Grote ict-dienstverlener op de Nederlandse markt zien hun omzet nog steeds teruglopen, maar de daling is lager dan in het eerste kwartaal van 2014. 'De dienstverleners hebben 'de kunst van het winstgevend krimpen' inmiddels aardig onder de knie, maar er is ook nieuwe onzekerheid. Contracten die vijf jaar geleden zijn afgesloten, schieten hopeloos tekort in een sterk gemobiliseerde werkplekomgeving.' Dat stelt marktanalist Peter Vermeulen van Pb7 Research, die periodiek de resultaten en ontwikkelingen van grote dienstverleners onder de loep neemt voor zijn ACCKO-index.
Vermeulen: ‘Ook in het afgelopen kwartaal heeft er geen kentering plaatsgevonden. De grote dienstverleners die voor Nederland, de Benelux, of een andere regio waar de Nederlandse omzet dominant is, rapporteren, zagen hun gezamenlijke omzet uit ict-diensten met 5,0 procent krimpen in vergelijking met een jaar geleden. Dat is maar marginaal beter dan de 6,3 procent krimp van het eerste kwartaal.’
Volgens de analist zit net als in het eerste kwartaal de pijn vooral bij Atos en KPN. ‘Ordina, CGI en Capgemini doen het eigenlijk niet eens zo slecht met een bijna stabiele omzet. Intussen zien we wel dat de Benelux-vestigingen het qua winstgevendheid zeer goed doen. De kunst van het winstgevend krimpen, heeft men aardig onder de knie.’
Volgens de marktonderzoeker is het realiseren van een gezonde marge nog altijd de eerste prioriteit bij de dienstverleners in de ACCKO-index. ‘Hoewel enkelen de wens uit durven te spreken te willen gaan groeien, is men alleen bereid om dat te doen zonder grote risico’s voor de winstgevendheid. De investeringen die worden gedaan in nieuwe dienstverlening (big data, internet of things, cloud red.) hebben vaak meer te maken met voorsorteren – heel belangrijk overigens – dan met afslaan. Dat daardoor tijdelijk marktaandeel verloren gaat, neemt men voor lief.’
KPN haalt de bezem erdoor
Vermeulen: ‘Sinds KPN IT Solutions (ITS) geïntegreerd is in KPN Zakelijke Markt, worden de prioriteiten duidelijk verlegd. De nadruk komt steeds minder op de grootzakelijke markt voor ict-infrastructuur-dienstverlening te liggen en meer op totaaloplossingen voor de gehele markt. Hoewel de rol van grote dienstverlener voor de ict-infrastructuur niet wordt opgegeven, is men wel heel kritisch naar bestaande contracten gaan kijken. Contracten die er, met name qua winstgevendheid, niet meer bijpassen, worden uitgefaseerd. De historisch sterke krimp van 15 procent moet voor een belangrijk deel dan ook in dit licht worden beschouwd. Maar los daarvan zorgen de veranderingen en bijkomende onrust ook voor een druk op de omzet.’
Atos krijgt het gat niet gevuld
‘Net als in het vorige kwartaal, zucht de omzet van Atos Benelux onder een aantal zeer grote verloren contracten, waarbij men het ergste nog niet eens heeft gehad. De verwachtingen voor de omzetontwikkeling binnen Atos Benelux blijven voor de komende zes kwartalen flink negatief’, aldus de analist. ‘Toch weet Atos daar knap mee om te gaan: hoewel de Benelux de sterkst krimpende regio van Atos is, heeft het de hoogste operationele marge (10,1 procent over het eerste half jaar). Hoewel het verlies van enkele grote contracten stevig op de omzet inhakt en het lek daar boven water zal moeten komen, ziet de onderliggende basis er (verder) niet zo slecht uit.’
Atos heeft volgens de marktvorser in ieder geval te maken met een probleem waar veel outsourcing-marktleiders momenteel mee te maken hebben: de omslag naar virtuele en cloudoplossingen, bijvoorbeeld op de werkplek. ‘De contracten die vijf jaar geleden zijn afgesloten, schieten hopeloos tekort in een sterk gemobiliseerde werkplekomgeving. Als leverancier kan je echter moeilijk toegeven dat je dienst, die je met de klant bent overeengekomen met weinig ruimte voor innovatie, niet voldoet. Een nieuwkomer kan daardoor eenvoudig prijsschieten en met een radicaal nieuw concept het contract binnenslepen.’
