We zitten al een tijd in de crisis. Door bezuinigingen is de veerkracht en het concurrentievermogen van je onderneming aanzienlijk verminderd, je bedrijf is uitgeput. Als het aan de ict-leveranciers ligt, moeten we nu, zo aan het eind van het jaar, hun producten aanschaffen om onze business in 2015 succesvol te kunnen maken. Gelijk hebben ze toch?
De oorzaak van de nieuwe ontslagronde van KPN (580 banen) is de teruglopende vraag naar traditionele communicatietechnologie. Bedrijven zijn massaal op nieuwe diensten zoals ip-telefonie overgestapt terwijl KPN zijn dienstverlening op dit gebied niet vernieuwd heeft en aangepast aan de nieuwe mogelijkheden en behoeftes. De taxiwereld heeft een nieuwe uitdaging: Uber! Terwijl de traditionele dienstverlening met nieuwe mogelijkheden (app`s) verbeterd is, is het businessmodel gelijk gebleven. De vraag naar de oude en traditionele taxidiensten neemt snel af! Verdienmodel van datingsites is ernstig onder druk komen staan door een simpele app Tinder!
Eén onderwerp staat in al deze voorbeelden centraal: Oude dienstverlening en businessmodellen versus nieuwe!
Terug naar de tekentafel
Niet alleen de behoeftes van je klanten maar ook je concurrenten zijn nu anders. Je houdt je huidige concurrenten in de gaten terwijl je vergeet dat het gevaar uit een andere hoek komt: nieuwe toetreders en substituten! In hoeverre is je onderneming bestendig tegen de nieuwkomers en start-ups? Heb je al een strategie? Zet je in op een laagstekostenstrategie of differentiatie en specialisatie? Je waardeketen is al lang geleden ontworpen en misschien enigszins aangepast. Hoe ga je het redden met je oude en inefficiënte bedrijfsvoering? Kun je snel je producten innoveren voordat een start-up in je productgebied komt roeren?
De nieuwe wereld vereist herziening van je oude strategie en waardeketen. Ga terug naar de tekentafel.
Bezuinig tot je verwijderd bent!
Kijk naar een bedrijf zoals Wasco, groothandel in verwarming, sanitair en onderdelen. Deze grote onderneming zat van alle kanten vast in zijn verroeste waardeketen. Concurrenten waren sterk, resultaten zeer slecht en verlies liep in deze tijd van crisis per dag verder op. Het bedrijf heeft zichzelf opnieuw uitgevonden. Strategie was herzien en in de tijd dat veel bedrijven bezig waren met kosten besparen heeft Wasco enorm geïnvesteerd in herinrichting en vernieuwing van zijn waardeketen en core-diensten. Wasco is in dit vernieuwingstraject zover gegaan dat de energiereus Eneco belangstelling had in een ict-systeem dat door Wasco bedacht en ontworpen was! Hoe trots kun je dan zijn.
In de tijd van de supermarkten prijzenoorlog had Peijnenburg te maken met verlaging van de inkoopprijs, opgelegd door afnemers (supermarkten), en hoge grondstofkosten, opgelegd door leveranciers. Peijnenburg heeft zijn positie in de markt verder verstevigd door een nieuwe strategie, die al eerder herzien was, verder door te voeren: verlaging van productiekosten door optimaliseren van de waardeketen en daarnaast gerelateerde uitbreiding van het productportfolio. Beide activiteiten vereisden de nodige investering.
De rol van ICT
Door nieuwe technologische ontwikkelingen zijn er aanzienlijke veranderingen in je bedrijfstak, klantengedrag/behoeftes en ook concurrenten ontstaan. De nieuwe ict-mogelijkheden kunnen je als katalysator helpen om je waardeketen en bedrijfsvoering aan te passen aan je vernieuwde strategie om je doelstellingen te realiseren. Wees niet gevoelig voor de marketing van de leveranciers (cloud, software defined, big data, et cetera). Hou je aan de volgorde: definieer eerst waar je wilt zijn en dan pas waarmee je daar wilt komen (producten en middelen). Kijk naar PostNL. De onderneming heeft zijn dienstenpakket en waardeketen drastisch aangepast, gebaseerd op de nieuwe ict-technologieën. Maar basis van deze verandering was een nieuwe strategie!
