Kostenbesparingen, ketenautomatisering, kwaliteitsnormen. Zomaar een aantal zaken waar de zorgsector dagelijks mee te maken heeft. Welke rol speelt ict hierin en hoe? We vroegen het aan onze experts.
Hans Reterink, managing consultant, Berenschot
‘De gehele zorg moet bezuinigen, daaraan moet ict een bijdrage leveren. Hoe kun je bijvoorbeeld kostenefficiënt in de thuiszorg alle medewerkers goed ondersteunen qua kennismanagement? Veel organisaties zijn te klein en onderbezet, outsourcing kan dan een oplossing zijn, maar de zorgsector maakt daar nog erg weinig gebruik van in vergelijking met andere sectoren. Ook kan zorgtechnologie de kosten verlagen en de kwaliteit van zorg verhogen.’
Kees Wiegers, directeur, KWIC Healthcare
‘Een mogelijkheid om kosten te besparen is door meer gebruik te maken van 1,5-lijns zorg. Als een patiënt bij de huisarts komt met hartklachten, kan de huisarts zelf een echo maken die hij doorstuurt naar een cardioloog die vervolgens kan bepalen wat er aan de hand is en of de patiënt doorgestuurd moet worden naar een algemeen of specialistisch ziekenhuis. Het probleem hierbij is niet alleen de ict (het koppelen van dossiers bijvoorbeeld), maar ook het feit dat een algemeen ziekenhuis in dat geval minder omzet heeft, omdat meer patiënten direct worden doorgestuurd.
Ik zie ook dat in de zorg een houding heerst waarbij de instelling graag het wiel zelf opnieuw wil uitvinden. Een oplossing die bij de ene instelling goed werkt, wordt niet zomaar bij een andere instelling geaccepteert, omdat men denkt heel anders te zijn. Daarbij willen instellingen ook niet afhankelijk zijn van elkaar, maar ict zelf in beheer houden en de ontwikkeling zelf uitvoeren.’
Dirk Jan van der Pol, architect, Ordina
‘Een uitdaging is hoe dit alles te verpakken in het financiële zorgmodel. Het huidige financiële model is gebaseerd op het draaien van zorgproductie, terwijl de burger de oproep krijgt om juist meer zelf te doen, samen met zijn sociale omgeving. Hierdoor ontstaat een paradox. De burger die meer zelf moet doen, en de behandelaar die hier niet op stuurt. De financiële modellen zullen moeten veranderen en dat zal grote impact hebben op de zorgsystemen.’
Rob Kobussen, consultant, Quint Wellington Redwood
‘Kosten blijven belangrijk in de zorg en er moet zeer zorgvuldig naar de uitgaven worden gekeken. Er is inmiddels wel de realisatie dat men zeer afhankelijk is van it, dus wordt it niet meer sec als kostenpost gezien, maar ook als enabler. Toch blijven it-uitgaven onder de loep liggen.’
Laurens Fleuren, business unit manager, Simac Phobos
‘De financiering van de AWBZ staat door het toenemen van de vergrijzing onder druk. Het ministerie van VWS heeft een herstructurering van de AWBZ ingezet waarbij substantiële delen uit de regeling verdwijnen en worden vervangen door zorg vanuit de WMO en ZVW. Voor instellingen heeft dit gewijzigde beleid grote gevolgen voor de bedrijfsvoering en is voor veel instellingen herijking van de strategie noodzakelijk. De effecten op personele organisatie, financiële positie en de ict zijn zeer omvangrijk. Met de gewijzigde financiering in de AWBZ vindt een verschuiving plaats van intramuraal naar extramuraal. Voor cliënten, zorgverleners en organisaties heeft dit grote gevolgen. Een optimale samenwerking tussen professionele zorg, cliënt en mantelzorg is daarbij van cruciaal belang. Het creëren van de juist randvoorwaarden om dit samen tot een succes te maken, blijkt in de praktijk een grote uitdaging.’
Computable-topic Zorg
Er is op dit moment geen branche waar zoveel verschillende ict-vraagstukken spelen als in de zorgmarkt. Reden voor ict-vaktitel Computable om te starten met het nieuwe topic Zorg. De komende tijd worden meerdere ict-vraagstukken in de zorg behandeld met input van de eigen Computable-experts op het topic Zorg.
De vraag is waar de hoge kosten in de zorg door veroorzaakt worden.
Ontwikkeling van medicijnen en medische apparatuur vergt een forse investering, maar rechtvaardigt deze investering altijd de prijs die voor sommige medicijnen / apparaten gevraagd wordt?
Heeft een ziekenhuis nu echt zoveel managers nodig met zulke luxe en grote voorzieningen?
Het is mijns inziens een beetje kort door de bocht om alles op te willen lossen met ICT; dure interim managers, winstmarges van medicijnleveranciers en verplichte dure aanbestedingstrajecten waardoor je niet krijgt wat je eigenlijk wilt (dus uiteindelijk toch duurkoop) los je niet op met ICT!
