Help! De dokter verzuipt

Magistrale verkooptruc is zoals Jort Kelder de werking van de markt uitlegde door aan Matthijs van Nieuwkerk zijn pen, iets van weinig waarde te vragen. En toen Jort deze had vroeg hij aan Matthijs om zijn naam op te schrijven. En hoe verrassend had Matthijs daar een pen voor nodig die Jort hem wel wilde verhuren, voor een belachelijk hoge prijs uiteraard.

Dit voorbeeld lijkt op hoe we tegen sommige data aan kijken. Vaak is deze een wees als er betaald moet worden voor de opslag, maar heeft vervolgens toch vele vaders als het om belangen gaat. Een pen is dan  niet modern, maar schrijft wel eerlijker dan een vork, want digitale ontwikkelingen hebben één ding gemeen, ze produceren een diarree aan data. Nu weet ik niet hoeveel data er uit een scan komt die mij digitaliseert en virtueel in plakjes snijdt, maar dat is vast meer dan een pakketje aandelen waarvoor ik een flink bewaarloon betaal. Toch belasten weinig ziekenhuizen de gemaakte investeringen in opslag door.

Blauwe pilletjes en roze wolken

Ziekenhuizen besteden jaarlijks 5 procent van hun ict-budget aan opslag en met lineaire datagroei van 10 tot 20 procent per jaar zal dit alleen maar toe nemen. Niet alleen omdat specialisten en vakgroepen de neiging hebben om alles op te slaan en niets weg te gooien, maar ook doordat resoluties van alle beelden groter worden en er meer signaalgegevens opgeslagen moeten worden. Overwegend dat er jaarlijks miljoenen geïnvesteerd worden in de archivering van medische data die net als de videobanden thuis op zolder – de specialisten en vakgroepen maken zich ook niet druk over het leesbaar houden – na verloop van tijd ongezien weggegooid wordt is dat een verspilling.

Nu willen we onze medische gegevens natuurlijk niet voor iedereen inzichtelijk hebben, maar we weten ook niet wie er dan wel en wie er nu niet toegang hebben, al ligt de data opgeslagen op al die schijven in ziekenhuizen. Het is hier als met de kosten vooral security through obscurity. Want hoewel we een opt-in krijgen aangaande de uitwisseling van deze gegevens zijn opslag en bijbehorende autorisaties nog op een ander niveau geregeld. Zonder transparantie in audits blijft een discussie over privacy dus als het toezicht op banken, niet echt geloofwaardig.

We hebben trouwens weinig te vertellen over onze ‘corpus virtualis’ die in de archieven begraven ligt doordat niet de patiënt maar de specialist hiervan eigenaar is. Wordt het dus niet eens tijd om na te denken over de vraag: Willen we de handen aan het bed of aan het schijvencabinet? 

Vernieuwing begint bij de ontsluiting

Alle verhalen lezend, cijfers bekijkend en de vele ontwikkelingen volgend wordt ict als medicijn gezien om de kwaliteit van de zorg te verhogen en de kosten ervan te verlagen. Maar als de wijze van opslaan ondanks alle veranderingen niet veranderd (vaak worden er twintig jaar oude systemen gebruikt), dan zou dit weleens ijdele hoop kunnen zijn. Misschien ook wel omdat de leveranciers deze markt gesloten houden. Terwijl de enige logische weg om vernieuwingen en kostenreductie samen te laten gaan samenwerken is. In ieder geval voor de archivering want schaalgrootte en deduplicatie reduceren prijs per GB dan aanzienlijk. Net als dat kosten voor datamanagement zoals het ontsluiten, leesbaar houden en beveiligen in dat geval gunstiger zullen zijn.

Nu is medische data natuurlijk wat anders dan het declaratiegedrag van het management, veel geheimer en gevoeliger. Dropbox is dus geen optie, maar het concept ervan is wel interessant want niet alleen ziekenhuizen slaan medische gegevens op en de mobiliteit van data neemt dus toe.

In een eerdere opinie stelde ik de vraag of alle zorgverleners wel voldoende kennis en kunde van ict hebben om gegevens niet alleen adequaat te beveiligen maar vooral ook om deze efficiënt op te slaan. Een shared storage centrum zou kunnen helpen om de opslagkosten te verlagen en het toezicht te verbeteren. Vooral dit laatste moet niet vergeten worden nu in de overheveling van de zorgtaken ook gemeenten inzicht in medische gegevens gaan krijgen. En eerder waarschuwde College Bescherming Persoonsgegevens dan ook al voor de gevaren van opslag, de ict-kennis aangaande beveiligen van gegevens is bij veel gemeenten namelijk nogal zorgelijk.

Goede heelmeesters en slechte rekenmeesters

Specialisten kunnen goed in vlees snijden maar niet zo goed in de kosten die voor de opslag nog niet eens in rekening gebracht worden. Bij verzekeraars is dit natuurlijk weer precies andersom, die snijden vrolijk in de vergoedingen. En ondertussen kijkt de politiek liever de andere kant op en laat het aan de markt over om het op te lossen. Maar terugkomend op mijn intro legde Jort pijnlijk goed uit waarom dat misschien wat te zorgeloos is, schaapachtige lachje van Matthijs liet zien dat we aan de wolven overgeleverd zijn als we interesse in (ver)werking van gegevens verliezen.

Het wordt tijd dat we de kosten gaan kwantificeren en data classificeren omdat archieven hard groeiende olifanten worden die, mede door onaangepaste wijze van werken steeds meer opslag eten. Tenslotte misbruiken veel ziekenhuizen het back-up proces voor archivering terwijl ze tapes omwille van gemak en snelheid uitgefaseerd hebben. Hopelijk onnodig om te zeggen dat dit tot snel stijgende zorgkosten voor onze ‘corpus virtualis’ leidt, die begraven ligt in archieven omdat delen en samenwerken nog niet in het DNA zit van specialisten en vakgroepen. Misschien wel omdat de kostenvoordelen nog niet inzichtelijk zijn doordat het gebruik niet in rekening wordt gebracht. Tijd om deze verborgen kosten inzichtelijk te maken nu ict als medicijn gezien wordt.