2014: 85 deals, kansen voor nieuwkomers

In 2014 keerden de grote deals terug op de Nederlandse markt van ict-outsourcing. Toch zet de trend naar middelgrote en kleine contracten door. Daarnaast liggen er volop kansen voor nieuwkomers om een plek op de markt of een bepaald segment te veroveren. Klanten zijn niet tevreden over hun lopende contracten, omdat die niet aansluiten op de snelle technologische ontwikkelingen. Ze staan meer dan ooit open voor een goed verhaal over bijvoorbeeld virtuele werkplekken en clouddiensten van andere partijen dan hun reguliere ict-partners.

Het aantal door Computable geregistreerde deals op de Nederlandse uitbestedingsmarkt in 2014 is met 85 deals wat meer dan in 2013 (75 deals). Wel valt op dat daar waar 2013 karig bedeeld was met slechts 1 megadeal (Kadaster/Capgemini), er in 2014 weer een aantal relatief grote contracten zijn gesloten, met name tussen ict-dienstverleners en banken en multinationals, zoals Infosys (applicatiecontract met TNT Express, bpo-contract Philips), TCS (applicatiebouw Reaal, bpo-contract ABN Amro), Fujitsu (ict-diensten ING), Atos (datacenterbeheer Philips, co-sourcing NXP), IBM (cloud ABN Amro) en Capgemini (it-beheer FrieslandCampina).

Kleinere deals

Toch zet de trend naar middelgrote en kleine contracten onverdroten voort, zegt Peter Vermeulen, directeur/eigenaar van onderzoeksbureau Pb7 Research. ‘Deels doordat middelgrote bedrijven en instanties, zoals gemeenten, zich op de markt zijn gaan begeven, maar ook omdat grote bedrijven liever beheersbare ‘brokken’ in de markt zet. Daarbij zie je dat er naast die brokken ook een toenemend aantal diensten uit de cloud wordt afgenomen. Dat levert wel weer een service-integratie-vraagstuk op.’

Ook Pim Schouten, consultant bij Verdonck, Klooster & Associates (VKA), herkent de trend van meer én kleinere deals. ‘Kleiner door twee oorzaken: multisourcing, waardoor de contracten over meerdere leveranciers verdeeld worden, maar ook kortere looptijden en dus een lagere contractwaarde. Door de multisourcing zien we dat kleinere leveranciers in staat zijn deals te winnen, waar vroeger de integrale dienstverlening door de grote integrators werd gewonnen.’

Hoofd in de cloud

Volgens Vermeulen speelt hierbij ook mee dat het overgrote deel van de Nederlandse outsourcingmarkt bepaald wordt door tweede, derde en vierde generatie-contracten. Dat zijn in zijn ogen contracten die niet mee zijn gegaan met de snelle technologische ontwikkelingen maar vooral bedoeld waren om bestaande situaties in stand te houden.

‘Waar klanten een paar jaar geleden vroegen om een desktop te beheren, willen ze nu een virtuele werkplek, al dan niet uit de cloud, die vanaf verschillende slimme apparaten benaderd kan worden. En ze zitten met hun hoofd in de hybride cloud, in plaats van het verzoek om een serveromgeving met bijbehorende opslag in stand te houden. Waar drie jaar geleden klanten monolitische applicaties wilden laten beheren, kiest men nu waar mogelijk voor een zo groot mogelijke standaardisatie, veelal met behulp van SaaS, en is een tactische, agile ontwikkelpraktijk cruciaal geworden voor de concurrentiepositie.’

Nieuwkomers

Vermeulen stelt dat de snelheid, waarmee deze veranderingen plaatsvinden, ervoor zorgt dat een groot deel van de huidige generatie contracten hopeloos achterhaald is. ‘Tel daarbij op dat de meeste van de huidige contracten zijn afgesloten tijdens de laagconjunctuur en de focus daardoor vooral op kostenbeheersing lag en er weinig ruimte voor innovatie was ingebouwd. Het mag dan duidelijk zijn dat klanten ontevreden zijn over het contract, die ontevredenheid op de leverancier spiegelen, naar relatief grote veranderingen op zoek gaan en zo meer dan ooit open staan voor een goed verhaal van een nieuwkomer.’