Nieuw: Wegwerparchitectuur
Je concurrenten kunnen startups zijn die zeer flexibel zijn (Whatsapp versus KPN). Deze concurrenten maken gebruik van ‘disruptive innovation’, die ontwrichtende uitwerking hebben op je bedrijfstak en onderneming. Daarom is het bedenken van een architectuur en strategie volgens de oude economie geen optie meer! Wegwerparchitectuur en strategische wendbaarheid winnen het van disruptieve innovatie en start-ups. Kijk naar Bol.Com! De onderneming heeft zijn strategie zodanig wendbaar gemaakt dat de disruptieve innovatie geen tot weinig effect kan hebben op de bedrijfsvoering en productgebieden.
Top managers en c-people, zijn jullie al wakker? Ligt je onderneming lekker op de rampkoers? Veranderen van je strategie en waardeketen doe je niet in een dag! Dit proces duurt vrij lang en vereist degelijke kennis en investering. Stop met bezuinigen voordat je onderneming ergens in 2016 verdwenen is!
Op zich kan ik me vinden in de konklusie dat je als bedrijf moet investeren om op je markt in te spelen.
Een kanttekening heb ik echter, Uber overtreedt met haar model de wetten die horen bij een taxibedrijf, nieuwe initiatieven zijn natuurlijk mooi maar er schijnt toch een opvallend gebrek aan kontrole te zijn.
Geen enkel bedrijf dat binnen de regels van de wet werkt kan konkurreren met nieuwkomers die geen kosten maken om aan wettelijke voorschriften te voldoen. Daar is de wetgever gevraagd in te grijpen.
Voorts verbaast me dat KPN de ontwikkelinge zo gemist heeft, de duitse telekom heeft inmiddels analoog en ISDN uitgeschakeld en werkt alleen nog maar met VOIP.
Dank voor je reactie Jan.
Ik ga er vanuit dat Uber al nagedacht heeft over de wetgeving omtrent haar diensten en verdienmodel. Of moeten we beter de bestaande wetgeving op sommige punten aanpassen om innovatie en ontwikkelingen verder te kunnen stimuleren!
KPN heeft al vaak laten zien dat ze niet snel en tijdig inspelen op de behoeftes en vraag vanuit de markt en klantenomgeving.
Tijd geleden was een mooie analyse op de BNR radio over KPN en dit soort technologisch en arbeidsontwikkelingen.
Leuk verhaal; fijn weer eens een opinie te lezen waar geen technologie of methodiek tot heilige graal gebombardeerd wordt, of waar een zwerm wc-eenden achter verscholen zit.
KPN is wel een leuk voorbeeld. Ik vraag me af in hoeverre er nog erfenissen uit de PTT-tijd (trage besluitvorming, bureaucratisch) meespelen, en in hoeverre de monopoliepositie die ze lange tijd hebben gehad van van invloed zijn.
In het verleden heb ik KPN hier wel meer mee de mist in zien gaan omdat ze alleenheerser waren, en vervolgens klanten verloren omdat ineens een veel beter alternatief voor handen was.
Dank PaVaKe,
Klopt wat je zegt, de meeste verhalen over succesvol ondernemen zijn afkomstig van leveranciers die verder hun producten promoten. Terwijl de kern van succesvol onderneming in je strategie en positionering ligt. De aanpak, benodigde producten, skills etc komen pas hierna.
Ik denk dat KPN nog jaren last zou hebben van de negatieve effecten van hun monopoliepositie in het verleden. Dat zit in hun DNA.
Je hebt twee belangrijke punten benoemd die vaak een uitdaging zijn voor grote organisaties: Trage besluitvorming en bureaucratie! Je zou deze punten kunnen “verzachten” door je organisatiemodel hierop aanpassen en de besluitvorming naar lagere niveau “delegeren”, maar zo eenvoudig is dit ook niet.
Ik ben benieuwd tot hoeverre grote maar succesvolle ondernemingen zoals Achmea of Phillips hier last van hebben!
Leuk artikel Reza en ik kan niet anders zeggen dan dat dit de huidige realiteit lijkt te zijn. De laatste maanden ben ik bij best een aantal bedrijven “binnen” geweest en allen hebben aandacht voor de gestelde uitdaging: Ben ik over vijf jaar nog relevant?
Een andere trend die ik zie is dat alle bedrijven in meer of mindere maten aan het transformeren zijn naar IT bedrijven, of naar een bedrijf met een belangrijk IT component.
