Het ministerie van Veiligheid en Justitie heeft naar nu blijkt eind 2011 het omstreden project Geïntegreerd Processysteem Strafrecht (GPS) stopgezet. In totaal is voor dit GPS-project 103 miljoen euro uitgetrokken, vier keer meer dan van tevoren was geraamd. Dit blijkt uit stukken die het Financieele Dagblad in handen heeft. In 2001 garandeerde Justitie en ontwikkelaar van het systeem Ordina nog dat dit project niet op een fiasco zou uitlopen en niet een miljoenenstrop zou opleveren zoals een eerder ict-systeem bij Justitie wel had gedaan.
De ontwikkeling van GPS startte begin deze eeuw en was bedoeld ter vervanging van de papieren strafdossiers. Na tien jaar ontwikkelen is het project eind 2011 stopgezet. Dit terwijl het in 2009 nog de bedoeling was het systeem volledig uit te rollen. In 2008 was hiervoor zelfs nog 13,5 miljoen euro extra uitgetrokken om het vastgelopen project vlot te trekken. Er werden hiervoor maar liefst zeven partijen geselecteerd. De grote afwezige was de oorspronkelijke ontwikkelaar Ordina.
Ordina: GPS wordt geen miljoenenstrop
In 2001 kwam Justitie in opspraak toen het nieuwe Hoger Beroep Strafrecht-systeem (HBS) uiteindelijk niet werd ingevoerd.Toen leverde dit een kostenpost op van 28 miljoen euro. Dit systeem was de zoveelste ict-mislukking bij Justitie in die tijd. In 1998 werd de bouw van het op SAP gebaseerde en door CMG geïmplementeerde personeelssysteem Jupiter (CMG) stopgezet. Eind 1999 verdween een door Cap Gemini Ernst & Young opgeleverd documentair informatiesysteem van PC/Docs in de koelkast. Dat zelfde jaar nog bekritiseerde de Rekenkamer de gebrekkige it-organisatie bij het Centraal Justitieel Incassobureau. Geruchten dat het toen nog nieuwe landelijke strafrechtsysteem GPS – de opvolger van Compas – eveneens op een miljoenenstrop zou uitdraaien, werden echter door zowel het Openbaar Ministerie als implementator Ordina ontkend. ‘Er zijn geen tekenen die richting het HBS uitgaan’, benadrukte Ronald Kasteel van Ordina toen nog.
Slechte afstemming
Uit de evaluatie van het GPS-project blijkt volgens het Financieele Dagblad dat alleen het Openbaar Ministerie met het systeem werkt voor standaardzaken zoals winkeldiefstallen. Complexe zaken worden nog altijd op papier afgehandeld. GPS wordt nauwelijks gebruikt door de rechterlijke macht. Reden voor het falen moet volgens het interne document gezocht worden in de slechte afstemming tussen diezelfde rechterlijke macht en het Openbaar Ministerie. Bij het vaststellen van nieuwe doelstellingen zou er geen rekening meer zijn gehouden met de oude plannen. De onderzoekers hadden niet meer de beschikking over het oorspronkelijke projectdossier waardoor ze ook geen zicht hadden op de werkelijke kosten van het project.
Aan mislukte IT projecten valt nou eenmaal meer te verdienen. Zolang de aanbesteders daar telkens weg mee komen zullen ze echt niets veranderen. En dan doel ik niet op al die personen op de werkvloer die het goed bedoelen, maar op wat er hogerop zit en gewetenloos te werk gaat.
Wordt tijd voor een wet die uitkering van bonussen met terugwerkende kracht verbied of 100% belast voor aanbesteders van mislukte (IT) projecten.
Jammer dat alleen mislukkingen breed worden uitgemeten. Het NIeuw Appel Systeem Strafzaken (NIAS) is binnen een jaar tijd binnen een fixed-price / fixed-date constructie voor minder dan één miljoen gerealiseerd. Ik begrijp dat dit systeem sinds 2003 tot heden tot tevredenheid van de gebruikers functioneert. Op zich verbazingwekkend. Het basis concept (het voormalige IPAS-Hoven) is al meer dan 25 jaar oud en eigenlijk verouderd.
