Antwoorden op clouduitdagingen van nu

Cloud doet in veel verschillende vormen zijn intrede in het it-landschap van veel organisaties. Soms gebeurt dat via eindgebruikers die hun eigen clouddiensten meenemen naar het werk. Soms is het de business manager die zelf een clouddienst aanschaft. En soms is dat via een gedegen cloudstrategie die de organisatie heeft ontwikkeld. Zo ontstaan er nieuwe hybride it-landschappen binnen organisaties waarbij lokale it-oplossingen gecombineerd worden met (publieke) clouddiensten als Amazon, Google of Salesforce.

Deze hybride omgevingen werpen nieuwe vraagstukken op voor de CIO. Maar gelukkig zijn er ook antwoorden. In dit artikel komen vier slimme antwoorden aan bod op nieuwe vraagstukken die cloud met zich meebrengt. 

Beheer van wachtwoorden

Het gebruik van verschillende SaaS/IaaS-diensten leidt in de praktijk al snel tot een wildgroei aan authenticatie-mechanismen en wachtwoorden. Elke clouddienst heeft meestal naast eigen inloggegevens ook vaak een eigen wachtwoordbeleid met als gevolg dat deze vergeten kunnen raken. Wanneer dat gebeurt zijn de diensten niet optimaal te gebruiken, moeten wachtwoorden telkens worden reset of gaan medewerkers kun wachtwoorden opschrijven. Dit is niet gebruikersvriendelijk en brengt ’beveiligingsrisico’s met zich mee.

Cloud single sign on-oplossingen bieden uitkomst. Hiermee wordt het meermaals inloggen en onthouden van wachtwoorden overbodig. Gebruikers hoeven slechts één gebruikersnaam en wachtwoord te onthouden. Een Identity Provider (IDP) authentiseert gebruikers waardoor zij automatisch bij iedere clouddienst inloggen.

Let op: Kies bij voorkeur een cloud single sign on-oplossing die gebaseerd is op Security Assertion Markup Language (SAML)-authenticatie. Dit is de meest belovende standaard voor dergelijke functionaliteit. Omdat veel SaaS diensten momenteel nog werken aan het SAML gereed maken van hun diensten is het verstandig om nu te kiezen voor een platform dat ook post proxy ondersteuning biedt. Dit geeft je de mogelijkheid om nu al 95 procent van de huidige clouddiensten te koppelen. In de toekomst kun je post proxy dan uitfaseren en de overstap maken naar SAML als de SaaS dienst daar klaar voor is. Eindgebruikers merken dan nauwelijks iets van deze overstap. Het is daarnaast belangrijk om te kijken of de oplossing voldoende integratie mogelijkheden heeft met andere clouddiensten met het oog op toekomstige uitbreiding

De voordelen:

• Tevreden en effectieve eindgebruikers.
• Minder veiligheidsrisico’s omdat wachtwoorden niet meer worden opgeschreven.
• Centraal afdwingen/implementeren van wachtwoord policies mogelijkheden door de rol van IDP.
• Efficiency op de it-afdeling omdat wachtwoord resets tot een minimum worden beperkt.

Beheren user accounts

Adoptie van verschillende clouddiensten leidt er toe dat bij elke clouddienst weer opnieuw user accounts aangemaakt moeten worden. Het aanmaken van accounts bij elke clouddienst afzonderlijk is niet ideaal. Het is arbeidsintensief om steeds weer handmatig een account per dienst aan te maken en te onderhouden.  Kijk ook naar het werk dat  het provisionen van een account bij meerdere diensten kost, wanneer een nieuwe medewerker start. Ook bestaat het risico dat het overzicht verdwijnt op wie toegang heeft tot welke cloudapplicatie. Dit heeft gevolgen voor de beveiliging van de it-omgeving. Stel je zich eens voor dat oud-medewerkers nog steeds gebruik kunnen maken van de corporate crm-oplossing uit de cloud. Naast de juiste beveiliging dreigt de cloudbelofte ‘pay per use’ verloren te gaan als er slapende accounts bij de diverse SaaS-diensten uitstaan.

Het antwoord hierop zijn Cloud Identity Management (IDM) en provisioningoplossingen. Deze realiseren automatische en centrale (de)provisioning van accounts bij de diverse clouddiensten. Ook bieden ze zicht op welke medewerkers waar toegang tot hebben. Deze oplossingen zijn vaak te koppelen aan bestaande Identity-oplossingen of Active Directory structuren. Dit maakt uitlevering van applicaties net zo eenvoudig en efficiënt als klassiek in huis georganiseerde it. Bijvoorbeeld wanneer een medewerker wordt toegevoegd aan de AD-groep Sales. Het account krijgt dan volledig automatisch toegang to de vooraf toegewezen cloudapplicaties. Cloud IDM wordt veelal in één oplossing geleverd met cloud single sign on.

Let op: nog niet alle clouddiensten zijn hiervoor gereed. Belangrijk is om te weten welke clouddiensten api’s hebben ten behoeve van provisioning. Een echte marktstardaard voor cloudprovisioning ontbreekt nog. Het is daarom raadzaam te vragen naar  de visie van de provisioning partij ten aanzien van standaardisatie. KPN IT solutions verwacht bijvoorbeeld veel van de System for Cross-domain Identity Management (SCIM)-standaard die momenteel in ontwikkeling is door het Internet Engineering Task Force (IETF) en waar onder meer Google, Ping en Salesforce in participeren

De voordelen:

• Optimale veiligheid en terug naar de echte Pay Per Use belofte (de-provisioning).
• Centraal inzicht in cloudapplicatie accounts.
• Centraal en efficiënt beheer van accounts door middel van automatische provisioning.

