Hergebruik levert een belangrijke bijdrage aan de reductie van de wereldwijde kooldioxide-uitstoot en levert kostenbesparingen op. In de Ladder van Lansink, de WEEE-richtlijn en de Circular Economy speelt hergebruik een prominente rol. Het lijkt erop dat er in Nederland weinig hergebruik op zakelijk niveau plaatsvindt. Waarom is dat het geval en hoe kunnen we dit veranderen?
In bepaalde industrieën is hergebruik al vele jaren geaccepteerd en staat de klant er ook niet bij stil of iets nieuw of tweedehands is. Vaak hoor je van it’ers het argument dat het om kritische systemen gaat waar men geen risico’s wil nemen en daarom alleen nieuwe hardware inkoopt, terwijl de meeste modellen die men nieuw kan kopen ook tweedehands, of refurbished, te koop zijn.
Tweedehands vliegtuigonderdelen
Wat de meeste mensen onbekend is, is dat een van de grootste industrieën waarin hergebruik een grote rol speelt, de luchtvaart is. Het lijkt mij redelijk kritisch dat de onderdelen die in een vliegtuig zitten en aan allerlei verschillende krachten blootstaan, betrouwbaar zijn. Immers, wanneer er bij een vlucht iets misgaat heb je veel minder mogelijkheden om snel in te grijpen en iets te repareren dan wanneer dit bij een it-netwerk het geval is. Maar deze industrie krijgt ook een boost vanwege het feit dat fabrikanten van onder andere vliegtuigmotoren deze tezamen met een onderhoudscontract verkopen. Hierdoor kiezen bedrijven die onafhankelijk willen zijn en niet gedwongen willen worden om met een bepaalde partij zaken te doen, juist ervoor om tweedehands vliegtuigonderdelen in te kopen.
In veel andere producten die wij als nieuwe producten bestempelen, zijn al gebruikte en refurbished onderdelen verwerkt. Het kan daarbij gaan om bijvoorbeeld medische apparatuur, printers en ook bij software vindt er veel hergebruik van bestaande code plaats, als ook een levendige handel in tweedehands softwarelicenties. Dat laatste is sinds een uitspraak van het Europees Hof van 2012 mogelijk. Dit is ook weer een goed voorbeeld van het verschil tussen Nederland en onze buurlanden: terwijl de inzet van tweedehands softwarelicenties in Duitsland al redelijk geaccepteerd is en als een reëel alternatief voor de aanschaf van nieuwe licenties wordt gezien, vindt dit in Nederland nog nauwelijks plaats.
‘Het mag niet’
Heeft dit wellicht te maken met dat we anders omgaan met het geld van onze baas dan met ons eigen geld? Wanneer ik op seminars en bij presentaties de toeschouwers vraag wie al eens privé iets tweedehands heeft ingekocht, dan gaan alle handen omhoog. Als ik daarna vraag wie dit al eens vanuit een inkoopfunctie gedaan heeft, gaat geen enkele hand de lucht in. Wel is er direct discussie tussen de mensen onderling en wordt er gesuggereerd dat dit niet mag.
Uit alle onderzoeken blijkt dat hergebruik een economisch belangrijke functie heeft: het zorgt voor kostenbesparingen en voor een optimale inzet van al geproduceerde zaken. En dan heb ik het nog niet eens over de positieve milieuaspecten van hergebruik. Uit onderzoek van fabrikanten zelf wordt duidelijk dat de productiefase een grote invloed heeft op de totale kooldioxide-uitstoot van een product, en er hierin vaak veel meer kooldioxide-uitstoot plaatsvindt dan in de gebruiksfase. En ondanks dit alles heb ik de indruk dat hergebruik van it-hardware op zakelijk niveau in Nederland niet of nauwelijks plaatsvindt.
Mijn vraag is dus: hoe kunnen we Nederlandse bedrijven ertoe verleiden om meer it-hardware te gaan hergebruiken? De positieve economische en milieu-effecten zijn duidelijk. Waar wachten wij met zijn allen dus nog op?
Er zit nogal verschil in consumentenproducten die je 2e hands koopt (bijv. 2e hands fiets) of een computer.
Ook voor refurbished onderdelen zoals genoemd wordt gaat dit vooral om hardware.
Het grote verschil: een 26″ buitenband past op fietsen die ik nieuw koop, maar ook op fietsen van 25 jaar oud. Echter, software van nu draait niet op hardware van 25 jaar geleden en meestal ook niet andersom.
Eén van de keerzijden van refurbished systems is dan ook dat deze soms geleverd wordt met de oude computers (omdat de nieuwe computers/software niet compatible is met de rest van het systeem). Hierdoor kan het dus gebeuren dat je vandaag de dag een refurbished systeem aanschaf, welke onder de motorkap Windows XP of zelfs nog Windows NT draait. Functioneel geen probleem, maar onderhoud plegen op dit soort machines wordt hierdoor een steeds grotere uitdaging.
@Samuel
Er worden nogal wat kritische systemen in de lucht gehouden met tweedehands onderdelen, de leverancier heeft al lang de ondersteuning beëindigd maar het migreren van de legacy is risicovoller dan kanabaliseren. En principe van hergebruik introduceren we met cloud computing maar misschien is dat dus wel om de handel in tweedehands licenties tegen te gaan.
