Er is geen sprake van structurele fraude in de ict-branche. Het beeld dat door actualiteitenrubriek Zembla geschetst wordt van Ordina en de sector is lasterlijk. Dat zei Bart Hogendoorn, voorzitter van de branchevereniging Nederland ICT, tijdens de uitreiking van de Computable Awards 2014 op donderdag 6 november 2014 in SugarCity in Halfweg. Hij deed wel een nadrukkelijke oproep aan ict-bedrijven om integer te zijn in de relatie met klanten, voornamelijk bij aanbestedingen en samenwerkingen met de overheid.
Hogendoorn gaf tijdens het gala een toelichting op een eerdere oproep van de branchevereniging tot meer integriteit van leden. Hij nam de tijd om ‘de andere kant’ te schetsen van het beeld dat van de sector is ontstaan.
‘Er gebeuren in onze branche weleens dingen die niet heel erg handig zijn, waar wij last van kunnen hebben. Dat kan zijn dat je een mailtje stuurt naar iemand bij de overheid of een klant met de vraag ‘mag ik iets zien?’ of de melding ‘ik heb al iets gezien’. Of je stuurt naar je manager: ‘Die aanbesteding komt wel goed, want ik heb een goede relatie met die partij.’ Dat is niet zo slim. Bovendien is het niet integer.’ (…) ‘Ik doe een oproep aan jullie allemaal: Denk goed na hoe je met klanten en met de overheid omgaat.’
Hogendoorn tegen de zaal met afgevaardigden uit de Nederlandse ict-branche: ‘Als ik jullie laatste duizend e-mails zou lichten, dan zit daar altijd wel iets tussen waarvan je kan zeggen: ‘Is dat wel zo slim geweest?’ Meestal gaat het nergens over en zijn het enthousiaste mensen die laten weten met wie ze gesproken hebben. Maar op het moment dat die mails worden gelicht (zoals in het geval van Zembla, red.) wordt een heel ander verhaal gecreëerd.’
Kritiek op Zembla
Over de uitzending van actualiteitenrubriek Zembla, over belangenverstrengeling rond aanbestedingen van Ordina, zei Hogendoorn: ‘Ik vond de uitzending van Zembla buitengewoon pretentieus en gewoon laster naar Ordina. Daar hebben we als branche veel last van gehad.’
De voorzitter van de branchevereniging: ‘Waar ze naar toe wilden bij Zembla is dat de ict-sector een soort bouwindustrie is met gezamenlijke prijsafspraken, met enorme fraudes, met huizen in het buitenland (bouwfraude, red.).’ Hogendoorn, die al dertig jaar in de ict-branche werkt, zegt zich niet in dat beeld te herkennen. Volgens hem gaat het, als fraude al kan worden aangetoond, om incidenten en is er geen sprake van grootschalige misstanden in de ict-sector.
Dit soort reacties noemen ze ‘damage control’, of zoals je wilt, FUD.
Wij van WC-Eend adviseren WC-Eend…
Volgens mij spreekt Bart zichzelf tegen. Hij zegt zich niet te herkennen in het beeld dat Zembla van de ICT industrie schetst. Maar tijdens het congres geeft hij aan dat als hij van alle aanwezigen de laatste duizend mailtjes licht, er altijd wel mailtjes tussen zitten die het daglicht niet kunnen verdragen. Volgens mij heeft Bart een cultuurprobleem te pakken. Dit zal overigens in elke bedrijfstak het geval zijn.
Aan de andere kant zijn we allemaal mensen, zowel aan de leveranciers als de klant kant. Goede relaties zijn zeer belangrijk binnen de zakenwereld. Zonder zou er nauwelijks iets gebeuren. En proberen relaties zodanig te managen (met openbare aanbestedingen, gedragsregels, etc….) is kul. Als dat zou werken, zou je met een spreadsheet openbare aanbestedingen kunnen automatiseren. Bovendien zit er een groot verschil tussen de papieren en fysieke werkelijkheid.