Data tussen (cloud)diensten uitwisselbaar houden

Al jarenlang werken organisaties met verschillende applicaties die de bedrijfsprocessen ondersteunen. Tussen deze applicaties zijn in de loop der tijd vaak integraties gerealiseerd met termen als exports/syncs, masterdata en enterprise service bus. Langzaamaan schuiven panelen van het it-landschap op naar cloudalternatieven. Daarbij kan je je afvragen hoe dat zit met de integratie van data en informatie. Hoe zorg je ervoor dat data uitwisselbaar blijft tussen de verschillende bedrijfsapplicaties?

IPaaS – het data integration platform as a service – doet hier zijn intrede. Businessvragen als ‘Kunnen we Salesforce informatie laten synchroniseren met het bestaande SAP-systeem?’ worden hiermee beantwoord. Hoe meer businessapplicaties naar de cloud verschuiven, hoe groter de behoefte aan een dergelijk integratie platform wordt.

Let op: een IPaaS kun je zelf on premise bouwen of betrekken van een clouddienstverlener op abonnementsbasis (pay per use). Beide opties hebben voordelen. Belangrijk is om daarbij rekening te houden met toekomstige integratie en indien mogelijk, gebruik te maken van standaarden. Uiteraard op basis van een goed zicht op de uitwisselingsbehoefte: welke data wil je synchroniseren, welke wil je bewerken en hoe vaak wil je dat doen?

De voordelen:

• Naadloze integratie en uitwisseling van data tussen verschillende business applicaties.
• Data wordt automatisch bijgewerkt waardoor alle applicaties met up to date informatie werken.
• Integratie projecten hebben, door gebruik te maken van moderne IPaaS oplossingen, een veel kortere implementatietijd dan voorheen.

Abonnementsbeheer en leveranciersmanagement?

Meer clouddiensten leidt ook tot meerdere leveranciers die gemanaged moeten te worden. Op deze trend spelen isv’s in door ‘cloudbroker services’ te leveren. Vanuit één centrale marketplace of appstore kan de it-manager hiermee eenvoudig clouddienstabonnementen aangaan, wijzigen en beëindigen. Optimaal inzicht in de lopende abonnementen en gebruik daarvan voorkomt onnodige abonnementen. Een ander groot voordeel bij cloudbrokering is dat de aanschaf van clouddiensten netjes op één integrated factuur wordt opgeleverd.

Enkele cloudbrokers leveren ook nog een company appstore voor de eindgebruikers, waarbij een organisatie kan kiezen om de aanschaf van clouddiensten, gecontroleerd te beleggen bij eindgebruikers zelf. Voor sommige type clouddiensten, als voorbeeld box.net versus dropbox, kan de keuzevrijheid zo direct bij de eindgebruiker worden belegd. Voordeel hiervan is ook dat alleen betaald hoeft te worden als de eindgebruiker de dienst daadwerkelijk activeert.

Let op: Cloudbrokers marketplaces komen in verschillende soorten en maten voor. Er bestaan varianten met 24/7 support, alleen Nederlandse diensten, met of zonder een single point of contact, met inhoudelijke support op applicaties of met alleen functionele support. Belangrijk is om goed te kijken naar de prijsstructuur en alleen te betalen voor toegevoegde waarde. Diensten binnen de marketstore kunnen niet duurder zijn dan afzonderlijke diensten en leveranciersmanagement hoort inbegrepen te zijn zonder extra kosten.

De voordelen:

• Eén gecombineerde factuur ondanks verschillende leveranciers.
• Vereenvoudigd leveranciersmanagement.
• Sommige clouddiensten werken nog met betalingssystemen uit de consumentenwereld (creditcards, paypall). Door deze via een appstore aan te schaffen kan de betaling plaats vinden via reguliere factuurstromen.
• Via een appstore word je geattendeerd op mogelijke andere interessante clouddiensten
• Eindgebruikers krijgen ‘gecontroleerde’ vrijheid om een eigen pakket aan clouddiensten samen te stellen dat voldoet aan de persoonlijke behoefte om het werk zo efficiënt mogelijk te kunnen uitvoeren.

Gecombineerd antwoord

De genoemde oplossingen worden in de praktijk soms ook gecombineerd in één platform of dienst. Bijvoorbeeld middels cloudaggregatie of cloudbrokerplatformen. Ons advies is om bij de selectie van een oplossing in ieder geval te gaan voor een pay per use gebaseerde oplossing. Zorg dan dat deze toekomstvast is door zoveel mogelijk gebruik te maken van (de facto) industriestandaarden. Wanneer de organisatie een cloudstrategie heeft, zijn daarin vaak aanknopingspunten te vinden die een voorkeur aangeven voor een bepaald type platform en leverancier.

Jeroen Jacobs, manager competence center GRIP KPN IT Solutions en Michiel van Dijk, principal technical consultant KPN IT Solutions