Als het over interne social media gaat, hebben we het vaak over generatie Y. Deze groep jonge mensen betreedt in hoog tempo de arbeidsmarkt en is bereid om social media in een zakelijke sfeer te gebruiken, net zoals ze dat in hun privéleven doen. Maar waarom hebben we het zelden over ouderen als het social intranet aan de orde komt? De generatie die al pakweg 25, 30 jaar aan het werk is?
Ik heb het vermoeden dat we deze groep negeren in de discussie over interne social media. Misschien gaan we ze onbewust uit de weg, maar ik denk zelf dat de oudere generatie niet ter sprake komt omdat deze een uitdaging vormt voor internetondernemers zoals ik. Een hoop vijftigers en zestigers hebben een soort natuurlijke weerstand tegen social media, of die nu intern of extern gebruikt worden. En waarom zou je het als ondernemer over een groep hebben die kritisch is, die jouw product niet direct wil adopteren en die over een aantal jaar toch met pensioen gaat – met andere woorden: een groep waar je niet snel aan zal verdienen?
Verstand komt met de jaren
Een social intranet is pas succesvol als de hele organisatie eraan bijdraagt. Enthousiaste deelname van alleen generatie Y is niet voldoende. We moeten harder ons best doen om veertigers, vijftigers en zestigers op het intranet te krijgen. Deze medewerkers dragen een schat aan kennis en ervaring mee, en dat is nu juist waar het om draait op interne social media: kennis delen en een dialoog aangaan, zodat ieder zijn of haar werkzaamheden op de best mogelijk manier kan uitvoeren. Zoeken naar informatie is een van de meest tijdrovende activiteiten binnen het bedrijfsproces. Terwijl die informatie vaak al binnen de organisatie aanwezig is. Juist voor de oudere, meer ervaren medewerkers ligt hier een taak. Zij moeten hun informatie op een makkelijke manier kunnen delen met junioren, zodat het niveau van de hele organisatie stijgt.
En behalve het succes van het social intranet is er nog een ander argument om de aandacht te vestigen op ouderen: er dreigt een digitale kloof op de werkvloer. De Nationale Ombudsman had het recentelijk nog over ‘digibeten’ die moeite hebben om te communiceren met de overheid, omdat diezelfde overheid steeds vaker alleen digitaal te bereiken is. Voor individuele werknemers en de organisaties waar zij voor werken kan hetzelfde gelden: een werknemer mist de boot omdat hij of zij de informatie op het social intranet niet tot zich krijgt. Zo’n digitale kloof heeft gevolgen voor vrijwel alle facetten van de organisatie: de productiviteit daalt, de werksfeer wordt minder aangenaam en verdere innovatie wordt tegengehouden.
Kop in het zand-mentaliteit
Zo’n situatie moet je voorkomen. Waar de senioren hun kennis en ervaring met de junioren delen, moeten de junioren de senioren bijstaan bij het vinden van hun weg op interne social media. Community managers moeten hun aandacht niet alleen focussen op generatie Y, maar juist op de groep die nog niet of zeer matig actief is op het social intranet. En ook wij, als leveranciers van een social intranet, hebben de taak om oudere werknemers bij onze boodschap te betrekken. En beter nog: om deze mensen extra aandacht te geven bij de implementatie en ze de mogelijkheid te bieden om te oefenen met het intranet. De kop in het zand-mentaliteit kunnen we ons als ondernemers niet veroorloven.
Vrij badinerend stukje vol met veronderstellingen en vooroordelen over de oudere medewerker : die hebben een natuurlijke weerstand tegen social media, willen Viadesk niet gebruiken, staan hun kennis moeilijk af aan jongeren, hebben een kop-in-het-zand mentaliteit en veroorzaken een digitale kloof.
En dus (als je ze niet kan ontslaan, omdat ze nog teveel private know-how hebben) moeten ze overtuigd worden om het sociale intranet te gaan gebruiken. Want als je produkt zef niet sterk genoeg is om te boeien is wat dwang toch wel noodzakelijk.
Mijn 2 centen over het sociale intranet : het mist structuur, werkt een wildgroei aan nieuwe informele bedrijfsprocessen in de hand en leidt juist af van core business omdat medewerkers prive en business niet meer goed kunnen scheiden.
BYOD is een voorwaarde voor dit sociale intranet. Hoewel veel artikelen suggereren dat BYOD de productiviteit van het personeel verhoogd, zijn de meeste artikelen gebaseerd op perceptie van de CIO en niet op echt meetbare gegevens. Verder is de verwachting (Gartner) dat de kosten van BYOD toenemen : http://www.gartner.com/newsroom/id/2136615 mede dankzij de stijgende kosten van applicaties als Viadesk.