Zoals je al stelt is er vaak sprake van koppelverkoop, onderhoud zit verrekend in een nieuw model en misschien moet dat gewoon verboden worden om zodoende niet alleen hergebruik te stimuleren maar vooral om de boekhoudingen te ontgiftigen. Want kijkend naar de kostenmodellen wordt er niet gerekend op basis van technische veroudering maar economische afschrijvingen.
@PaVaKe
Ja en nee, apparatuur met embedded besturingssystemen zijn natuurlijk een ander verhaal dan commodity waarbij virtualisatie voor de ontkoppeling kan zorgen. Vervelende is echter dat leverancier van hypervisor meestal als advies geeft om alle resources gelijk te houden terwijl bij het vastpinnen op een specifieke server dit naar mijn opinie veel minder belangrijk wordt.
@Samuel, de afschrijftijd van een PC of equivalent toestel is zo’n vijf jaar.
In de luchtvaart praten we over zo’n dertig jaren !
Er vliegt heel wat avionics over ons heen welk gebaseerd op Intel 80186 procesoren (als je die al ooit gezien hebt want in PC’s kwamen deze niet voor)
Sterker midden jaren negentig werden in het luchtvaartbedrijf waar ik toen werkzaam was nog nagelnieuwe systemen afgeleverd waarbij een PDP11 nog modern genoemd kon worden.
Niet echt vergelijkbaar.
@Pa Va Ke
Een van de punten die ik juist probeer te maken is dat hetzelfde apparaat dat men normaliter nieuw zou kopen, ook vaak refurbished te verkrijgen is. Je praat in dat geval dus niet over “oude” oplossingen.
@Ewout
Helemaal eens met je stelling dat het pushen van gebruikers door softwarefabrikanten naar de cloud een strategie is om de handel met tweedehands software licenties te ontmoedigen. Ik denk dat dit maar voor een deel zal lukken; er zullen altijd wel gebruikers zijn die niet in de cloud willen.
De Nederlandse ICT is nogal conservatief wat dit betreft en heeft vaak last van vastgeroeste ideeën zonder zich af te vragen of deze nog wel zinnig zijn.
Vandaar dat deze een aantal standpunten van stal zal halen die aangeven dat het hergebruik van hardware toch wel heel erg moeilijk is terwijl het punt voor punt veronderstellingen zijn gebaseerd op een eigen mening ipv feiten.
En vergis je ook niet dat de leveranciers zeer gehaaid op deze sentimenten inspelen en vrolijk het spelletje mee spelen. Wat dat betreft hebben ze ook gelijk als je meent de auto te vervangen als ‘de asbak vol zit’. Die auto’s gaan dan nooit kapot terwijl de auto in haar tweede leven nog vele kilometers af zal leggen.
@Samuel: dat bestrijdt ik ook niet, maar als je een refurbished vliegtuig of medisch apparaat koopt, krijg je vaak nog steeds “oude” IT oplossingen. Misschien zijn de processoren weer een keer afgestoft en de soldeerverbindingen nagekeken, maar het blijven oude moederborden met (weliswaar goed functionerende) oude operating systemen en applicaties.
@ Pa Va Ke,
25 jaar oud is wel iets te veel van het goede. Maar refurbished switches of servers van 3 jaar oud kunnen best. Alleen dient het support natuurlijk goed ,professioneel en betaalbaar ingeregeld te worden.
Samuel:
Wat betreft hergebruiken van hardware heb ik in 2012 in Computable Service Guide gezegd:
Duurzaamheidsbeleid moet in drie fases van de hardware levenscyclus opgenomen en nageleefd worden: de inkoopfase, gebruikfase en hergebruik/recyclingfase…. (hierna kwam verdere uitleg)
Ik denk dat de hardware leveranciers deze taak (stimulieren van hergebruik) op zich moeten nemen! Door het kopen van de oude hardware bij het verkopen van de nieuwe hardware kunnen ze de klant ontlasten. In de volgende stap kunnen ze deze oude hardware aan andere klanten verkopen of deze in de recycling gooien. Hierdoor wordt de recycling-keten korter en efficiënter.
Daarnaast de hardware leveranciers kunnen ervoor zorgen dat hun hardware modulair gebouwd wordt waardoor verschillende onderdelen in de eerste (bijvoorbeeld) drie jaar eenvoudig en voordelig vervangen kunnen worden om de hardware geschikt en interessant te kunnen houden voor hergebruik.
@Reza
Hoewel proces van product lifecycle management (PLM) tot doel heeft om verspilling te voorkomen en efficientie te verbeteren is dit proces stilletjes door leveranciers omgebogen, doorbreek dus eerst het oligopolie in de ICT. Want waarom zou de garantie verlopen als ik zelf een zekering vervang, een betere voeding plaats of op een andere manier iets hack?
Ik stel deze vraag omdat het me opvalt dat er niet meer geluisterd wordt naar mensen met een schroevendraaier, waar je vroeger dus nog geen certificaat voor nodig had om vast te mogen houden. En het is absurd dat NSA modificaties aan apparatuur geheim kan houden met een sticker ‘warranty void if seal broken’.
@ Reza,
Goed punt. Maar wat doet de hardware leverancier dan met het oude spul?
Meestal gaat het naar de schroot / oud ijzerboer toe. Want opnieuw inzetten zorgt er voor dat ze minder nieuw ijzer gaan verkopen.