Ethiek kun je in mijn optiek niet formaliseren. Iedereen weet dat cultuurveranderingen alleen maar echt plaats hebben, als het je eigenbelang niet schaadt. Ik voorzie voorlopig geen oplossingen voor dit probleem.
Hmmmm juist ja. Daar gaan we weer. Je kunt stelen tot je een gouden vinger hebt maar omdat het allemaal legaal is is het geen fraude, is het geen diefstal. (Belastingsdienst, mooier kunnen we het niet maken)
Onder de categorie stel ik dit geheel namelijk maar even want anders hebben we wat mij betreft een oeverloze discussie, waar ik niet aan het begin van wil staan.
Waar gaat het nu eigenlijk om?
Twee werelden. De wereld van IT en de wereld van Non IT. Hebben we het over IT en de wereld van de ambtenaar en overheid, dan hebben wij het over een grote ongelijkwaardige wereld. Immers, je bent een hele grote IT speler, bent daardoor als één van de ‘lucky few’ die kan bieden op enorme overheidstrajecten en projecten, en je bezit kennis, waarvan je weet dat die kennis NIET bestaat bij de overheid.
De overheid is een pretentieus orgaan die natuurlijk niet te koop zal lopen met deze enorme achterstand en gaat gewoon in het proces mee. Vanaf dit moment, worden kaarten geschud en…… gaat het grote harken beginnen.
De IT commissie legt bloot dat…..
De toeleverancier nooit het achterste van de tong laat zien, als er al zaken naar voren/boven komen. Beter een citroentje te slikken dan een grote pot geld voor je neus langs te zien rollen. De politiek en ambtenarij heeft altijd gelijk, kan nooit ergens echt op worden aangesproken, en zal natuurlijk nooit eigen nest bevuilen. Als er al iets duidelijk is geworden bij de ICT commissie is dit het wel.
Waar het om gaat, uiteindelijk….
Hier kom ‘ie weer, ja komt u straks maar weer met uw opmerkingen….
De leverancier, dat is inmiddels al jaren bewezen, levert in het overgrote deel, ik riep altijd 75%, het blijkt zelfs erger, niet conform specificatie, binnen afgesproken tijd, volgen opgezette sepcs, dit alles en/of natuurlijk.
Chantabele verhoudingen
Je komt dan op een moment dat je een soort chantabele verhoudingen komt. Een wurggreep zogezegd. De overheid kan in een groot traject niet van een leverancier af vanwegen contractuele bepalingen, juridisch, en of anderszins. De leverancier weet dit dondersgoed en heeft deze positie dan ook met verve uitgenut de voorbije twee decennia.
Conclusie mijnerzijds….
Als je als leverancier weet dat je een bepaalde machtspositie hebt tegenover je klant, in dit geval de overheid, je weet hoe je het spelletje moet spelen om het hoogst haalbare financiële rendement te halen, en de klant vrijwel niet anders kan dan mee te lopen aan de leiband van de leverancier…. heb je het wat mij betreft over twee dingen.
Een leverancier die niet bij machte blijkt op een gezonde manier klantrelatie en bescherming te bezigen maar gefoucust bezig is op het grote binnenhalen. (Daar mag je iets van vinden me dunkt, ik zou liever zien dat een leverancier eindelijk de klant eens goed gaat managen en goede en actuele IT kennis overbrengt op de klant….)
Een volkomen inerte, impotente en incompetente afnemer die zich laat benadelen door een IT leverancier en, getuige verklaringen en uitspraken bij de ICT commissie, domweg niet het besef heeft hoe impotent en incompetent men wel niet is. Uiteraard weet men dat men vrij weinig op iets aangesproken kan worden.
Sec
Als u dit scenario even af zet tegen de grote dagelijkse realiteit van het bedrijfsleven, die weet dan dat die grote caps, imtechs, ibms, of ordina’s natuurlijk niet te vergeten, een kort leven zouden zijn beschoren als zij met exact dezelfde verve en kustvertoon, hun klanten zouden bedienen. Dan zouden zij op kortst mogelijke termijn elkaar voor de rechter treffen.