Gemengde resultaten Capgemini
Vermeulen: ‘In het tweede kwartaal heeft Capgemini de omzetkrimp weten te beperken tot 1,2 procent. De krimp wordt geweten aan de blijvend zwakke economische omgeving in Nederland. De krimp komt vooral bij Sogeti vandaan waar men een stapje terug moet doen. Bij Capgemini zelf zijn de resultaten wat gemengd. Er wordt vooral nieuwe omzet gerealiseerd op het gebied van infrastructuur outsourcing, waar Capgemini in het verleden in Nederland nooit een sterke rol heeft weten te realiseren. Juist daardoor kan men nu succesvol als ‘challenger’ in deze markt opereren.’
Hij ziet dat het bedrijf ook de winstmarge het afgelopen kwartaal weer wat weten te verbeteren. ‘Ook Capgemini gaat het winstgevend krimpen dus goed af. Capgemini heeft verder aangegeven om te mikken op een nulgroei in de tweede helft van dit jaar. Dit zou te realiseren zijn, nu nieuwe contracten omzet beginnen op te leveren, maar uiteraard heerst er nog wel enige onzekerheid omtrent deze verwachting.’
CGI is terug van weggeweest
‘Hoewel CGI nog steeds een beetje onder de radar lijkt te opereren, worden er positieve signalen uit het Canadese kamp ontvangen. Waar de omzet van de CEE-regio (grotendeels Nederland) in het eerste kwartaal nog met 6 procent kromp, was de omzet in het tweede kwartaal stabiel (-0,3 procentin euro’s). De krimp werd in belangrijke mate veroorzaakt voor niet-winstgevende contracten die beëindigd zijn. Nu dat verlies genomen lijkt te zijn, laat CGI CEE een keurige stabiele omzet zien. Krimp in de energiesector en de telecommarkt, wordt gecompenseerd door uitbreidingen van contracten bij de overheid. De winstmarge (Adjusted EBIT) ligt keurig op 9,9 procent, zei het dat het zonder eenmalige baten 2 à 3 procent lager zou uitkomen.’
Volgens analist Vermeulen is er ook rust in de tent. ‘Waar de directeur van de Nederlandse tak Ron de Mos enige tijd geleden opschoof binnen de CGI-gelederen, is oudgediende en interim-directeur Sake Algra aangesteld als zijn vervanger. Onder zijn hoede, moet CGI verder de slag maken van detacheerder naar een meer projectgerichte dienstverlener die het innovatieve potentieel dat in ruime mate aanwezig is, beter benut.’
Ordina scoort stabiel
Ook bij Ordina ziet Vermeulen onder aan de lijn stabiliteit. ‘Er zitten nogal wat grillige omzetpatronen binnen de verschillende sectoren. De omzet binnen de overheid is in het tweede kwartaal ineens gaan stijgen en in finance zet de rustige groei in iets minder sterke mate door. Binnen de industrie en de gezondheidszorg zien we echter krimp. De omzet in de zorg kromp ineens met 12 procent doordat enkele Belgische farmaceuten minder uitgaven. Wat de business units betreft, groeide sourcing, niet te verwarren met outsourcing, sterk, maar krimpen alle andere business units nog altijd. Financieel gezien, wordt Ordina steeds sterker: de winstmarge is nog niet sterk, maar blijft maar verbeteren en de schuldpositie is bijna geheel afgebouwd.’
‘Mooi om te zien is dat Ordina sterk vooruit probeert te kijken. Men weet in welke sectoren een ‘nationale kampioen’ sterk moet zijn en investeert daarin. Maar vooral kijkt men ook verder vooruit naar hoe opkomende technologie het leven van mensen kan gaan veranderen. Hoewel maar een beperkt aantal organisaties er op korte termijn veel in zal investeren, biedt het grote kansen voor de lange termijn. Er lijkt dus goed voor te worden gesorteerd, maar het is ook een kwestie van lange adem.’