Als voormalig projectleider van het NIAS heeft het mij verbaasd dat dit concept niet is gebruikt bij de ontwikkeling van het GPS. Meer dan 80% van de functies uit eerste aanleg (registratie, zittingvoorbereiding, arrestverwerking en executie) zijn immers al in deze applicatie opgenomen. Alleen het aanmaken van dagvaardingen ontbrak en had ontwikkeld moeten worden. Belangrijk voordeel: het aanmaken van vonnissen en arresten” had dan gesimplificeerd kunnen worden.
De eerste jaren van de ontwikkeling van het GPS heb ik, als lid van het ICT-team van het Parket-Generaal, van dichtbij meegemaakt. Eerlijk gesteld was het mij vanaf de introductie onduidelijk wat de doelstellingen waren. Advies: kun je binnen een kwartier niet overbrengen wat de belangrijkste wijzigingen/voordelen zijn: stop en probeer het later nog eens!
Het digitaliseren van dossiers zou de verwerking van zaken aanzienlijk moeten versnellen. Dat is onzin en is vermoedelijk ingegeven door handige hard- en software verkopers. Gekoerst moet worden op het ontsluiten van informatie. Dat betekent dat gekwalificeerde juridische documentalisten moeten worden ingezet. Deze medewerkers moeten dan juridisch verantwoorde samenvattingen maken voor de rechterlijke macht en het openbaar ministerie. Rechters en Officieren van Justitie kunnen zich dan bezig houden met hetgeen waarvoor ze zijn ingehuurd. Het vervolgen en veroordelen van criminelen en niet met het lezen van meters papier.
De ontsluiting van mega zaken door deskundige documentatielisten vereenvoudigt de besluitvorming en vervaardigen van vonnissen en arresten. Naar mijn overtuiging kan het aanmaken van vonnissen – binnen een kennissysteem – goeddeels worden geautomatiseerd. Binnen een dergelijke opzet wordt het mogelijk gedetailleerde en betrouwbare management informatie te produceren. Dat dit instrument een belangrijke bijdrage kan leveren voor het eerlijk verdelen van de werklast, spreekt voor zich.
Tot mijn niet geringe verbazing begrijp ik dat de Rechterlijke Macht en het Openbaar Ministerie niet meer samenwerkten binnen de ontwikkeling van het GPS. Hoe is dat mogelijk? Gaan we toe naar een systeem waarbinnen twee wetboeken van Strafvordering van toepassing zijn? Of de RM en het OM het nu willen of niet, door de wetgeving zijn zij binnen dergelijke toepassingen tot elkaar “veroordeeld”. Het wetboek van Strafvordering is overigens het beste functionele ontwerp dat ik ooit heb gezien.
Samenvattend ben ik van mening dat er gewerkt moet worden aan een systeem dat het mogelijk maakt om de specialisten (dus rechters en officieren) op een efficiënte manier hun werk te laten uitvoeren. Geautomatiseerde systemen kunnen bijdragen om dit doel te bereiken. Naar mijn mening werken we binnen de rechterlijke organisatie nog steeds met coassistenten en niet met specialisten.
In de eerste plaats is het een verbazingwekkende constatering. Is ‘stilletjes’ een dikke publicatie hier in computable?
In de tweede plaats het idee dat er voor dat traject 103 miljoen door Justitie is uitgetrokken. Dat is initieel 25 miljoen geweest en geen 103 miljoen. Dat is het uiteindelijk gaan kosten.
Wederom, maar dan vanuit een volkomen ander standpunt, is het gewoon onbegrijpelijk dat er gewoon weer sprake is van het aloude klassieke verhaal van het niet volgen van de meest basale wetmatigheden en procedures van IT.
Voor de lezer die wat minder van IT begrijpt,’IT is een prachtige en voorspelbare materie.’ Als degenen die de regie voert niet vast te leggen en te plannen hoe zaken moeten worden opgezet en geregiseerd, loop je projectmatig heel hard achter feiten aan zonder dat er sprake is van vooropgezet resultaat.
