Experts: Geen offshoring door personeelstekort

Ict-bedrijven dreigen massaal naar het buitenland te vertrekken, omdat Nederland niet meer zou kunnen voorzien in de behoefte aan geschoold personeel. Dat meldde de Telegraaf gisteren. Als voorbeeld noemt het dagblad softwarebedrijf Unit4, dat werk uitbesteedt naar Spanje, Polen en Portugal. Dit zou het startsein zijn voor een uittocht van bedrijven uit Nederland, waardoor duizenden banen op de tocht zouden komen te staan in de ict-sector.

Volgens diverse Computable-experts is deze ontwikkeling niet nieuw. Grote partijen zoals IBM, CGI en Capgemini reduceren al jaren het personeelsbestand in Nederland en besteden voornamelijk ‘maakwerk’ uit naar landen binnen de Europese Unie, zoals Polen, maar ook verder weg zoals Capgemini naar India. Volgens diverse experts is de uitbesteding van Unit4  vooral om economische redenen en niet zozeer omdat er een tekort is aan ict-personeel in Nederland.

Goedkoop en flexibel

Frank Vogelezang, manager pricing office bij Ordina, merkt wel op dat hij een tekort verwacht van mensen die zowel verstand hebben van de business als van ict. ‘Deze ontwikkeling vraagt wel om mensen in Nederland die een goede vertaling kunnen maken van de businesswensen van Nederlandse bedrijven naar ict-productie buiten Nederland. Wanneer productie dichtbij huis gebeurt is dit op te vangen omdat de lijnen kort zijn, maar als de productie buiten Nederland gebeurt wordt die schaarste steeds meer zichtbaar.’

Guido de Nobel, manager services portfolio hybrid enterprise bij Unysis, benoemt dit ook. ‘Wat niet altijd meegenomen wordt bij de initiële beslissing om te ‘re-shoren’ is de inspanning die nodig is om goed te communiceren en requirements en een opgeleverde code in lijn te houden. Neem je dat wel mee, dan is de business case vaak een stuk lastiger dicht te krijgen.’

Volgens De Nobel is het vinden van Nederlands ict-personeel wel degelijk mogelijk, ook al is het niet eenvoudig. ‘Goed en breed zoeken, helder uitleggen wat de mogelijkheden zijn en de mensen goed begeleiden naar hun baan levert prima, jonge, getalenteerde en succesvolle Nederlandse collega’s op.’ Maar De Nobel geeft ook aan dat buitenlandse ict’ers in grotere aantallen meestal direct beschikbaar zijn tegen lagere en flexibelere kosten.

Reductie operationele kosten

De redenen voor near- en offshoring hebben dan ook vaak te maken met lagere arbeidskosten. Atos, T-Systems, Capgemini en KPN doen dit al langer om operationele kosten te beperken. Hierdoor wordt volgens Marc Maas, cloudconsultant bij QNH Consulting, gekwalificeerd Nederlands personeel vaak ontslagen. Een tekort aan gekwalificeerd ict-personeel in Nederland is daar dan ook niet aan de orde. Recente cijfers van schoolverlaters in de informatica, die aangeven dat deze moeilijk aan een baan kunnen komen, bevestigen dit beeld. De stap van Unit4 kan dan ook volgens Maas niet anders worden uitgelegd dan als een poging om het (te hoge) kostenniveau te verlagen. ‘Of nearshoring daarvoor het geijkte middel is zal moeten blijken. De voorgangers waren immers niet altijd even succesvol hiermee.’

Volgens Bernard Scheffens, managing director bij iBSC, speelt deze situatie op verschillende terreinen. Als voorbeeld noemt hij grote accountantskantoren, waar het eenvoudigere werk ook vaak naar andere landen wordt uitbesteed. Men zoekt volgens Scheffens dus nadrukkelijk de hogere waarde op met de mensen hier. Vooral met creativiteit, ideeën en processen valt nog veel te winnen. ‘Daarbij is business alignment een goed voorbeeld, maar ook daarin is nog wel wat te verbeteren. Dat is iets wat ict’ers hier ter plekke kunnen doen, maar op afstand veel minder.’

Fit for purpose

John Roos, project-, programma- en transitiemanager bij Alstom Transport, geeft voor bepaalde diensten deze bedrijven gelijk. ‘Maar tot op zekere hoogte zullen deze bedrijven Nederlandse specialisten nodig hebben om met de klant een ‘a la cart’-oplossing te realiseren die past waarvoor het is bedoeld. Dit noemen we fit for purpose. Vanuit strategisch oogpunt lijkt het voor de korte termijn succesvol, maar inmiddels weten we ook dat de zogenaamde goedkopere landen ook inzien wat hun marktwaarde is. Ook zij zullen in de toekomst de lonen verhogen en daarmee de kosten. Op een gegeven moment wordt het ‘lood om oud ijzer’ en valt men terug op de Nederlandse ict’er. Bovendien is het nog maar de vraag of dergelijke berekeningen wel kloppen. Uit outsource-ervaringen weten we dat de problematiek en problemen een veelvoud aan indirecte kosten opleveren die de zogenaamde winst laat verdampen.’

