De Griekse filosoof Heraclitus zei het destijds al: ‘Verandering is de enige constante’. Dat geldt zeker voor de rol van de chief information officer (cio). Enkele grote golven van verandering die zich de laatste jaren hebben voorgedaan en die de oude zekerheden hebben ondermijnd, zijn outsourcing, big data, de ontwikkeling naar de cloud en de mobiliteitstrend.
Deze veranderingen hebben consequenties voor hoe organisaties tot een robuuste doch flexibele it-infrastructuur komen. Chief information officers (cio’s) die hierin niet mee willen en kunnen gaan, zullen ineffectief worden in die zin dat ze geen waarde toevoegen en zelfs een remmend effect hebben op de organisatie. Ik heb daarover al eerder het een en ander gezegd in mijn blog ‘Cio, durf eens anders te kiezen’.
De laatste decennia beperkte de rol van de cio zich vooral tot het tot stand brengen en onderhouden van een interne technische infrastructuur die de business zo goed mogelijk ondersteunde. Om dit te bewerkstelligen was de belangrijkste taak van de cio het creëren van een goed functionerende it-afdeling. Maar het succes van cio’s wordt al lang niet meer afgemeten aan de omvang van de it-afdeling en het aantal projecten dat zij doen. Het tegenovergestelde is eerder waar; hoe minder, hoe beter. In plaats van geld uit te geven aan het draaiend houden van informatietechnologie, wordt vandaag de dag van cio’s verwacht dat zij nieuwe manieren bedenken om informatietechnologie te gelde te maken. Van reactief en controlerend over alle lopende projecten, wordt de cio meer proactief en sturend en een voortrekker voor specifieke projecten. Dit vraagt hele andere vaardigheden. Hij zal (nog?) meer strategisch moeten denken en handelen.
Een goede cio weet de juiste balans te vinden tussen ogenschijnlijk tegenstrijdige belangen. Want enerzijds moet hij de efficiëntie vergroten en kostenbesparingen doorvoeren en anderzijds wordt van hem verwacht dat hij nieuwe manieren bedenkt om met it nieuwe business kansen en waarde te creëren. De innovatiekracht van it.
Onderzoeksbureau Forrester onderscheidt drie type cio´s. De cio als soldaat die simpelweg dat uitvoert wat hem opgedragen wordt, en dat op zo efficiënt mogelijke wijze. De kapitein-cio die het als zijn belangrijkste taak beschouwt zo goed mogelijk in de behoefte van de business te voorzien en zo goed mogelijk leiding te geven aan de it-afdeling. Terwijl de cio als generaal de lijnen uitzet op it-gebied en daarmee mede de richting van de organisatie bepaalt.
De generaal ziet het als zijn belangrijkste taak om nieuwe ideeën en innovatie in de organisatie te brengen. Gechargeerd zou je kunnen zeggen dat de moderne cio in de eerste plaats als generaal moet acteren, met inachtneming van de taken die bij zijn rol als kapitein horen. Forrester schat dat op dit moment slechts 10 procent van de cio’s al als generaal aangemerkt kan worden, tegenover ongeveer 30 procent als kapitein en 60 procent als soldaat.
Maar de balans begint wel te veranderen; steeds meer cio’s weten de transitie te maken van soldaat en kapitein naar generaal. Ontwikkelingen als outsourcing en cloud computing dragen hieraan bij, omdat een cio zich daardoor steeds minder bezig hoeft te houden met de commodity-kant van it. Bijna twee derde van de cio’s heeft de ontwikkeling van applicaties al uitbesteed, terwijl het onderhoud en de ondersteuning in de helft van de gevallen wordt uitbesteed. En dan zijn daar de moderne PaaS-varianten die het ontwikkelen en beheren van business-applicaties versnellen en vereenvoudigen, waardoor een cio zich meer kan focussen op de strategische kant van it. Doordat de wijze waarop it wordt gerealiseerd en beheerd verandert, kan de cio ook veranderen en zich toeleggen op het verbeteren van bedrijfsprocessen en het toevoegen van onderscheidend vermogen.
Maar het uitbesteden en automatiseren van algemene it-werkzaamheden is op zichzelf niet voldoende. De verandering moet in de eerste plaats bij de cio zelf vandaan komen. Alleen cio’s die zich realiseren dat ze zich minder defensief op moeten stellen, kunnen zichzelf opnieuw uitvinden en zich transformeren tot een moderne cio. Een chief information officer die meer business-leider is dan it-leider en die orkestreert in plaats van faciliteert.
Artikel eindigt in trompetgeschal als de CIO tot Business leider wordt uitgeroepen.
Das op zich niet zo moeilijk, lezen we. Uitbesteding is hier het toverwoord. Hoe meer hoe beter. Das goedkoper. CIO’s met ander inzicht zijn ouderwets. Zij moeten zich niet zo defensief opstellen.
Paar maanden geleden las ik in computable nog verhalen over de locale ICT-ers die helemaal niet ontslagen hoefden te worden, zij werden gewoon functioneel beheerder. Dat was ook grappig 🙂
Hoe noem je een CIO die zich iets van dit artikel aantrekt ? Generaal, kapitein, soldaat ? Ik denk gewoon een slapjanus.
Gezwollen taalgebruik, in dit hijgerige stukje over CIO’s.