Als Bart Hogendoorn zich in bovenstaande niet zal herkennen, althans, dat dit beeld gewone dagelijkse realiteit is, dan bewijst dit mijn punt dat Nederland ICT gewoon een commercieel vriendenclubje is. Niet een club dat zich bezighoudt met het verbeteren van het product ICT met standaard afspraken en prijzen. Want als we naar een dergelijke kant van IT kijken, weten we meteen al dat datonmogelijk zal zijn.
En heb je het hier met mij dan over fraude…. zeg ik…. kom je wat mij betreft heel erg dicht in de buurt. Want als je namelijk weet dat je een kennisniveau bezit en nut die op bovenstaande wijze structureel uit…. tja…
Wat een bullshit. Iedereen die hierbij betrokken is/was, wist verdomd goed waar men mee bezig was. En vooral blijven ontkennen…
Fraude is op dit moment helemaal niet belangrijk. Het is de legitieme gang van zaken met de overheid die funest uitpakt. Aanbestedingen zijn zo complex voor de aanbesteders dat het lerend vermogen dat ontstaat bij voortdurende marktoriëntatie (de ene keer op een relatief kleine ontwikkeling, de andere keer op ‘overall game-changers’ voor de hele sector) compleet is ondergesneeuwd. Er kan ook geen eigen cultuur meer ontstaan binnen een organisatie (die wordt iedere vier jaar naar binnen en naar buiten gedragen). Hierdoor is het selectieproces intern op de juweeltjes en het tafelzilver volkomen zoekgeraakt. Er moet zoveel mogelijk worden aangepast en uit-gefaseerd anders kan de nieuwe partij allerlei zaken natuurlijk niet goed waarborgen.
Ik twijfel niet over de intenties van Hoogendoorn, maar moest meteen denken aan de volgende uitspraak op 1:11 in http://www.youtube.com/watch?v=1_NtV6Rptd4
Ander topic weliswaar…
Was het niet Keizer Nero die zei ‘Ik was mijn handen in onschuld’ ?
Bart, ik heb samengewerkt met een paar bedrijven waar jij manager bent geweest. En we hadden wel degelijk regelmatig last van fraude en van wat daarop lijkt. Regelmatig moest je een nederlaag accepteren omdat een ander de opdracht had gewonnen zonder dat die een beter/goedkoper bod had neergelegd.
Heb genoeg mensen met “overenthousiast” gedrag meegemaakt die de ene maand nog een zoveelste bonus kregen en de volgende maand mochten vertrekken. De grens tussen wat wel of niet mag, is binnen bedrijven vaak nogal vaag. Sommige contactpersonen van opdrachtgevers doen daar net zo hard aan mee, ook van particuliere opdrachtgevers. Als er bij een ICT-tender tientallen partijen betrokken zijn, er meerdere contactpersonen van de opdrachtgever betrokken zijn, en het aanbestedingsbeleid knelt, ga je er dan blind vanuit dat iedereen eerlijk is?
Bij de hele grote opdrachten is het weer anders. Er zijn meestal maar een paar spelers die kunnen leveren. Je kijkt elkaar in de ogen. Wil je dan de prijsvechter zijn met alle risico’s voor jezelf en de opdrachtgever?
En nee Bart, het is niet zo erg als in de bouw waar concurrenten uitgekocht werden en nu heel openlijk met illegale onderbetaalde beunhazen gewerkt wordt die letterlijk dood mogen vallen. Maar ook in onze sector zijn er uitwassen. We kunnen beter bekijken hoe we daarmee het beste kunnen omgaan. Problemen ontkennen en journalisten van laster beschuldigen, dat lijkt me geen goede damage control.
“Waar ze naar toe wilden bij Zembla is dat de ict-sector een soort bouwindustrie is met gezamenlijke prijsafspraken, met enorme fraudes, met huizen in het buitenland (bouwfraude, red.).”
Op dit punt moet ik hem gelijk geven. In de IT is er onder IT-reuzen een enorme race to the bottom wat betreft tarieven de afgelopen jaren. Je kan zeggen wat je wilt, maar op dat punt is i.i.g. geen kartelvorming.