Als ik dan kijk naar de IT bedrijven dan zie ik de trend heel sterk om dingen eenvoudig te maken en als een dienst aan te bieden (cloud/mobile).
Als je bijvoorbeeld het inrichten van een Windows Server bekijkt dan zie je dat naast dat het installeren van basis taken er ook zoiets is als een “Web Platform Installer”. Daarmee is het extreem eenvoudig gemaakt om niet Microsoft onderdelen op een juiste manier te installeren en configureren en dit zelfs te scripten.
Het is een enorme trend om complexe dingen zo eenvoudig te maken dat je met next-next-finish toch een solide installatie kunt realiseren.
En dat is eigenlijk advies wat ik zou willen geven: Maak het afnemen van diensten super simpel en selfservice.
Om een concreet voorbeeld te geven. Stel je reist met je OV-chip en je vergeet uit te checken. Stuur (zo mogelijk) een email naar diegene met daarin direct de procedure hoe je geld terug kunt vragen. Dit klinkt niet intuïtief, OV bedrijven verdienen er immers miljoenen aan door reizigers die vergeten uit te checken, maar ik geloof er heilig in dat juist dit gedrag de acceptatie vergroot. Je ontzorgt mensen en geeft ze een prettig gevoel. Hierin zit weinig onderscheid tussen consument of bedrijf.
Maar Reza, nogmaals: Een fijn stuk om te lezen wat ik kan onderschrijven, thanks!
Bedankt Henri!
Je hebt niks aan een wendbare strategie als je (business)processen niet voldoende flexibel kunnen zijn. Met nieuwe ontwikkelingen en technologieën, zoals je ook aangaf, heb je middelen om deze doelstelling te realiseren. Maar let op de volgorde zoals ik in het artikel benoemd heb (eerst wat dan hoe)
Technisch gezien, simplificeren van IT is vandaag de dag geen uitdaging meer. Ik vind dat de uitdaging meer in de transformatie van oude strategie, architectuur en inrichting naar de nieuwe vorm zit.
Maar als je als onderneming wilt blijven bestaan dan heb je geen andere keuze dan veranderen van je strategie en beleid. Kijk naar Satya Nadella en wat hij met de nieuwe strategie bij Microsoft teweeg gebracht heeft!
De vraag is nog even wie er terugmoet naar de tekentafel.
Het hier geopperde concept “wegwerparchitectuur” heeft wel wat overeenkomsten met de ICT-faalindustrie; ook daar komt het geregeld voor dat complete applicaties inclusief de toegepaste architectuur worden weggegooid.
Waarmee de conclusie kan worden getrokken dat het vakgebied van de Enterprise Architectuur de veelbelovende titel van het in 2008 verschenen boek “Architectuur maakt de toekomst mogelijk” nog steeds niet heeft waargemaakt.
Inderdaad zie je veel dienstverlening verschuiven naar steeds kleiner wordende beeldschermen – van desktop/laptop naar tablet naar smartphone – maar een goede architectuur zou zo’n ontwikkeling toch moeiteloos moeten kunnen faciliteren? Bovendien blijven deze kanalen naast elkaar bestaan; een verzekering of hypotheek wil je toch niet wachtend op de trein via een smartphone afsluiten?
Het concept “wegwerparchitectuur” is een innerlijke tegenstrijdigheid en daarmee een zoveelste aanwijzing dat juist enterprise architecten terugmoeten naar de tekentafel.
Jack,
Mooi verwoord, dank voor je reactie!
“ICT-faalindustrie”! Interessant, ik wist niet dat zoiets al bestond.
We hebben in dit artikel met twee ontwikkelingen te maken:
A) Techniek,
B) Business (klanten, concurrenten etc)
Ik verwacht dat het vak Enterprise Architectuur zich aan verschillende en nieuwe ontwikkelingen gaat aanpassen. Sterker nog, dit moet gebeuren!
ICT bouwstenen voor komende 10 jaar op elkaar zetten is niet meer van deze tijd. We zijn nu in het begin van de transformatiefase van oude denkwijze, inrichting en aanpak naar nieuwe model. Dit is een ingewikkeld veranderingsstraject.
