De Algemene Rekenkamer dringt aan op een helder inzicht in de geldstromen binnen de gezondheidszorg. Patiënten snappen de facturen niet. Daarnaast begrijpen ze echt niet waarom ze steeds moeten wachten op zorg. Medewerkers klagen over administratieoverlast en papieren die vaak kwijtraken. It biedt voor al deze problemen oplossingen. Maar dan is standaardisatie, binnen een ziekenhuis, wel een voorwaarde.
De zorgsector heeft een historische mijlpaal bereikt in 2012: zij heeft de sociale zekerheid voorbij gestreefd als grootste sector binnen het publieke bestel. De uitgaven zijn gestegen van een kleine veertig miljard euro in 2002 naar 64 miljard in 2012. In het vaktijdschrift Zorgvisie klaagt Kees Vendrik, lid van de Algemene Rekenkamer, over de ondoorzichtige geldstromen binnen deze sector. Het college kan niet controleren of de ziekenhuizen het belasting- en verzekeringsgeld efficiënt en juist besteden. Het DOT-systeem (Diagnose Behandel Combinaties Op weg naar Transparantie) moet dit euvel verhelpen.
In Nederland kennen we echter een uiterst ingewikkeld financieringssysteem waar vrije markt en overheidsbepalingen door elkaar heen lopen. Is dit een belemmering? Nee, in mijn ogen niet. Er zijn immers genoeg bedrijven die ook complexe bedrijfsvoeringen kennen; zeker als ze in meerdere landen – met afwijkende wet- en regelgeving – actief zijn. Zij hebben zich daarom de afgelopen jaren gericht op het standaardiseren van processen door gebruik te maken van dezelfde bedrijfssoftware binnen de organisatie. Soms is het invoeren van een erp-systeem zelfs gebruikt om standaardisatie af te dwingen. Erg belangrijk is dat de software goed aansluit bij de branche waar deze wordt ingezet. Een retailer kent bijvoorbeeld een volledige andere dynamiek in zijn processen dan een productiebedrijf.
Shared Service Center
De ziekenhuizen in Nederland kennen van oudsher een vergaande eilandautomatisering. Die is ontstaan doordat maatschappen als zelfstandige entiteiten hun eigen it-boontjes dopten. De overall automatisering in een ziekenhuis kenmerkt zich door een spaghetti van systemen die niet met elkaar communiceren. Natuurlijk zijn er tal van koppelingen gemaakt om het geheel toch met elkaar te laten praten, maar koppelingen zijn duur om te onderhouden en foutgevoelig. Dat laatste is allesbehalve gewenst in een omgeving waar mensenlevens moeten worden gered.
Het is dan ook tijd voor de zorgsector om in navolging van het (internationale) bedrijfsleven te standaardiseren. Dat kan tegenwoordig ook. Er is nu bedrijfssoftware beschikbaar die speciaal is ontwikkeld voor ziekenhuizen. Daarbij kan een it-afdeling van een ziekenhuis optreden als een shared services center; eventueel voor meerdere ziekenhuizen. Specialisten en afdelingen moeten af van het idee dat hun werkwijze uniek is en nauwelijks is te vangen in standaard bedrijfssoftware. Over het algemeen blijkt dat meer dan 90 procent van de bedrijfsprocessen binnen ziekenhuizen zeer sterk op elkaar lijkt. En voor die resterende 10 procent is wel een configureerbare oplossing te bedenken, zodat het onderhoud binnen de perken blijft.
Patiëntveiligheid
Een erp-systeem zorgt voor een eenduidige verslaglegging van financiële stromen en zo voor openheid. Iets dergelijks is ook nodig voor de patiëntinformatie. Er zijn al tal van apps beschikbaar, zoals Electronic Medical Record van SAP. Hiermee kunnen specialisten en verpleegkundigen de benodigde informatie (uit tal van verschillende bronnen, zoals epd-bronnen, pac- en lab-systemen) op hun laptop of tablet opvragen en bewerken. Het is echter wel een voorwaarde dat de back-end eenduidig is ingericht. Patiëntnamen moeten bijvoorbeeld op dezelfde manier gedefinieerd zijn opgenomen.
Met gedigitaliseerde informatiestromen in ziekenhuizen neemt de patiëntveiligheid toe. Medewerkers raken immers geen papieren kwijt. Het systeem is zo in te richten dat gegevens niet per ongeluk verwisseld kunnen worden. En het carbonpapier kan nu echt het museum in.