Hij merkt dat zittende contractpartijen moeite hebben om het werk te behouden en dat ict-dienstverleners als Fujitsu en Cegeka, die nooit echt in Nederland wisten door te breken, hun kansen grijpen. Ook voor kleinere ict-bedrijven liggen er mogelijkheden. Toch blijven er voor gevestigde partijen kansen liggen, zolang ze zich bewust zijn van de noodzaak tot vernieuwing. Capgemini bijvoorbeeld groeit hard op het ict-infrastructuurvlak. En Atos wist toch zijn contract met chipleverancier NXP te verlengen door een innovatieve co-sourcing-opzet, waarbij klant en leverancier gezamenlijk de behoeften bepalen en invullen.

Vermeulen: ‘Atos krijgt de kans om veel meer toegevoegde waarde te leveren, maar moet wel inleveren op de voorspelbaarheid van inkomsten. Je zou het ook een sterk veredeld raamcontract kunnen noemen.’

Gemeengoed

VKA-adviseur Schouten stelt verder vast dat er met name via multisourcing steeds meer dienstverlening naar de cloud gaat. ‘Cloud is steeds meer gemeengoed. Er zijn meer waarborgen over beveiliging, integratie, locatie van data, etcetera, waardoor steeds meer organisaties de overstap naar clouddiensten maken. Dat levert ook een nieuwe rol op: die van orkestratie, de dienstverlening die vanuit verschillende clouds één geïntegreerde dienst aan de klant aanbiedt.’

‘De vraag naar cloudoplossingen – met de nodige private en hybride varianten – zorgt er ook voor dat contracten steeds flexibeler worden en deels ‘pay-as-you-go’ worden op basis van output: dus gebruik in plaats van op basis van input, dus time & material, meent Vermeulen. Hij vindt overigens dat de focus bij veel van deze cloudoplossingen nog vooral op de mogelijke kostenbesparingen ligt. Er wordt in zijn ogen nog te weinig gekeken naar de mogelijke voordelen op het gebied van proces- en bedrijfstransformatie.

De cloud komt inderdaad op, maar is natuurlijk wel een containerbegrip, constateert Alex van den Bergh, verantwoordelijk voor de sourcingsadviespraktijk bij de Quint Group. ‘Het is handig om onderscheid maken: zo zien we binnen hosting een gestage opkomst van IaaS, infrastructure-as-a-service, en PaaS, platform-as-a-service. Bij ‘end-user computing’ zien we ook werkplekken en Office-oplossingen in de cloud en bij applicaties is natuurlijk de opkomst van SaaS, software-as-a-service, zichtbaar. In deze kaders kunnen afnemers variëren in private cloud, public cloud en diverse tussenvormen.’

Traditionele it-outsouring is dood

Van den Bergh verwacht dat de groeiende vraag slechts het begin is van de opkomst van cloud. Hij beveelt met name grotere organisaties aan om bij de implementatie van een clouddienst rekening te houden met hybride modellen (‘hybrid cloud’). ‘Dit, omdat de bestaande ‘niet-cloud’-omgevingen nog minimaal enkele jaren actief zullen blijven en moeten integreren met de nieuwe cloudoplossingen.’

Wolfgang Benkel, analist bij Forrester Research, signaleert dat outsourcing wereldwijd nog steeds een groeimarkt is, ook in Europa en Nederland. ‘Alleen’, stipt hij aan, ‘de sourcing-modellen veranderen. De typische traditionele it-outsourcing is dood. De dominant wordende modellen gaan over beheerdiensten, inclusief private hosted cloudoplossingen en publieke clouddiensten. De trend is ‘selective sourcing’, op een kleinere schaal, met meerdere partijen en in kortere periodes met meer verantwoordelijkheden en prestatierisico’s voor leveranciers. Noem het best-of-breed-sourcing.’

Hij merkt dat veel ict-dienstverleners hierop inspelen door hun serviceportfolio te verbeteren en uit te breiden met diensten als bewustzijn-assessments, innovatie en transformatie en service-integratie en management (SIAM), gericht op hybride cloudomgevingen.

Dit artikel is ook in ingekorte vorm verschenen in Computable magazine jaargang 48, nummer 2 van februari 2015.