Overheid en ict lijken niet meer samen te gaan. Al maanden staan de kranten vol van projecten die totaal uit de hand zijn gelopen. Naast de problemen die spelen bij aanbestedingen blijven ict-projecten zelden binnen budget of wordt er daadwerkelijk opgeleverd wat de klant verwacht. Ik mis een visie op digitaal beleid.
Vanzelfsprekend werd er een commissie aangesteld. Mijns inziens koos de ‘Tijdelijke commissie ICT‘ echter gelijk de verkeerde benadering met het aanstellen van een extern bureau; de externe experts die ingeschakeld werden, hadden vervolgens ook nog een juridische achtergrond. Geef een timmerman een hamer en hij ziet overal spijkers. Het was dan ook te verwachten dat de uitkomst van deze commissie nogal één-dimensionaal zou zijn. En probeert uit te vergroten wat er fout gaat.
De discussie focust zich nu op of de commissie had moeten uitzoeken of er nou één of vijf miljard euro per jaar verkwist wordt aan mislukte automatisering en minder op de oorzaak van verkwisting.
Andere invalshoek
Ik zou daarnaast ook adviseren een verbetertraject in te gaan en daarvoor overheidgerelateerde best-practise te gebruiken. Dus kijk vooral naar wat wél werkt en vooral naar waarom ict niet serieus genomen als competentie.
Er zijn veel overeenkomsten tussen web- en ict-projecten waar de overheid van zichzelf kan leren. Kijk naar succesvolle overheidsprojecten zoals rijksoverheid.nl, politie.nl en MijnWOZ. Dit zijn prestigieuze projecten die kostenbesparing opleveren en internationaal hoge ogen gooien. Wat deze goede voorbeelden overeenkomstig hebben: een intern team van eigen mensen, groot draagvlak en een kwalitatief goed kennisniveau in de top. Dit zijn precies de elementen die cruciaal zijn voor het welslagen van een ict-project.
Ook in het bedrijfsleven is de trend dat de cmo de nieuwe cio is en wordt er meer uitgegeven aan ict. Waarom? Omdat business digitaal is geworden. De rol van cmo is dan ook veel technischer geworden dan voorheen. Een ander punt is dat salarissen voor ict’ers bij de overheid nog stammen uit de tijd dat ze dataverwerkers waren in plaats van strategische professionals. Onderzoek van Standard & Poor’s toont aan dat ceo’s die ict ‘snappen’ sneller groeien op de beurs.
Ook bij de overheid zou er, naast het creëren van betere processen op basis van vertrouwen (Scrum) en het gebruik van open source (zodat er geen lock in ontstaat) meer moeten worden gestreefd naar het plaatsen van ‘eigen’ ict-mensen op strategische posities die meewerken aan het project. Multidisciplinaire teams, waarin de overheid gezamenlijk met externe partijen ervoor zorgt dat een ict-project slaagt. Dit vergt veel van je eigen mensen. Maar door als overheid te erkennen dat ict een cruciale rol speelt, en het dus als kerncompetentie te zien, gaan goede mensen kiezen voor een carrière in de ict bij de overheid. Een navenant salaris is dan ook gemakkelijker naar de buitenwacht te verklaren.
Er is een groot verschil tussen praktisch werkplekbeheer dat je kan outsourcen versus strategische ict-projecten. Bij dat laatste wordt de overheid maar al te vaak speelbal van externe dienstverlening. Deze worden te vaak over één kam geschoren en daarom gaat het vaak mis.
Maar kijk alsjeblieft verder dan de enen en nullen en creëer een visie op digitaal.
Goede invalshoeken: kijken naar wat wel werkt, en werken vanuit kennis en vertrouwen.
Om met vertrouwen iets te starten is het ook essentieel dat mensen voldoende kennis hebben van het belang. Iets vertrouwen geven is ook energie investeren in het proces. En daarmee goede mensen aan je binden die dat vertrouwen waard willen zijn.
Tjeerd, goed artikel. Zinnig en leest goed weg en valide punten en voorbeelden.
Wel twee opmerkingen over deze zin:
“Ook bij de overheid zou er, naast het creëren van betere processen op basis van vertrouwen (Scrum) en het gebruik van open source (zodat er geen lock in ontstaat)”
Scrum is in mijn ogen niet per se op basis van vertrouwen. Scrum is een methodiek. Agile (manifesto) is wat filosofischer en heeft wel wat meer met vertrouwen te maken. Maar goed, dit is ziften.