Geen ronde meer
Een goed ingericht it-systeem is de eerste stap. Het NICTIZ heeft gedefinieerd waaraan zo’n systeem moet voldoen. Hierbij is terecht veel aandacht voor het beveiligen van (patiënt)gegevens.
De tweede stap bestaat uit het mobiel maken van de gegevens, zodat de apps mobiel zijn te gebruiken. Menig Nederlands ziekenhuis laat specialisten hun ronde doen met een kar waarop een laptop is bevestigd. Op deze manier kunnen zij bij elke patiënt de juiste gegevens opvragen en ter plekke bewerken. Beveiliging is geen issue dankzij draadloze netwerksystemen die de gegevens versleutelen en waarbij de access points geen informatie bevatten; die is centraal opgeslagen.
Tegenwoordig kunnen de specialisten en verpleegkundigen met een tablet over de juiste gegevens beschikken. Ziekenhuizen kunnen nog een stap verdergaan door ziekenhuisbedden uit te rusten met tal van sensoren die zoveel informatie over de gezondheidstoestand verzamelen, dat specialisten helemaal niet meer hoeven rond te lopen in het ziekenhuis. Zij kunnen in hun spreekkamer alle benodigde gegevens oproepen.
IT helpt financiële transparantie te bereiken (wat op zichzelf ook nodig is om fraude te bestrijden), bevordert de patiëntveiligheid, en zorgt ervoor dat er meer handen aan het bed kunnen komen. Ziekenhuizen bereiken een veel hogere graad van efficiëntie dankzij een veilig draadloos netwerk en nuttige it. Maar de eerste stap is standaardisatie.
Een aantal uitspraken zijn mooi maar de wereld in de gezondheidszorg is geen ideale wereld. “Specialisten en afdelingen moeten af van het idee dat hun werkwijze uniek is” prachtig maar wie peutert dat de dames en heren aan hun verstand?
De paar installaties ven SAP-oplossingen die ik gezien heb, konden deze problemen ook niet oplossen. Dat kost tijd en SAP-tijd is duur.
Voorts weer het idee dat artsen hun beroep vanuit een burostoel kunnen uitvoeren: “bedden uit te rusten met tal van sensoren die zoveel informatie over de gezondheidstoestand verzamelen, dat specialisten helemaal niet meer hoeven rond te lopen”.
Misschien moet je een keer patient geweest zijn om te begrijpen dat je jouw behandelende arts wil zien en spreken.
Menselijk kontakt is een faktor die genezing bevordert, mensen zijn geen machines die met de juiste metingen en technieken te tunen zijn.
Standaards zijn goed en nodig maar die verwacht ik eerder in open systemen als in het proprietaire SAP-Systeem, daarom hier een lijstje met mogelijkheden uit de FOSS-wereld.
http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_open-source_healthcare_software
Financieel gezien zouden we naar een model moeten dat artsen beloont die hun “patienten” gezond houden en niet het huidige model dat artsen beloont naar de hoeveelheid verrichtingen die ze doen, dat stimuleert alleen maar om meer verrichtingen te doen als nodig, bewust of onbewust.
De chaos die op het gebied van de verzekeringsvergoedingen is ontstaan, nadat geprivatiseerd is, moet op orde gebracht maar de politiek blijkt daartoe niet of nauwelijks in staat.
Ik begin de hele discussie over de standaardisatie van de overheid een domme klucht te vinden.
Voor de goede orde;
Het is algemeen bekend dat je van administrateurs, overigens van politici en topambtenaren ook niet, dat ze iets begrijpen van IT, IT materie en de wetmatigheden, laat staan dat zij in staat zouden moeten zijn om.
Algemeen bekend is….
Tenminste je zou dat warempel denken dat… ze in Den Haag nu toch eindelijk wel eens door zouden moeten hebben dat je voor een IT standaard, een ‘overruling body’ nodig hebt, zo iemand die zegt, leuk mensen, maar we stoppen geneuzel en we gaan het zo doen. Wat ook algemeen bekend is dat die mensen klaarblijkelijk niet in Den Haag huizen.
Commercie vs IT landschap
Ik ben graag ‘Transparant’ in deze en wil even naar voren brengen dat het de commerciële partijen klaarblijkelijk nog steeds niet is gelukt te zorgen voor een standaard die vanuit Den Haag, u weet wel het Machts Vacuum Centrum, uitgerold had kunnen worden naar de instellingen waar zorg word verleend met een eenvoudige opdracht. Lever ons uw data volgens deze standaard aan.
Ik heb persoonlijk Politiek en IT een verfoeilijk gevaarlijke combinatie gevonden, iets wat telkens weer word bewezen maar ik begin nu toch ook ernstig mijn twijfels te krijgen over commercie en IT.