Milestones en resultaatevrplichtingen
Want als er een materie is die zo resultaatgericht en voorspelbaar is, dan is het IT. Het is veel interessanter zijn jezelf professioneel af te vragen, wat er nu ten grondslag heeft gelegen aan deze enorme overschreiding. Wie heeft wanneer milestones neergelegd en wie heeft zich voor resultaatverplichting opgeworpen. Het kan niet anders dat het aan beiden heeft ontbroken of dat deze veel te vrijblijvend toegepast.
Gebrekkige IT organisatie
Vast staat wel, gezien de uitspraken van de rekenkamer hier in de publicatie herhaald, dat men heeft gesteld dat de IT organisatie gebrekkis is gebleken. Wat niet uit de publicatie naar voren komt is het gegeven of de organisatie op laatst wel in orde was.
Klassieke valkuilen
Klassieke valkuilen liggen ook hier weer ten grondslag aan dit debacle
– Geen doelmatig of voldoende haalbaarheidsonderzoek
Telkens zie je bij overheden weer dat men graag wielen probeert uit te vinden. Wielen die je hebt in enorme voorraden kleuren en maten. Met een kleine aanpassing kunnen bestaande applicaties moeiteloos worden ingezet voor het hier beschreven doel.
– Geen intrinsieke experitise en control
Te allen tijde moet je als opdrachtgever in control zijn en kunnen zien en meten of datgene wat word afgesproken, ook zal worden geleverd. Daarvoor is minimale kennis van IT materie en de meest elementaire processen voor nodig.
– Geen in en/of overzicht in planmatige en projectmatige opzet en aanpak
Was die er namelijk wel, inclusief goed ingerichte milestones, dan zijn er genoeg meet en weegmomenten die men gebruiken kan. Daarnaast heeft men dan een goed inzicht over de voortgang en tijdsberekening van het project.
– Geen adequaat logtrail
Van eminent belang is het aanleggen van een productie log. Op enig moment moet je namelijk kunnen zien of de weg die word afgelegd conform wens en plan is.
– Niet volgen van wetmatigheden die met IT samengaan
Overduidelijkst is wellicht het gegeven dat de meest basale wetmatigheden van IT als materie niet in acht zijn genomen. Daardoor gaan er onderweg in de processen zaken fout die men, of ernstig heeft gebagatelliseerd om politieke redenen, of door groot gemis aan intrinsieke en meest basale IT proces kennis en ervaring, volkomen over het hoofd gezien.
– Rol en loyaliteit van de leverancier
In het artikel word gewezen naar Justitie. Ik wijs dan ook graag naar de commerciele participanten die wat dit betreft ook een aandeel in het geheel hebben. Een aanmerkelijke zelfs. Dooddoener dat ‘de klant iets eenmaal zo wil en dus….’? Volkomen ridicuul te bestempelen omdat, wanneer je merkt dat de klant gewoon niet begrijpt wat je bedoeld, wat je aan het doen bent of erger nog, WEET dat de opdrachtgever feitelijk niet in control is, je in overdrachtelijke zin een loyaliteitsbeginsel hebt met de opdrachtgever.
Dat betekend ook dat je op die momenten je opdrachtgever tegen zichzelf in bescherming dient te nemen, want als een opdrachtgever namelijk niet meer weet waar u staat, dan heeft u de plicht dat helder en inzichtelijk te maken.
Vanuit de praktijk weet ik dat met name dit aspect het meest over het hoofd word gezien waardoor er allerlei tegenstrijdige politieke stromen op gang komen die volkomen haaks komen te staan op wat word beoogd.
Het stroomlijnen van repeterende processen en die automatiseren zidat tijdwinst kan worden verkregen. En als een IT leverancier dat neit helder op het netvlies heeft als standaard, dan is zelfreflectie de eerste stap.
Wanneer de basis van dergelijk projecten namelijk niet solide kunnen worden neergezet, dan heeft u één zeer voorspelbare garantie. En dat is verwoord en geillustreerd hier in het artikel, dat kosten en resultaten op een navenante manier uit de pas gaan lopen zonder dat daar acceptable productie tegenover heeft gestaan. Hoe dat ook verder word uitgelegd door betrokkene.
Wederom een blamage, eentje die ook de IT als professie raakt.
Het is een fabeltje dat de rechterlijke macht nauwelijks nog met GPS werkt.
