Men neme een test-jezelf-quiz en een prijs. Het resultaat? Gegarandeerd een enthousiast competitieve groep. Nee, ik heb het niet over een groep acht-klas. Vóór mij zitten volwassen SAP-gebruikers die een training volgen om het systeem (nog beter) onder de knie te krijgen. Het is heel leuk om te zien dat toetsen ook bij deze doelgroep blijkbaar nog steeds iets kan losmaken. Maar heeft een toets ook nut? Moeten we een SAP-training daar wel mee afsluiten? En hoe pak je dat dan aan?
Wat was het vroeger op school altijd overzichtelijk: je volgde lessen, deed je huiswerk, studeerde en maakte een examen. Bij SAP-trainingen gaat dat toch iets anders. Het doel daarvan is niet een diploma te halen om daarmee verder te kunnen studeren, maar om vaardigheden aan te leren die meteen in de praktijk toepasbaar zijn. De overeenkomst tussen beide: je wilt aan het eind weten of de leerling of cursist de stof beheerst. Ik vind toetsen dan ook zeker nuttig.
Zakken voor SAP
Aan SAP-toetsen kleven echter nogal wat nadelen. Om te beginnen is het lastig om objectief te bepalen of iemand ‘geslaagd’ is. Bij SAP-consultants kun je hun kennis meten. SAP zelf heeft de norm gesteld waaraan consultants moeten voldoen, willen zij in aanmerking komen voor hun Associate- of Professional-certificaat. Als ik de vaardigheden van mijn cursisten – bijvoorbeeld eindgebruikers of applicatiebeheerders – wil meten, waar zouden ze dan aan moeten voldoen? Moet iemand in vijf minuten een factuur kunnen boeken? Of weten op hoeveel manieren een bepaald rapport te starten is? Iedereen gebruikt net weer andere functionaliteit van SAP, elke organisatie is anders en de ene factuur is de andere niet. Het is dan ook moeilijk om een norm te stellen voor een minimaal niveau.
Bovendien: welke consequenties verbind je vervolgens aan het niet halen van de toets? Als je autorijlessen neemt, is het gevolg van zakken voor je examen heel duidelijk – je mag nog niet zonder instructeur de weg op. Maar je kunt moeilijk tegen je medewerkers zeggen dat ze SAP niet mogen gebruiken als ze de toets niet gehaald hebben. Het systeem wordt nu eenmaal onderdeel van hun dagelijks werk.
Daarnaast speelt tijd een belangrijke rol. Je wilt direct weten of mensen er klaar voor zijn. Toetsen moet je in mijn ogen in dit geval dan ook meteen doen en niet pas na een aantal weken, zoals dat op school gebeurt. Wat moeten we dan toetsen? Het belangrijkste vind ik dat mijn cursisten het geleerde kunnen toepassen in een situatie, zoals ze die ook in hun dagelijkse praktijk tegenkomen. De cursist moet immers de volgende dag al met SAP aan de slag.
Haalbaar
Mijn ideaalbeeld is: iedere training afsluiten met een volwaardig examen, zoals je dat ook doet voor je rijbewijs. Een theorie- én een praktijkexamen. Met het eerste toets ik of cursisten definities en concepten hebben begrepen. Dat doe ik soms met een test-jezelf-quiz na afloop van de training. Veel vaker doe ik dat tijdens de training, door een nieuwe trainingsdag niet te beginnen met de gebruikelijke samenvatting en het herhalen van de slides van de dag ervoor, maar door het stellen van vragen. Dan kom je erachter wat is blijven hangen. Dit geeft aan welke onderwerpen de cursisten moeilijk vonden en waar ik nog wat extra aandacht aan moet besteden. En omdat ik het belangrijk vind, plan ik er ook tijd voor in.
Vervolgens is het van belang dat de trainer controleert of ook iedereen de te leren vaardigheden opdoet. Dat doe ik door herkenbare oefeningen en klantspecifieke casussen te maken. Een praktijkexamen op maat! Ik loop altijd veel door de groep als de cursisten daarmee bezig zijn en ik houd nauwlettend in de gaten of ze vorderingen maken. Lang op dezelfde pagina blijven hangen of geen vragen durven stellen – het zijn signalen dat de stof misschien niet goed is overgekomen. Aan de actieve trainer de taak om deze signalen op te vangen, extra hulp te bieden en daar waar nodig bij te sturen.
Kortom: de vraag of we al dan niet moeten toetsen, is wat mij betreft helder. Als je je cursisten met een gerust hart de weg op wilt sturen, moeten ze eerst examen doen.
Daarnaast kan je met een toets ook vaststellen of je als docent geslaagd bent. MAW het geeft aan hoe goed jij de stof hebt overgebracht bij de studenten. Dus een toets is niet alleen een test voor de student ook voor de docent.
Succes.