Standaard
Als u geen standaard kunt bedenken dat in al die zorginstellingen al aanwezig is, waar u meteen mee aan de slag kunt …. denk dan even aan….
Word/PDF
Excel
GIF
MP3/4
Technische te encrypten zonder al teveel problemen
LAN/WAN SL verbindingen of dergelijke.
In kort
Waar gaat deze zelf verheerlijking feitelijk nog over? Promotie van eigen product? Weet u feitelijk wel waar IT voor is bedoeld? Mocht u het niet meer weten dan ben ik u daarvoor natuurlijk graag behulpzaam.
Neem dan ook even een grote houten hamer mee naar de zorginstellingen en vertel hen dat zij Den Haag gezamenlijk kunnen afdwingen voornoemde standaarden te accepteren.
Maar wacht eens even…. even politiek beschouwd…. misschien willen al die zorginstellingen helemaal niet transparant worden. Stel je toch eens voor zeg. Met IT als vehikel miljarden besparen. Ben je belazerd?
Misschien moeten we een beetje stoppen met zelfverheerlijken en weer leuke artikelen en reacties schrijven. Daar valt volgens mij nog wat meer eer en winst te behalen….
My 5C worth
Deze standaarden komen zowel bij de ministeries als wel de zorg instellingen voor. Met wat eenvoudig templates
@ NumoQuest
Word en Excel zijn geen standaards.
Open standaards hebben meer toekomst.
PDF is bruikbaar maar GIF? Png of evt. jpg brengen meer.
In de medische elektronische systemen zijn al enige standaards zoals DICOM.
De politiek wil inderdaad zijn vingers niet branden, de machtsfactor “medische specialisten” is groot maar niet onoverwinnelijk, echter het winkeltjes denken met de bijpassende concurrentie blokkeert dat ziekenhuizen op 1 lijn komen.
Dat is mede het gevolg van de zeer korte overlevenstijd van ziekenhuis-directeuren.
@ Jan,
Soms kun je echt een beetje commaneuken Jan. Even goed lezen. Commercie IT doet maar één ding, kijken of zij, op welke manier dat gebeurd, is dan volkomen ondergeschikt, aan één van de vele uiers van Den Haag mag lurken. Of we het dan nog hebben over ‘decent IT’ implementatie? Ik kan je uit eigener ervaring zeggen dat je dan beter naar de rosse buurt daar vlakbij kunt gaan, voel je je minder gen….
Vraag je het mij onafhankelijk dan vind ik het een beschamende vertoning dat diezelfde commerciële clubs niet bij machte blijken een goed en gedegen project op te tuigen en te dragen. Ik bedoel dat dat integraal kijkende naar enorme debacles die maar blijven komen en duren.
Ik wil je wat dat betreft wel naar mijn pagina dirigeren naar een white paper genaamd ‘Strategic IT for Boardroom and MT table…’ Volkomen gratis gespeend van elke commercie. IT in diens meet elementaire vorm.
Standaard….
Ik heb een tool geschreven genaamd ‘NumoQuest’. Het is het meest vooraanstaande stukje tool waar ik als één van de zeer weinigen in NL een assessment kan maken die voor +90% juist is. We gebruiken deze met 8 professionals en is ons standaard.
De vraag dient hier te zijn …. Weet men eigenlijk wel wat automatiseren is? Hoe de basis van IT werkt? Aan welke wetmatigheden die zich onderwerpt?
Welnee. Ze nemen om jet even welk platform en doen maar wat hopende dat het….. lekker verkoopt uiteindelijk. Ook prima, maar dan krijg je daar a: geen standaard van en b: al helemaal geen kwaliteit.
Je mist het punt. Deed je de laatste maal op mijn betoog ook al. I don’t care wat het standaard is, als het maar uitwisselbaar en inleesbaar is onderling naar elkaar toe.
En…. precies waar materie van IT voor staat… Besparingen bewerkstelligen. Klaarblijkelijk zijn er heel veel mensen die wel in en met IT werken, maar geen greintje verstand hebben van IT. Dat je je er in begeeft wil niet zeggen dat je het ook begrijpt….
En nu is er koffie. :O|=====
Ik krijg de indruk dat dit artikel de tegenwoordig gebruikelijke receptvernieuwing is van meer zout toevoegen wat heel slim NaCl genoemd wordt of een gecodeerd E-nummer gekregen heeft. Mijn ’togus analogus’ dus om probleem met de facturatie op te lossen met ERP systeem want vorig jaar kreeg ik ook zo’n ‘gecodeerde rekening’ die bij navraag een foutje bleek omdat niet met een vork maar de hele bestekbak geschreven was. Of om de me te mengen in de semantische discussie tussen Jan en NumoQuest: ‘Foutje bedankt!’
