Rob Meijer (1949) promoveert aan de Rijksuniversiteit Groningen op een model dat de risico's van grote ict-projecten bij de rijksoverheid in kaart brengt. In het proefschrift 'Businesscases en grote ict-intensieve overheidsprojecten' analyseert hij vier ict-projecten bij het rijk, waaronder de modernisering van de bevolkingsadministratie en de studiefinanciering. Meijer's model moet vroegtijdig inzicht geven in mogelijke problemen bij grote ict-projecten bij de overheid.
Uit het onderzoek blijkt dat problemen vaak onstaan bij de opzet en het gebruik van businesscases. Die documenten waarin de zakelijke rechtvaardiging voor projecten is vastgelegd, worden volgens de onderzoeker vaak eenmalig vastgesteld en daarna niet meer gebruikt, terwijl omstandigheden veranderen en er in het begin van een groot project veel zaken nog niet bekend zijn. Het gaat bijvoorbeeld om informatie over de kosten en baten, de gekozen optie om ze uit te voeren en de risico’s. Ze worden vastgesteld door de opdrachtgever van een project.
De promovendus van de vakgroep business en ict introduceert voor de verbetering van de opzet en het gebruik van businesscases de zogenoemde ‘M-index’. Dat is een getal dat op basis van een door betrokkenen in te vullen vragenlijst tot stand komt, periodiek wordt vastgesteld en aangeeft of de opzet en het gebruik nog steeds aan de te stellen eisen voldoen. Als het getal lager is dan honderd zijn er tekortkomingen die gerepareerd moeten worden.
Ook personen die enige afstand hebben van het ict-project, zoals Kamer-leden, moeten eenvoudig kunnen constateren of er grote problemen zijn. ‘Een aantal geraadpleegde deskundigen zien dit als een goede mogelijkheid om de geconstateerde problemen aan te pakken’, schrijft de werkgever van Meijer over het onderzoek.
VNG en rijks-CIO
Meijer putte voor het onderzoek niet alleen uit literatuurstudies, maar ook uit eigen ervaring. Hij werkte in de jaren tachtig als hoofd-ict voor de VNG (Vereniging van Nederlandse Gemeenten) en was als gedetacheerde adviseur betrokken bij de tot standkoming van de functie van rijks-cio. Meijer vervulde die functie van mei tot december 2008 ad-interim. In 2009 startte Maarten Hillenaar als eerste rijks-cio.
Aanleiding voor het onderzoek waren de problemen met ict-projecten bij de rijksoverheid. Onlangs startte een commissie uit de Tweede Kamer een onderzoek naar het falen van ict-projecten bij het rijk. Daarbij werd de schade geraamd op vier tot vijf miljard euro.
Interessante onderzoek. Ik hoop dat het zal bijdragen aan het reduceren van het falen van ICT projecten bij de overheid.
Ik zou wel graag meer willen lezen over hoe de methode echt werkt. Indien gaandeweg het project duidelijk wordt dat het project duurder wordt, wat doe je dan???
Over het algemeen is het probleem dat business cases aan het begin van projecten met onvoldoende informatie worden opgesteld omdat de informatie er nagenoeg ontbreekt. Er wordt ook te weinig vooronderzoek verricht om een realistischere beeld te scheppen van de kosten en baten.
@Marianne
Ik vind het een hoog gehalte ‘na-oorlogse verzetsheld’ hebben als je promoveert op een onderzoek waarbij ervaringen van meer dan 20 jaar geleden gebruikt worden. De gebruikelijke mosterd na de maaltijd dus als ik overweeg dat er al vele onderzoeken zijn geweest naar de risico’s bij Rijk aangaande (ICT) projecten inclusief de handvatten om deze te mitigeren.
Het probleem is al lang bekend (en niet alleen bij ICT projecten).
De oplossing moeten we in mijn optiek niet zoeken in methoden en technieken, maar in (politieke) moed.
Veel compleet inhoudelijk georienteerden vakgenoten staren vaak zich blind op systeemdenken. Je kunt bakken met Prince2/PmBok, Togaf/Zachmans en Balance Score Cards en deze nieuwe methode van Meijer tegen grote (overheids) projecten gooien, het gaat niet helpen.
De besluitvorming is vaak compleet op persoonlijke gronden gestoeld, waarbij blinde ambitie, een veels te groot ego of puur politieke redenen de basis is.
De enige manier om dat op te lossen, is om juist in te grijpen op het besluitvormingsproces. Dat laatste vereist een hele andere cultuur zowel in de politiek als in het bedrijfsleven.
Binnenkort een historicus die promoveert op Nederlandse ICT debacles na de tweede wereldoorlog 🙂