Ook Gert Jo van der Heijden, interim it-service manager bij Yacht, is het niet eens met de uitspraken over de massale uitloop van ict-bedrijven omdat Nederland niet meer zou beschikken over ict-experts. Maar volgens Van der Heijden bevestigt het wel het onderzoek dat elk kwartaal door Yacht wordt gedaan naar het aantal vacatures binnen de ict-branche. Daarin was zichtbaar dat er een dreigend tekort ontstaat naar software ontwikkelaars. “Of zakelijk Nederland hiermee inderdaad de kip met de gouden eieren verkoopt weet ik niet. Ik zie immers diverse andere trends die het tegendeel bewijzen. Naast outsourcing zie je juist ook steeds vaker dat Nederlandse bedrijven ict-experts uit het buitenland juist naar Nederland halen en ook zijn er al diverse voorbeelden waarbij juist wordt gekozen voor insourcing omdat outsourcing niet altijd tot de gewenste resultaten heeft geleid.”

Verder moet er ook een nadere detaillering worden toegevoegd aan betreffende uitspraken. Er is een groot verschil tussen infrastructuur experts en applicatie experts. Voor het tekort aan infrastructuur experts zijn andere oorzaken aan te wijzen als bij applicatie experts. Binnen het werkveld van applicatie experts heb je te maken met standaard versus maatwerk. Van der Heijden denkt dat iedere organisatie die de kans krijgt om af te stappen van maatwerk, deze keuze zal toejuichen. “Voor veel organisaties is deze overstap op dit moment nog niet noodzakelijk. Het overstappen naar andere standaard applicaties brengt dermate grote risico’s met zich mee, dat het onderhouden van het huidige applicatielandschap nog steeds een valide keuze is. Dit heeft natuurlijk ook een directe relatie met de behoefte aan applicatie expertise.”

Europa-minded

Derk Rijntjes, country director bij Darwin Recruitment, voorziet ook een andere trend. Volgens hem komen er komen juist steeds meer ict-bedrijven naar Nederland, en met name Amsterdam, vanwege de centrale liggen van Nederland in Europa en het aantrekken van ict-specialisten. ‘Recent zijn internationale bedrijven als Uber, Bestseller en Google naar Nederland gekomen. Deze bedrijven zien Europa als talentpool. Naar mijn mening een juiste beweging, aangezien Nederland zich goed positioneert als Europees land. Veel Spanjaarden, Portugezen en Oost-Europeanen vestigen zich graag in Nederland vanwege het internationale karakter en de ‘quality of living’. Tevens hebben we een interessante belastingregel voor kennismigranten. We moeten Nederland volgens Rijntjes dan ook gaan zien als onderdeel van Europa, waar veel talent woont.

‘Door de verhuizing van diensten naar de cloud is het steeds minder interessant waar de technische beheerders van je dienst zitten’, meent Elwin Brouwer, operationeel directeur bij Einstein ICT. ‘Denk aan Office 365 van Microsoft. Als je omzet grotendeels afhankelijk is van het beheer van hardware, dan ziet de toekomst er niet best uit.’

Brouwer is ervan overtuigd dat er een grote rol blijft bestaan voor lokale ict-specialisten. ‘Alleen zullen deze ict’er minder bezig zijn met het technische beheer en meer klanten gaan uitleggen hoe diensten het best kunnen worden gebruikt en hoe je ze kan mixen. Denk bijvoorbeeld aan integratie van telefonie en crm-applicaties. Dus minder zelf beheren en meer waarde toevoegen op andermans dienstverlening. Als er iets niet werkt, wil een gebruiker toch iemand kunnen bellen die, letterlijk en figuurlijk, zijn eigen taal spreekt en desnoods langs komt om het op te lossen.’

Leren van high-tech branche

Van der Heijden hoopt dat deze discussie tot de nodige actie leidt op diverse gebieden. “Als we kijken naar de gemaakte keuze op Topsectoren.nl van de Rijksoverheid, staat de ict-sector helaas niet op deze lijst. Terwijl er vanuit Brussel wel een duidelijke keuze is gemaakt om het onderwijs binnen de ict te standaardiseren via het European Competence Framework (ECF). Daarnaast kan er ook veel worden geleerd van de high-tech branche. Als je ziet hoe snel daar is ingespeeld op de economische crisis. Deze branche is dan ook op dit moment een van de grote pijlers van de Nederlandse Economie. Met de nodige creativiteit moet het mogelijk zijn om deze inhaalslag op korte termijn te realiseren. Dat zou goed zijn voor de ict-sector.”