Open source echter gelijk stellen aan geen lock-in vind ik te kort door de bocht. Misschien als je vendor lock-in gebruikt had dat het nog net kan.
Lock-ins ontstaan op vele vlakken. Als je Java gebruikt, kun je niet zomaar over stappen op .NET, je hebt dan geinvesteerd in Java en kunt daar niet zomaar van weggaan. Als je heel veel specifieke eigenschappen gebruikt van zeg MS SQL Server, dan heb je een lock-in naar Microsoft licenties. Maar andere dienstverleners kunnen prima die database voor je hosten. Snap je waar ik toe ga?
Nu leg je in mijn ogen een verkeerde koppeling tussen lock-in en open source.
Dit is slechts een detail, je artikel is in mijn ogen prima!
Tjeerd,
Ik geloof dat de visie al bestaat. Het probleem heeft naar mijn mening niks met deze te maken.
Zoals Martin Luther King zei, I Have a Dream, ik heb ook een droom:
Hoe zou het worden als we de benodigde diensten categoriseren en die vervolgens verticaal indelen? Hierna kunnen we verschillende overheidsdelen horizontaal opstellen.
In deze aanpak zijn verschillende aspecten zoals visie, standaardisatie en nog meer opgenomen.
Voorbeeld: Als ik bijvoorbeeld desktop-delivery als een dienst benoem dan kan ik de eigenschappen daarvan definiëren, standaardiseren en dat verticaal over verschillende delen van ministerie van justitie (horizontaal) loslaten.
Zie je dat? I Have a Dream! 🙂
Vendor lockin is niet te vermijden, want er zijn ruw gezegd 2 programmeermodellen, te weten COM (Component Object modelling) en Corba (Component Object request Broker architecture)zie :https://www.computable.nl/artikel/achtergrond/development/1410463/1277180/strijd-tussen-com-en-corba-laat-gebruikers-van-middleware-koud.html
Dat deze werelden door de komst van uitval-bestendigere gekoppelde netwerk, data & rekencapaciteitscentra (Cloud?) er een complexiteitslaag bij heeft gekregen moge duidelijk zijn, want het data verkeer ernaartoe en terug moet nou eenmaal te beveiligen zijn.
Naar mijn weten is men bij de belastingdienst al bezig met het inrichten van een gedeelde .NET “Cumulus” omgeving om deze voor de “Rijkscloud” in te zetten. Dat zal vast vanwege een groot aantal op .NET gebaseerde applicaties en daarbij behorend applicatie lifecycle management horen. Want als men die niet “in-huis” kan draaien , dan is men nog overgeleverd aan de grillen van de hierboven genoemde cloud hosting markt!
Ik werd alleen wel ongerust toen ik bij de gewenste competenties van de bewuste dotNetter die dit moet gaan begeleiden bij de belastingdienst geen enkel spoor van PowerShell zag in de vereiste kennis. en daar wringt mijn schoen… ik lees en leer al sinds het server platform 2003 over Powershell als management taal gekoppeld aan het .NET Framework!
en we zijn inmiddels al bij Windows 2012 R2 aangekomen…
Of zou men toch gewoon de volledige Microsoft SCOM suite hebben aangekocht? vast wel… die Powershell interface kan veel te veel!
Ik zou specifiek in willen gaan op het statement: “Ook in het bedrijfsleven is het de trend dat de CMO de nieuwe CIO is”. De organisatie waar ik voor werk geeft deze trend ook gesignaleerd en de veranderende rol tussen CMO en CIO benoemd. Persoonlijk denk ik dat dit vooral geldt voor organisaties die te maken hebben met grote communicatie-en informatiestromen. Deze trend zie je denk ik eerder bij Banken, Verzekeraars, Energiebedrijven en ook overheden dan bij organisaties die puur in de business-to-business zitten. Ik ben benieuwd naar uw reaktie als expert op het gebied van ECM. Dank alvast.
