Jagers en verzamelaars in ICT-land

Internet is zonder twijfel een medium voor informatie-uitwisseling en heeft onze wereld veranderd. Als klant of patiënt kun je je tegenwoordig geweldig informeren en je beslissingen goed voorbereiden. Waar ik het hier over wil hebben is het nest adders onder het gras.

Wie een website bezoekt moet er van uit gaan dat de gegevens van zijn bezoek gelogged worden. Daar is niets mee mis. De provider legt normaal de pagina, de tijden van het bezoek en het ip-adres vast. Daaruit worden dan geaggregeerde statistieken samengesteld die een weinig inzicht geven in de bezoekers van de website, welk land, welke tijd, welke browser etc. De betere verzamelaars gebruiken tools als Google Analytics of piwik die veel meer informatie verzamelen, let wel, alleen gegevens van wat de bezoekers op die specifieke website doen. Tot zover nog tamelijk onschuldig.

Jagers willen actief data zuigen om profielen samen te stellen. Wie die stap verder gaat komt op glad ijs. Tracking van bezoekers verzamelt ook van welke site de bezoekers kwamen naar welke ze vertrekken. Soms worden cookies uitgelezen die van andere websites komen, zo is uit te vinden op wat voor andere platformen mensen actief zijn, dat is op de rand van de illegaliteit. Het ‘nieuwste’ op dit gebied heet ‘digital fingerprinting’ van de browser en alles wat die verraadt. Hoeveel dat is kun je als voorbeeld zien op https://panopticlick.eff.org/index.php.

Door de invoering van alle nieuwe mogelijkheden van html5, onder andere canvas en het gebruik van local storage, kan een zeer specifiek profiel vastgelegd worden van de gebruiker. Het gevolg kan bijvoorbeeld zijn dat de aanbieder bepaald informatie aan bepaalde gebruikers niet toont of dat op basis van het profiel andere prijzen berekend worden. Sterk voorbeeld, een algoritme van een online-kredietinstelling (Duits) geeft geen krediet als een bepaald font op je pc staat.

De groten

De groten in de branche zoals Amazon, Google, Facebook zijn behalve verzamelaars ook jagers. Als je iedere zoekopdracht via Google doet dan mag je er van uit gaan dat Google meer van jou weet als jij van jezelf. Zoek je iets bij Amazon krijg je de aanbiedingen ook in Facebook. Wil je dat je niet ‘getracked’ wordt dan moet je een batterij add-ons in je browser zetten,

Zoals daar zijn: Adblock Edge, anonymoX (Premium Proxie), BetterPrivacy, ShareMeNot, Privacy Badger, BrowserProtect, Disconnect, HTTPS-Everywhere, NoScript, RequestPolicy, Perspectives, selektivecookiedelete, Self-Destructing Cookies, Referrer Control, User Agent Switcher en wat al niet meer. Bij Facebook moet je je afmelden en er ook voor zorgen dat de Facebook-knop je niet kan traceren, met een add-on: ShareMeNot! Wie vindt dat nog normaal?

Bij de groten is meestal nog een privacybeleid, bijvoorbeeld als je je voor een newsletter aanmeldt. Vergeet niet dat je daarmee ook een vrijbrief geeft om je te tracken want bijna iedere link die je klikt in een nieuwsbrief verzamelt gegevens van je. Ga maar eens met de muis over de link en controleer of dat wat je ziet het zelfde is als waar je naar toe gestuurd wordt. Ook het naladen van beeldjes is een geliefde truck om te registreren dat de gebruiker de email geopend heeft, de webserver registreert dat naladen inclusief ip-adres.

De kleintjes

Bij de kleintjes moet je ook op je hoede zijn. Er is een mode om e-mailadressen te verzamelen. Om een pdf met een interessant artikel te krijgen, moet je je e-mailadres geven, natuurlijk zonder fatsoenlijk privacybeleid. Die valkuil vindt je bij zogenaamde hulpverleners met een commerciële achtergrond, bijv. coaching voor zzp’ers, de enige hulp die je verwachten kunt, is voor de portemonnee van de ‘hulpverlener’.

Zoals gezegd je kunt op betrouwbare platfora genoeg informatie vinden en als je als zzp’er hulp nodig hebt, ga dan eerst naar de kamer van koophandel, die hebben meer mogelijkheden als je zou denken.

Manipulaties in berichtgeving

Als laatste punt wil ik de manipulaties op fora en bij productwaarderingen aansnijden, wat ook bij sociale media op grote schaal gebeurt. Kort geleden is bekend geworden dat een Weens bedrijf ‘positieve threads/waarderingen’ verkocht aan bedrijven, grote organisaties (het spoor) en politieke partijen. Dat zal zeker geen enkeling zijn, de andere kennen we nog niet maar er wordt driftig met sterretjes gestrooid op een manier die niets met de inhoud te maken heeft. Zelfs bij Computable kun je dit herkennen bij reacties en de sterretjes.

Facebook met het schandaal rond de psychologische manipulaties (experiment van een universiteit zonder de deelnemers te informeren) zal ook geen uitzondering zijn, daarom vertrouw ik politiek die zich verbindt via dit platform (Oekraïne Maidan bijvoorbeeld) voor geen meter. Dit is een veel donkerdere kant van het internet als ‘Darknet’. Wie meerdere talen beheerst vindt vaak verrassende verschillen in berichtgeving wat bijvoorbeeld in Slowakije gepubliceerd wordt over de Oekraïne staat vaak haaks op dat wat in Nederland gepubliceerd wordt, Slowakije grenst aan de Oekraïne.

Mogelijke alternatieven

Zoekmachines die niet tracken zijn ixquick.com, duckduckgo.com of swisscows.ch. Het is aan te raden die vaker te gebruiken en de diensten van Google minder vaak te gebruiken, als je tenminste niet wilt dat Google alles van je weet. Beter is nog de Torbrowser gebruiken, alhoewel je daarmee in de ogen van de Verenigde Staten meteen een extremist bent en je niet alle functionaliteit kunt gebruiken van websites, Javascript en flash staan uit.

Samenvattend pleit ik ervoor om steeds op je hoede te zijn voor verkapte reclame, en verzamelaars/jagers naar jouw persoonlijk profiel. Controleer ook eens of je die link in die email werkelijk wilt klikken, soms is copy/paste een veel beter alternatief dan krijg je wat je ziet. En geloof niet alles wat de media voor je neus zetten, want onafhankelijke media bestaan al jaren niet meer. Kijk maar op http://www.pressekonditionen.de/cms/index. In Duitsland krijgen vertegenwoordigers van de pers kortingen bij bedrijven die oplopen tot 25 procent. Zo voorkom je kritische berichtgeving, dat zal in Nederland niet anders zijn.