren of het bedrijf eindelijk meerdere nieuwe klanten kan binnenhalen.’
Van den Berg vraagt zich af hoe lang Incit, dat in Scandinavië een grote marktpositie heeft, nog zijn eigen naam en zelfstandigheid behoudt. SG, dat in 2011 door Aareon werd gekocht, heeft sinds eind 2014 de naam van het moederbedrijf overgenomen. ‘Dat zal met Incit binnen een paar jaar ook gebeuren. Maar wat dan? Hoe positioneert Aareon Nederland het product in de toekomst naast Tobias AX? Het is interessant te volgen welke strategie het Duitse moederbedrijf hier kiest.’
Wat Aareon Nederland, het vroegere SG Automatisering, betreft, stelt Van den Berg dat het bedrijf nog steeds druk doende is met het migreren van klanten die met het oude Tobias (de Progress-omgeving) werken en naar het nieuwe Tobias AX willen. ‘Die AX-versie is nu zo goed als klaar. Net zoals bij Cegeka-DSA en NCCW geldt voor Aareon dat bij zo’n overstap naar een nieuw systeem klanten gaan nadenken over een alternatief. Maar het schept ook kansen om nieuwe klanten binnen te halen.’
Aanvullende producten
Aareon beschikt daarnaast nog over aanpalende activiteiten die voor een aanvulling op de omzet zorgen. Zo is er de dochteronderneming Residenz ICT voor clouddiensten en is de dochteronderneming Facilitor (planningssoftware voor facility management) nu voor 100 procent in handen van het bedrijf, nadat de oprichter is uitgekocht.
Ook biedt Aareon een Treasury-pakket aan gemeenten en corporaties. ‘Daar had Aareon lange tijd alleen patent op, maar je ziet nu ook andere leveranciers tools ontwikkelen waarmee corporaties onder meer inzicht krijgen in de kasstromen. Sowieso zijn leveranciers actiever bezig met het aanbieden van aanvullende producten tegen het primaire proces aan’, aldus Hartmann.
Hij noemt bijvoorbeeld tools voor asset management – volledig inzicht in beheer van bezit is belangrijk geworden voor corporaties – en documentmanagement. ‘De nieuwe generatie erp-systemen bevatten tegenwoordig ook workflowachtige functionaliteit. Leveranciers kijken naar mogelijkheden om zelf een ‘dms light’ te ontwikkelen, in plaats van klanten een apart dms te leveren via een partner.’ Daarnaast verschijnen er steeds meer tools voor de frontoffice, zoals een webportaal, selfservice en mobiele apps.
SAP en Centric
Rond SAP gebeurt momenteel weinig, vindt Van den Berg. De SAP-partners Ctac, Aepex en Mybrand zijn de afgelopen jaren actief geweest met het binnenhalen van een aantal klanten uit het topsegment van de sector, maar dat acquisitieproces lijkt gestokt. Het overgrote deel van de top van de corporaties heeft de afgelopen jaren zijn keuze voor een nieuw primair systeem reeds bepaald.
‘Net als SAP willen de partners daarom naar het middensegment’, merkt Van den Berg. ‘Maar het imago van SAP van ‘grote implementatie, veel beheer en duur’ blijft hen toch parten spelen. Een corporatie van om en nabij de vijfduizend woningen kiest niet voor SAP. Bovendien vindt de sector de constructie van SAP en de drie partners ondoorzichtig. Wat zijn de verschillen en wie moet je dan kiezen?, zijn vragen die wij altijd krijgen. Dit hoeven we niet voor Microsoft en partners als Cegeka-DSA en Aareon uit te leggen. Er zijn wel vragen over het verschil tussen Nav en AX, maar daar is het onderscheid duidelijker.’
Een interessante ontwikkeling is wel de stap naar de cloud die Ctac aan het maken is, merkt Van den Berg op. Ctac gaat de markt cloudproducten aanbieden. Het bedrijf heeft onlangs ook de it-afdeling van Vivare overgenomen en laat de SAP-oplossing van de corporatie in de cloud draaien.
Ook rond Centric is er weinig beweging te zien, valt Hartmann op. Wel merkt hij dat het bedrijf veel aandacht besteed aan de huidige klantenkring die werkt met het primaire pakket Key2Wocas. Dat betaalt zich uit in een aantal contractverlengingen met grote corporaties. ‘Maar in selectietrajecten komen we ze weinig tot niet tegen. Ik verwacht overigens wel dat Centric zich op korte termijn weer gaat roeren en op jacht gaat naar nieuwe klanten.’ Het eerste signaal daarvoor is dat de automatiseerder bijna rond is met studentenhuisvester SSH. Centric levert niet het gehele Key2Wocas-systeem maar alleen de verhuurregistratie en de contractadministratie. SSH blijft Coda gebruiken als financieel pakket en de frontoffice-oplossing van Batavia.
Marktaandelen primaire systemen
HC&H Consultants houdt vanaf duizend verhuurbare eenheden (woningen en andere panden) bij welke primaire bedrijfsinformatiesystemen bij welke corporaties draaien en welke worden vervangen. Op basis van afgeronde selectietrajecten en geplande implementaties kan HC&H een verwachting geven van toekomstige verschuivingen op deze markt. Corporatie-automatiseerders leveren naast de primaire systemen andere producten en diensten, maar die worden niet meegenomen in dit overzicht.
Uitgaande van de marktsituatie op 1 januari 2015 heeft de absolute koploper Cegeka-DSA een aandeel van 29,76 procent op de markt van primaire systemen van woningcorporaties met duizend vhe’s (vhe = verhuurbare eenheid) of meer. Dat is in vergelijking met een jaar eerder (28,50 procent) een plus, maar die groei zet zich nauwelijks door in 2016 (een te verwachten stijging naar 29,79 procent). Nummers twee (NCCW) en drie (Aareon Nederland) zien hun marktaandeel in 2016 opnieuw dalen, allebei met ongeveer 1,5 procent. NCCW komt op peildatum 1 januari 2016 uit op een marktaandeel van 18,98 procent, Aareon op 17,84 procent.
Na deze top drie volgt de middenmoot met Centric (12,76 procent), Itris (10,15 procent) en SAP Nederland (9 procent). Van deze drie weet Centric zich aardig te herstellen van een eerdere daling, boekt Itris een lichte groei en blijft SAP stationair. Hekkensluiter blijft Incit Nederland, dat zijn marktaandeel wel naar verwachting bijna weet te verdubbelen van 0,87 naar 1,62 procent omdat het bedrijf op het punt staat een contract te ondertekenen met een nieuwe klant (Elkien).
Het overzicht van HC&H geldt voor woningcorporaties met meer dan duizend vhe’s. In totaal gaat het om 2.366.457 vhe’s. Het aantal corporaties met meer dan duizend vhe’s bedroeg in 2013 nog 301, maar is daarna door fusies gedaald van 297 (2014) naar 290 (peildatum: 01-01-2015).
Ctac levert reeds jaren cloud gebaseerde diensten en producten – zowel private cloud als public cloud toepassingen. Inmiddels vertrouwen tientallen klanten op deze diensten.
Specifiek voor de woningcorporatie en vastgoed sector zijn Ctac’s oplossingen en producten rond het SAP-platform gericht. SAP/CHARE is daar een voorbeeld van.
Naast Vivare genoemd in dit artikel, hebben bijvoorbeeld ook Haag Wonen, Talis, Ymere, Dela Vastgoed en Maasdelta gekozen voor Ctac Cloud services.