@PaVaKe Ik ben het helemaal met je eens en ik word ook wat knorrig van een aantal reacties in het artikel. Outsourcing is in wezen al aan de orde van de dag met alle commerciele organisaties die voor zorg moeten zorgen. Dat zorgt al genoeg voor onderbezetting en nog lagere lonen. ICT zal het probleem niet oplossen, de wijze waarop de zorg georganiseerd is zal op de schop moeten. Sinds de marktwerking is ingevoerd stijgen de kosten als nooit tevoren, is de kwaliteit van de zorg achteruit gegaan en heb je maken met teveel overhead en teveel controle. En als ik lees over ICT oplossingen in de zorg dan lijkt het te gaan om hoe je het werk kan doen met nog minder mensen.
Alhoewel wat algemeen gesteld heeft Laurens Fleuren een goed inzicht van waar de knelpunten zitten. Toch zie ik hier weer het probleem dat “de zorg” een te algemeen begrip is.
Je kunt een akademisch ziekenhuis moeilijk op 1 lijn zetten met mantelzorg voor bejaarden, de problematiek is fundamenteel verschillend.
Allereerst,
Automatiseren is besparen. Dat besparen begint bij het definiëren en implementeren van de IT keten. Dit aspect leeft nog veel te weinig bij menig IT professional. Aansluitend is het in mijn beleving zo dat die kennis geen geld kost maar feitelijk geld opleverd door dat geld feitelijk niet te hoeven spenderen.
Dat de zorg duurder aan het worden is is te wijten aan twee zaken. Inertie en incompetentie IT strategisch in te zetten waardoor je hele grote rekeningen krijgt en de tweede is dat men van alles aan het bedenken en verzinnen is dat weinig tot geen ‘added value’ heeft maar wel hoge rekeningen genereert.
Als we sec even inzoomen op IT als vehikel die besparingen te bewerkstelligen, volg ik Pa Va Ke in zijn stelling dat er veel te veel ‘sturende’ ‘poppetjes’ rond lopen die geen enkele kaas blijken te hebben gegeten van de IT keten en hoe het beste te halen uit implementatie maar het wel heel erg leuk blijken te kunnen verkopen.
Je kijgt dan gekoppelde mix van systemen die uiteindelijk het doel van besparen volkomen voorbijstreven en men dan graag naar elkaar gaat staan te wijzen alsof een ander daar debet aan zou zijn.
Automatiseren is besparen en vaak kan besparen worden bereikt door goed te kijken naar bestaande en bewezen mogelijkheden die heel snel rendment ressorteren i.p.v. telkens maar oude wijn in veel te dure zakken. Vooral in de Zorg een bron van ergernis die tegelijk een bron van zorg zou moeten zijn.
Het probleem kostenbeheersing is niet het grootste probleem van de zorg. Het is een symptoom van het ontbreken van transparantie. Want welke zorginstelling heeft een overzicht van alle prijzen per type behandeling die zij in rekening brengt? Om nog maar te zwijgen van de mogelijkheid om deze met elkaar te kunnen vergelijken. En dat terwijl de rekeningen van onze energieleverancier tot in detail moeten worden gespecificeerd.
Dus open met die deuren en laat er eens de frisse wind doorheen jagen zodat er een vinger op de zere plek van inefficiëntie gehouden kan worden.
Dat je met automatiseren bespaart is een oude maar erg hardnekkige fabel.
Reken je de aloude 80-20 regel een goed door dan kun je misschien 80% van de routine opgaven in 20% van de tijd doen met automatisering maar die 20% die overblijft kost 80% meer tijd en energie.
Het probleem is dat “zorg-automatisering” een lucratieve business is en dat veel projecten aan managers verkocht worden als prestige-project.
Het is het verzaken van de politiek die dit soort concurrentie-gedrag tussen bijv. ziekenhuizen mogelijk maakt. Wanneer randvoorwaarden gedefinieerd worden door de politiek die dwingen tot samenwerking dan leidt dat uiteindelijk tot besparingen.
Als je op kosten gaat sturen gaat de kwaliteit omlaag. Als je op kwaliteit gaat sturen gaan de kosten omlaag.
Het gaat dus om een integrale aanpak van de zorgprocessen en niet een ICT dingetje hier en daar. Het is veel meer een cultuur item dat ICT niet wordt toegepast, dat komt omdat zorg leveren toch in heel veel gevallen met mensenhanden wordt geproduceerd en direct wordt geconsumeerd. De grootste kostenpost in een ziekenhuis is personeel en dat blijf je nodig houden.
De processen kunnen wel worden geoptimaliseerd en minder complex gemaakt. Ook zie je dat ziekenhuizen kiezen voor specialismen en niet meer breed zorg aanbieden. Het ene ziekenhuis is goed in hart en vaatziekten en het ander in longziekten. Door keuzes te maken kan de kwaliteit omhoog en de kosten omlaag. Ict is daar maar een klein onderdeel van.