Ook een nogal opmerkelijke stap om van facturatie naar een compleet andere informatiestroom te springen, beetje zoals in de zorg waar je ook behandeld wordt voor het ene maar het andere gedeclareerd wordt omdat dit ‘makkelijker’ is. Want het gaat namelijk helemaal niet om producten maar de in- en output die steeds vaker als ‘operatie geslaagd maar patiënt overleden’ is.
Als het om ICT en zorg gaat moet ik denken aan de vergelijking van onze premier met Arts & Auto, ene is een professie en andere een liefhebberij maar als patiënt weet je vaak niet met welke je nu te maken hebt. Als belanghebbende zou ik de regie willen hebben, de zelfbeschikking om arts en behandeling uit te kunnen kiezen. Zeg maar een ‘no cure, no pay’ want de curatieve zorg is uiteindelijk geen markt maar winkelnering.
@NumoQuest
je uitspraak is juist:
“als het maar uitwisselbaar en inleesbaar is onderling naar elkaar toe”
Echter MSOffice bestanden zijn nu juist niet “uitwisselbaar en inleesbaar” naar elkaar toe wanneer ze uit verschillende versies komen.
En commerciele leveranciers van ZISsen zijn uit zichzelf niet in standaards geinteresseerd maar vooral in een lockin-situatie, zo ook SAP.
Dat je met IT moet kunnen besparen is een open deur, hoe mooi die ook ingepakt wordt in grote betogen. Dat dat meestal niet lukt is de praktijk van alledag.
@Jan
Ik weet niet waar u vandaan komt maar als u nu nog niet weet dat iedereen ongeveer en vast wel op MS Office 2003 zit, dan is het eenvoudig te begrijpen dat als het ‘opslaan als’ als optie niet kan worden gevonden het tijd is gewoon weer over te gaan tot potlood, papier, envelop en paard en wagen natuurlijk.
Je hebt twee soorten mensen in en met IT aan de bouw, onderhoud en techniekzijde. Je hebt IT professionals en je het professionals die werken in IT. Voor beiden geld dat wanneer men zich niet richt op de reden waarvoor men automatiseert, heeft men in de automatisering weinig te zoeken.
Klaarblijkelijk vind u dat dit een open deur is maar getuige uw reactie staat die deur klaarblijkelijk nog niet open genoeg bij u.
Ik staak hier mijn betoog en reactie dan ook maar verder.
Volgens mij kan je concluderen dat er in de hele Nederlandse zorg sector bij het leven gesjoemeld wordt en dat de betrokkenen dit in stand wensen te houden. Vandaar dat vergelijk met omringende landen ook zo negatief uitpakt omdat ze dat daar wat beter onder controle hebben.
Maar verwachten dat je dit met IT aan kan pakken is juist olie op het vuur gooien omdat het gros van de IT bedrijven ook niet vies zijn van een beetje sjoemelwerk of heel gemakkelijk de andere kant op kijken.
Dit aanpakken is alles behalve eenvoudig maar je kan hierbij standaardisering gebruiken om de boel inzichtelijker te maken.
@Numo
als voor een automatische koppeling bijv. van verslagen van colonscopie of röntgen, meerdere koppelingen gemaakt moeten worden voor verschillende msoffice-versies dan heeft dat niets te maken met “opslaan als”.
Overigens zijn er wel wat meer als 2 soorten funktie-omschrijvingen in de automatisering, die laten zich niet met een “tool” in 2 soorten persen.
De laatste opmerking geeft blijk van een probleem met omgaan met kritiek.
In het nieuwe medisch centrum te Sittard heeft men ook alles geautomatiseerd. Als een patiënt een scan heeft laten maken en zich bij de specialist meldt, zijn de gegevens vaak niet beschikbaar. Nieuwe afspraak. Als een patiënt zich in zijn kamer moet omkleden, kunnen vaak de gordijnen niet dicht omdat deze alleen via de computer kunnen worden bediend en de PC geen goede verbinding kan maken. Iedereen op straat ziet hem in zijn naakte lichaam staan. Ook zijn gegevens van patienten niet altijd goed door verpleegkundigen te raadplegen. De robots die medicijnen etc. naar afdelingen komen brengen, zijn vaak de weg kwijt en moeten door de technische dienst op afroep gecorrigeerd worden. Er zal nog veel fout gaan voordat het uiteindelijk allemaal goed functioneert.