Wat een ongelofelijk dom en opportuun artikel, stellen dat de rol van CIO moet veranderen in CMO is nogal koddig. En er lijkt me geen snellere weg naar scope creep dan processen middels SCRUM in te richten, zeker bij de overheid. Ook het opdelen van de IT naar een desktop component en strategische core is niet slim als ik kijk naar problemen die er momenteel zijn met alle koppelvlaken doordat de afhankelijkheden onduidelijk zijn geworden. Ik krijg de indruk dat auteur zich dan ook vooral baseerd op de verhalen van business annex IT managers die zich belangrijker voordoen dan ze zijn, CIO dient namelijk de strategische inzet van IT te bewaken en dus niet de wildgroei aan LOB applicaties te stimuleren.
Kan er natuurlijk helemaal naast zitten maar rapport WRR aangaande iOverheid stelt duidelijk een geheel ander visie tegenover conclusies en aanbevelingen van politiek geëngageerde commissie Elias welke zelfs de katalysator lijkt te zijn voor het beëindigen van een aantal projecten en stille personele wisselingen. In dat verhaal kom ik telkens de 3 C’s tegen: Continuïteit, Compliance en Control.
Consumerization of ict. Met uiteindelijk CMO’s die CIO’s worden. Is dat de digitale visie van het bedrijfsleven ? Wat zal ik later worden als ik groot ben ? In ieder geval vast geen ICO meer. Ooit was ik zwarte Piet rond deze tijd en dee ik mal tot vermaak van de kinderen, maar kan ook niet meer. Weinig C’s van Ewout vooralsnog. ’t Kan verkeren..
“Een ander punt is dat salarissen voor ict’ers bij de overheid nog stammen uit de tijd dat ze dataverwerkers waren in plaats van strategische professionals. Onderzoek van Standard & Poor’s toont aan dat ceo’s die ict ‘snappen’ sneller groeien op de beurs.”
Deze twee zinnen hebben niets met elkaar te maken. Sterker nog, ik weet niet waarom ze in dezelfde alinea staan. Om een overheids CEO te labelen als ‘ict’er’ is een belediging voor deze laatste beroepsgroep.
Dank voor je reactie, itk_14378.
Henri Koppen, in hoofdlijnen ben ik het eens met je reactie. Ik twijfelde tussen de term Scrum & Agile. Ik verkoos Scrum omdat deze term bekender is, maar ik vind Agile inderdaad beter. Mijn gedachten omtrent de relatie tussen open source en vendor lock-in kan ik mogelijk in een ander artikel verder uitdiepen.
Reza Sarshar, dromen blijven het grootste goed 😉 En ik zie je droom voor me. Mijn droom gaat meer over het denken vanuit een visie waarbij de overheid ICT niet meer puur ziet als een ondersteunende dienst. Maar dat ze juist een visie ontwikkelen op een digitaal beleid.
Ronald Ostendorf, Ik denk dat de overheid zich goed kan vinden in de omschrijven “een organisaties die te maken heeft met grote communicatie-en informatiestromen.” En dat ze juist kunnen leren van bijvoorbeeld het idee om een CDO aan te stellen (een functie die al gehanteerd wordt bij sommige banken, verzekeraars & energiebedrijven).
Ewout Dekkinga, Ik hoop juist dat er niet ééndimensionaal naar een probleem gekeken wordt. Dit is precies de rede waarom ik dit artikel geschreven heb. Maar blijkbaar nog niet duidelijk genoeg voor iedereen.
@Tjeerd
Dat niet eenzijdig naar een probleem gekeken wordt betwijfel ik als ik overweeg dat SOA klutsers alles met webservices op willen lossen en driftig mijn sterren naar beneden aan het klikken zijn. Maar misschien is mijn betoog makkelijker te volgen met mooie plaat van Zapthink:
http://www.zapthink.com/2008/09/15/zapthink-soa-implementation-roadmap-30/?file_id=ZapthinkSOARoadMap-2008-reduced-ZTS-GI104-1.pdf
Vertel me eens waar je denkt dat de overheid zit, mijn verwijzing naar schrijven van WRR gaat om het achterstallige onderhoud dat ik zie. Opmerkelijk hiaat in Enterprise Architectuur is trouwens het gemis van service support. Betreffende CMO heb ik in een eerdere opinie ‘Dot.com economie is nu Bedot.com economie’ al gezegd heb dat ik niet zit te wachten op het ministerie van Waarheid, goede wijn behoeft namelijk geen krans.