Nieuwe twijfels in de markt
Vermeulen: ‘Hoewel de uitspraken over de verwachtingen door de tweede helft van 2014 licht positief zijn, ontstaan er toch steeds meer twijfels over het herstel in de markt. Zo lijkt de XP-inhaalrace inmiddels vrijwel te zijn afgerond, blijft cloud druk zetten op de volumes en gaat het nog lang duren voordat internet of things een grote impact heeft op de budgetten. Belangrijker is echter dat de groei in de eurozone vertraagd en de vrees voor een nieuwe recessie steeds sterker wordt. Met de zorgen over de relatie met Rusland en onrust in het Midden-Oosten, ontbreekt het aan de nodige rust als basis voor zelfs een voorzichtig economisch herstel. Deze onzekerheid heeft een drukkend effect op de bereidheid om te investeren in technologie in de rest van dit jaar. Het kleine plusje voor de Nederlandse ict-dienstenmarkt dat Pb7 een kwartaal geleden nog verwachtte, lijkt een klein minnetje te gaan worden.’
Ben benieuwd hoe Pim van der Beek concludeert dat CGI niet krimpt aangezien CGI de cijfers voor CGI Benelux niet publiceert, Bovendien zit CGI Benelux in CEE samen met Duitsland goed voor 87% en die is met 4.4% gekrompen.
Ook Cap Benelux is 2.1% gekrompen in H1.
Ordina is wel gekrompen echter die geven aan de cijfers aan te passen voor minder facturabele dagen in H1 en dat doen de andere niet.
Winstgevend krimpen is inderdaad een vak apart.
Tegelijkertijd zijn er ook bedrijven, die flink groeien, zoals Levi9 en NSpyre.
Is het toevallig dat deze bedrijven een flink deel van hun werk laten uitvoeren in offshore/nearshore-landen? Ik denk het niet.
Doordat zij geen grote ‘bank’ in Nederland hebben, die vol zit met werkloze IT-ers, die eerst aan het werk geholpen moeten worden, kunnen zij werk gemakkelijk laten uitvoeren in andere landen.
Klanten waarderen dat, want de prijs is lager en de kwaliteit net zo goed of beter. Daarom groeien deze bedrijven, terwijl de traditionele bedrijven met problemen kampen of ‘winstgevend krimpen’.
Opmerkelijk,
Alle ICT dienstverleners die ik tegen kom, komen om in het werk.
Toegegeven, daar horen de in het artikel genoemde duur betaalde jongens niet bij.
@Menzo de Muinck Keizer
Jij hebt zeker nooit hoeven te puinruimen na mislukte projecten en broddelwerk van de offshore/nearshore outsourcing partner?
Het is misschien wat nieuw voor je, maar in de werkelijke wereld worden outsourcingdeals afgesloten door managers die daar een aanmerkelijk belang bij hebben. De factor kwaliteit heeft daar werkelijk niets mee te maken.
Ik vind het altijd een beetje lastig kritisch te zijn bij gebrek aan intrinsieke en inhoudelijke informatie. Wat ik wel zie is dat de groten stelselmatig op een aantal vlakken tekort schieten waardoor er een scheefgroei op de markt is ontstaan.
Outsourcen en tenderen zegt weinig over geboden kwaliteit. Het is ook zeker feit dat eens ‘de vis’ binnen is, zeker niet het hoogste kwalitatieve door deze groten word ingezet. Nog twee saillante details….
1. een groot tekort in migratie kennis en ervaring
2. Groot tekort aan E2E IT ketenkennis
Dat maakt het dat de klant zich uiteindelijk min of meer bekocht voelt als de werkelijk problemen op gaan duiken en men begrijpt dat men niet altijd kwaliteit geleverd krijgt.
Het zijn net dit soort aspecten waar men het laatste over spreekt, of het moet echt mank lopen zoals het een grote betrof bij toenmalige RWS en Eneco. Outsourcen volgens de NL en EU regels staat absoluut niet synoniem voor verwachte garantie.
Laat nu dit gegeven nou net een financiële adder zijn die hard en vaak bijt op onverwachte en ongelukkige momenten. De beoogde besparingen? Daar komt doorgaans niet zo heel veel van terecht. Ook hier leest u dat het besparen niet altijd het doel van de groten in NL blijkt te zijn.