De ironie van dit artikel is dat de doelgroep waarschijnlijk niet geprikkeld gaat worden door de juiste buzz-words. Immers, “uitbesteden” is allang alweer achterhaald en bovendien was die truc al uitgehaald door de vorige CIO die al gecasht heeft en vertrokken is om hetzelfde trucje uit te voeren bij wat andere bedrijven.
Wat voor “innovaties” blijven er dan nog over voor een ambitieuze CIO ?
Het word “innovatie” betekent in deze context niet dat je zelf iets origineels uitdenkt, “Cloud”, “Lean” en “DevOps” bijvoorbeeld, zijn uitstekende middelen om zonder veel kennis in te zetten, veel geld mee te besparen en een riante eigen bonus te verwerven.
Of je nu generaal, kapitein of soldaat bent, het fundamentele talent van een CIO ligt uiteraard op het gebied van cost-controlling. Hoe meer je kan besparen, des te hoger het eigen voordeel. Moeilijke dingen als architectuur, policy, beveiliging en service levels laat je gewoon aan de techneuten over en als het echt fout loopt met de offshore staff dan huur je gewoon een paar lokale ZZP-ers in.
Een kind kan de was doen.
Prachtig dat er gezegd wordt dat CIO’s transitie weten te maken van soldaat naar kapitein en generaal maar gezien het feit dat de meeste CIO’s geen enkel ICT achtergrond hebben een nogal opmerkelijke conclusie.
Simplistisch gezegd: soldaten staan in loopgraaf en worden aangevoerd door kapiteins, generaals zitten meestal ver en veilig in de achterhoede.
Misschien een idee om de CIO dan ook maar uit te besteden?
Natuurlijk dient de CIO de generaal van de ICT te zijn, maar niet over de business. En er is ook alleen een generaal nodig als er een leger van ICT-ers is. De meeste bedrijven hebben niet zo’n ICT-leger. Ze zijn te klein en dan kan een kapitein genoeg zijn. En die mag zich titulair CIO noemen; dat klinkt mooier.
De CIO geeft leiding aan het eigen domein (Run The ICT Business). Verder moet de CIO nieuwe ICT-technieken en -services aan de ICT-portfolio toevoegen zodra het nodig is, dan wel winstgevend is (Engineer The Business). Ook initieert de CIO samen met andere directieleden / board members innovaties en is daarbij sparringpartner en consultant voor diens evenknieën (Change The Business).
Outsourcing, offshoring, public cloud, en dergelijke zorgen er voor dat de direct leidinggevende rol minder inhoud krijgt. De rol als generaal voor de CIO wordt al decennia kleiner. Wat Forrester over generaals zegt is dus niet meer dan omkering van de werkelijkheid en typisch Amerikaans marketing geleuter. Dat moeten wij als nuchtere Nederlanders niet herhalen als we ons serieus nemen. Of denkt de schrijver dat de Oostenrijkse keizerlijke admiraliteit ooit een zeeslag heeft gewonnen, omdat zij een admiraal hadden?
Je kan beter spreken over opereren op operationeel, tactisch en strategisch niveau. Dan koppel het niveau los van de omvang in geld, fte.
Uiteraard moeten de CIO’s op zijn minst een meer dan gemiddelde kennis van ICT hebben en dito interesse en gevoel voor technologisch ontwikkelingen. Ze moeten hun CTO’s kunnen volgen zonder dat er jip-en-janneketaal nodig is. Dat is vaak niet zo. Ik heb jaren geleden een CIO computerles gegeven. Die was als CIO nog niet eens van het niveau soldaat, zelfs niet eens van het niveau gewone gebruiker. Maar die was wel lid van de juiste club en bovendien van de doelgroep van personeelsbeleid. De CIO heeft het niet gered, ook niet bij de twee volgende werkgevers, ondanks de ruime inzet van interne en externe deskundigen.
Bij de meeste organisaties (uitzonderingen daargelaten) is ICT een ondersteunend proces en niet het primaire proces. Op het moment dat iemand, in dit geval de CIO, zich bezig gaat houden met het primaire proces vanuit een ondersteunend proces lijkt mij dit geen goede oplossing.
Twee generaals binnen een organisatie klinkt ook als 2 kapiteins op een schip.de CIO moet vanuit zijn rol het primaire proces optimaal ondersteunen, niet meer en niets minder, mijn idee.
Een heel aardig artikel dat uiteindelijk stelt……
“Ik vind dat die CIO het vooral moet doen zoals ik het hier beschrijf….”
Als oud militair kan ik me wel een tikkeltje vinden in die stelling maa voor totaal andere reden dan Ruud Hostenbach. Wie een beetje wil duiken in de materie waarop IT is gebouwd komt al gauw tot de conclusie dat die redelijk rigide is. Militairen zijn dat doorgaans ook.
Ik heb een het verre verleden al veel vaker geroepen, alleen de meest succesvolle IT programma’s en projecten komen op dictatoriale wijize tot stand. Het werd mij niet altijd in dank afgenomen, daar heb ik nooit van wakker gelegen.
Als je namelijk in staat bent te willen begrijpen hoe IT werkt, even los van uw eigen discipline, dan kom je tot de conclusie dat wil je een succesvolle implementatie realiseren, je als generaal te werk moet gaan.
IT is niet politiek, dat is een Generaal, als het goed is, ook niet. Maar dat moet zij/hij in een wereld als deze klaarblijkelijk wel zijn. En dat is dan meteen de grondslaag van het falen in IT programma, project en proces. Misschien stof tot nadenken eindelijk eens een keer.