Er worden dagelijks nog vele enkelvoudige GPS-zittingen, zoals (economische)
politierechterzittingen, afgedaan met alle problemen van dien die niet of
nauwelijks worden opgelost door de verantwoordelijke IT afdelingen.
Dit betekent een enorme extra tijdinvestering voor de medewerkers en ondersteuning op de werkvloer bij de rechterlijke macht, zoals de zittingsgriffiers en de administratie van de
strafsector, die toch al onder heel hoge druk hun werkzaamheden moeten verrichten en ook hun targets moeten halen!!!
Er is in het verleden niet of nauwelijks geluisterd naar de mensen op de werkvloer die met
dit systeem moeten werken.
Bij Bureau Heffingen te Assen ( voorheen Mestbank) werd decenia terug al de ingevulde mineraalaangiftes gescand, en nagenoeg altijd werden alleen de ingescande documenten geraadpleegd, zelden de orginelen. Dit systeem was een eigen ontwikkeling van het bureau.
De grootste valkuil van GPS zit in deze zin: “Reden voor het falen moet volgens het interne document gezocht worden in de slechte afstemming tussen diezelfde rechterlijke macht en het Openbaar Ministerie”.
Hoezo samenwerking? In de Trias Politica is samenwerking tussen de Rechterlijke Macht en het Openbaar Ministerie een doodzonde!!
Waar is de onafhankelijke positie van de Rechterlijke Macht als er een innige samenwerking is met het Openbaar Ministerie? Van Equality of Arms is dus geen sprake en is de beklaagde c.q. de verdediging op een ongrondwettelijke achterstand gezet.
Geheel terecht dus dat GPS is gesneuveld!
@HenkBeumer Wat een geweldig artikel, had wel 5 sterren mogen hebben. Kennis van de organisatie, de systemen, waar het om gaat en de historie. Je schrijft dat dat NIAS eigenlijk niet helemaal meer voldoet, ik vroeg me af had dat NIAS aangepast kunnen worden zodat het zou voldoen aan nieuwe eisen? Als ik het lees dan lijkt het er op dat met complete nieuwbouw is begonnen. Eigenlijk wat je schrijft is dat het nieuwe project in alles, doelstelling en uitvoering is misgegaan. Je vraagt je af hoe kan dat nou? Een factor 101 in kosten is niet niets.
@Henk Beumer
[Dat betekent dat gekwalificeerde juridische documentalisten moeten worden ingezet. Deze medewerkers moeten dan juridisch verantwoorde samenvattingen maken voor de rechterlijke macht en het openbaar ministerie. Rechters en Officieren van Justitie kunnen zich dan bezig houden met hetgeen waarvoor ze zijn ingehuurd. Het vervolgen en veroordelen van criminelen en niet met het lezen van meters papier.]
Lees ik hier nou werkelijk dat een groot deel van die letterbrei dus volkomen overbodig is? Als ik de gezwollen taal van de hermandad-woordvoerders beluister kan ik me daar iets bij voorstellen, maar eigenlijk is het van de zotte dat die ellenlange epistels puur voor de vorm worden geschreven end at de rechter uiteindelijk blind vaart op een uittreksel.. Een beetje zoals ik mijn eindexamen heb gehaald…
In reactie op dhr. Tuijnman het volgende. Ik ben blij met Uw opmerking en ik kan mij voorstellen dat de suggestie bij U een verkeerd beeld oproept. Mijn excuses daarvoor! Bij juridische documentalisten denk ik aan hoog gekwalificeerde medewerkers die in staat zijn – aan de hand van hun wetskennis en ervaring – de rechter(s) handvaten te verstrekken om de afwerking van complexe strafzaken optimaal te laten verlopen. Het opstellen van samenvattingen met de vindplaatsen voor het bewijs is dan een belangrijk deel van zijn taak. Bewust heb ik het over een hoog gekwalificeerde medewerker. De achterliggende gedachte is dat in de huidige situatie 5 medewerkers (voorzitter, twee bijzitters, een ovj en een griffier) de zaak grondig moeten bestuderen en voorbereiden. Ik ben de mening toegedaan dat een – om in ziekenhuis termen te spreken – hoogwaardige coassistent uitstekend voorwerk kan verrichten. Kortweg: met Uw uittreksels wordt U geen juridisch documentalist.