Deze verandering is pas mogelijk als de leiders van het bedrijf bewust worden van de noodzaak van het wijzigen van de strategie om de bedrijfsvoering en het businessmodel verder aan te passen aan de vraag en behoefte vanuit de omgeving. Pas nadat de strategie hierop aangepast is kunnen we terug gaan naar de tekentafel om vertaling te maken van de doelstelling en strategie naar de bedrijfsvoering en procesinrichting. Ict kan de strategie en beleid niet bepalen, dat moet omgekeerd zijn!
Nog een voordeel, als we de juiste volgorde (Strategie naar ICT) volgen dan gaan ze de ict niet als kostenpost beschouwen!
Ik zag gisteren op TV dat steeds meer kleine bedrijven zoals Paradigit hun bedrijfsvoering verder optimaliseren en aanpassen om met grote concurrenten zoals Bol.com te kunnen concurreren. Een ander voorbeeld was G-Star die haar logistieke software verbeterd had met de mogelijkheden van Paazl.
http://nos.nl/artikel/2010407-winkels-bezorgen-op-zelfde-dag-in-strijd-met-webshops.html
Deze zijn allemaal strategische veranderingen die van C-level afkomstig (moeten) zijn.
Reza,
Dank voor je uitgebreide feedback!
De term ICT-faalindustrie is door R. Veldwijk geïntroduceerd in het opzienbarende opiniestuk:
https://www.computable.nl/artikel/opinie/outsourcing/5168040/1276946/svb-brand-in-het-ecosysteem.html
Naderhand heb ik deze term ook al eens in een eerdere reactie gebruikt; helaas kan ik deze reactie met de onlangs aangepaste (en dus niet verbeterde) zoekfunctie op deze site niet meer terugvinden.
Je mooi uitgewerkte terugkoppeling kan mijn ongerustheid over het concept “wegwerparchitectuur” niet wegnemen. Je boodschap is: “Investeer!”, maar het blijft onduidelijk waar nu precies in geïnvesteerd moet worden.
Je kunt procestechnologie wel overgieten met een waardensausje (ik tel 8x “waardeketen” in je artikel), maar waarden hebben eerst en vooral betrekking op het menselijk denken en handelen, en daarvan afgeleid dus op kennis(technologie).
Een mooi staaltje wishful thinking dus van Henri in zijn meest recente opiniestuk als hij hoopvol stelt:
“Zij bieden waarde, niet een term waar nog steeds gesteggeld wordt over wat het betekent.”
2015 wordt dus een mooi jaar om te steggelen over waarde 🙂
Dag Jack,
Dank voor je terugkoppeling.
Even kort terug naar het artikel:
1- Met de komst van e-commerce zijn o.a. de koopgedrag, behoeftes en criteria`s van je klanten veranderd.
2- Met nieuwe ontwikkelingen is het soort van je concurrenten veranderd: vroeger had je alleen bedrijven in je bedrijfstak en nu opeens heb je start-ups uit een garage erbij! De onvoorspelbaarheid is groter geworden waardoor je niet als voorheen kan bepalen hoe je je business moet positionering.
3-Inrichting en businessmodel van vele ondernemingen zijn gebaseerd op iets wat niet meer een antwoord kan geven op punt 1 en 2.
Als we punt 1 en 2 bij elkaar optellen dan zien we dat je je bedrijfsvoering, productieontwikkeling en strategie regelmatig (elke 3-5 jaar) moet veranderen om te mogen bestaan!
A-Wat moet je doen?
Je productieontwikkeling, je strategie, en je bedrijfsvoering vernieuwen, optimaliseren en geschikt maken voor de benodigde wendbaarheid en flexibiliteit uit je Micro- en meso-omgeving.
B-Hoe moet je het aanpakken?
Begin bij het analyseren van je waardeketen!
[…] Wiki:
De waardeketen, ook bekend als waardeketenanalyse is een bedrijfskundig concept, dat de strategisch relevante bezigheden van een organisatie met elkaar in verband brengt. Dit concept is bruikbaar als management tool voor het systematisch onderzoeken van activiteiten en interacties met derden van een bedrijf […]
1) Breng je waardeketen in kaart,
2) Maak analyse van je micro- en meso-omgeving,
3) Bepaal je strategie, verspreiding en positionering,
4) Gebruik ICT-middelen om je strategie te laten doorvoeren in je bedrijfsprocessen.
Ik heb dat artikel over Wasco gevonden. Misschien wordt het hierdoor wat duidelijker om deze stappen te volgen:
http://ictmagazine.nl/ict-breed/wascos-snelle-route-naar-een-koppositie-de-e-commerce/