Wellicht zijn de 40-50-60-ers een beetje slimmer. Wie langer in de ICT werkt heeft ongetwijfeld gehoord van KISS – Keep IT Simple and Structured, of verbasterd, keep it simple stupid.
Nu heb ik de nodige social media programma’s bekeken maar geen enkele werkt volgens dat principe. Wanneer je een 50-jarige met moeite moet gaan uitleggen hoe het werkt dan is die applikatie niet goed.
Daarbij kosten social media altijd veel te veel tijd. Het is een crime om er gestruktureerd informatie uit te halen en over usability praten we hier maar niet.
Dus kan het zijn dat het probleem niet bij de “ouderen” ligt.
Ik denk dat het niet zozeer te maken heeft met leeftijd, maar met cognitieve flexibiliteit, oftewel een lerende instelling. Onderzoek heeft aangetoond dat mensen met een hoge flexibiliteit zich blijven ontwikkelen en deze groep zal social media omarmen, al of niet met wat begeleiding of hulp. Ook is aangetoond dat deze groep zich prima redt op de arbeidsmarkt, ongeacht leeftijd. Helaas neemt de cognitieve flexibiliteit naar mate mensen ouder worden vaak af en dus ook de interesse voor ‘nieuwe dingen’ zoals bijvoorbeeld social media.
Kan me erg goed voorstellen dat ‘ouderen’ hun kennis helemaal niet willen delen met degenen die straks hun werk moeten overnemen omdat ze er vanwege te oud/duur zijn uit worden gebonjourd. Want dat is wat de jongere generatie ook geleerd moet worden dat als je als commodity beschouwd wordt je ook zo behandeld gaat worden.
Naar mijn mening is het niet de natuurlijke weerstand van ouderen tegen social media, maar juist hun bewustwording voor het verantwoord gebruik. Bij te jeugdig enthousiasme over de gigantische voordelen, kan het zijn dat enkele nadelen worden gebagatelliseerd.
Ziekenhuizen hebben hun handen vol aan de beveiliging en verantwoord gebruik van social media. De terughoudendheid voor consumerization (BYOD en social media) is deels ingegeven door aspecten rond security bij: hyper connectivity (24/7 anytime enywhere), globalization (supply chains), cloud computing (virtual, where is your data), collaboration (comaker, data sharing). Om dit in goede banen te leiden en verdere innovatie mogelijk te maken hebben ziekenhuizen een roadmap voor: awareness, policies, data classification, supply chain security en HRM security.
Het start bij bewustwording en juist hiervoor heeft bijvoorbeeld de Vereniging van Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland een set van handreikingen voor verantwoord gebruik van social media. Het is alles een kwestie van de juiste mix bij communiceren; soms werkt een telefoontje nog steeds het best.
Helemaal eens met Jan: de tools moeten zo laagdrempelig zijn dat iedereen, jong en oud, digitaal vaardig of niet, er mee kan werken. In mijn ervaring heb je online interne communicatie in twee smaken: traditionele intranetten en social media tools. Traditionele intranetten zijn bijna altijd zender-gedreven, onoverzichtelijk en traag, maar iedereen is er wel aan gewend. Social media tools, aan de andere kant, lijken vaak klonen van Facebook – zie b.v. Yammer of Speakap. Ben je een actieve Facebooker, dan kun je daar prima mee overweg, maar het wordt een stuk lastiger als je thuis niet veel op social media zit.
Ik ben er dan ook van overtuigd dat je een middenweg moet zoeken: behoud de vertrouwde omgeving en de laagdrempeligheid van intranet en verweef dat met de ongekende mogelijkheden van social media. Zo hebben wij het Plek intranet platform ook opgezet. Daarin brengen we structuur aan (zie opmerking van kj hierboven) in de informatie in plaats van alles te tonen in één tijdlijn. Er zijn b.v. verschillende blokken voor bedrijfsnieuws, je eigen afdeling en sociale of kennisdeelgroepen waar je lid van kunt zijn.
Zo is de instap laag: even het nieuws lezen of een collega opzoeken in het smoelenboek. Maar als je wilt kun je reageren, een conversatie beginnen, of een eigen groep starten. Wij denken hiermee een goede mix te hebben gevonden – en daarmee iedereen in een organisatie aan te spreken. Kijk eens op onze demo (via http://www.plekintranet.nl) en laat me weten wat jullie ervan vinden.