Sinds begin 2004 ben ik niet meer werkzaam bij de Nederlandse justitie. Mijn ervaring is dus van voor die tijd. Wat ik zag dat in strafzaken vaak specialisten (rechters, ovj en griffier) op “de klant” zaten te wachten. Als in een ziekenhuis de specialisten ook op hun patiënten zouden zitten te wachten, zou dat veel ophef veroorzaken. Binnen de rechterlijke organisatie is/was dat echter min of meer normaal. In mijn reactie had ik het over management informatie. Bij een goede opzet kunnen de verwerkingstijden en wachttijden exact in beeld worden gebracht.
Binnen een kennissysteem voor het aanmaken van vonnissen/arresten is exact na te gaan hoe deze zijn opgebouwd. Bestaat het voor een belangrijk deel uit standaardteksten of was er veel vrije tekst nodig om de uitspraak vorm te geven. Kortweg: was het simpel of niet om het vonnis/arrest te produceren. Deze werkwijze maakt het mogelijk om gedegen onderbouwde normeringen op te stellen en de werklast landelijk gezien naar behoren te verdelen.
Beste Louis: bedankt voor de 5 sterren! Voor een goed begrip: ik weet niet of er een nieuwbouw voor het NIAS is voorzien. De historie van het NIAS komt voort uit het Ipas-hoven. Binnen dit systeem zat een deelsysteem voor het aanmaken van arresten met een kennissysteem. Dat werkte goed. Achteraf gezien was het op dat moment wel “een brug te ver”. Medewerkers pakten het onvoldoende op. De tijd om dit proces goed te begeleiden werd het toenmalige ontwikkelteam niet gegeven. In 1990 besloot het toenmalige hoofd van de Hoofdafdeling Rechtspleging dat het Ipas-hoven moest worden afgebouwd en vervangen door het Compas-hoven. Dat werd later het HBS. Dat systeem is afgeblazen en ik werd gevraagd om het systeem te vertalen naar een Oracle omgeving. Dit omdat het onderhoud van het Ipas-hoven (gebouwd met Clipper) niet meer kon worden gegarandeerd. Het NIAS is dus een vertaling van Clipper naar Oracle. Het concept is dus bijna 25 jaar oud! Conform de gebruikerswensen zijn bij de nieuwbouw 40 knelpunten opgelost. Eerlijk gesteld was ik ernstig teleurgesteld toen ik destijds het Ipas-hoven terugzag. Het mooiste deel (de geautomatiseerde aanmaak van arresten) was uit het systeem “gesloopt”. Prioriteit had het omzetten van de applicatie naar een Oracle omgeving. In mijn beleving zou dat het begin zijn en met de bouw van het NIAS-2 zou dan onder meer het geautomatiseerd aanmaken van arresten zijn beslag moeten krijgen. Dat is nooit van de grond gekomen. Dit mede omdat ik voortijdig ben afgehaakt. De belangrijkste reden daarvoor was dat ik voorzag dat het omturnen van de organisatie zoals hierboven omschreven veel inspanning zou vergen. Op grond van eerdere ervaringen had ik niet de idee dat er voldoende back-up was om deze klus met goed gevolg te klaren. Jammer (voor mij) maar helaas.
Ik hoop dat deze toelichting meer inzicht verschaft.
@HenkBeumer Hier een wat late reactie, heb een en ander nog wel een keer overgelezen om het een en ander te begrijpen. Ik begrijp nu beter dat het NIAS ook gaat om een systeem voor het automatisch genereren van arresten. Maar ik begrijp dat er binnen de organisatie dan ook steun moet zijn voor die werkwijze en als ik het goed lees moest op dat gebied nog een en ander gebeuren. Niet eenvoudig! Wel leuk dat het concept al 25 jaar oud is. Het is me nog helemaal duidelijk of dat nou ook allemaal toch weer in het GPS systeem moesten terugkomen, maar het is inderdaad niet best als twee belanghebbenden, rechterlijk macht en OM niet samenwerken terwijl de applicaties hier overheen loopt.