Automatiseren leidt – als het goed is – tot een efficiencyverbetering en een grotere efficiëntie leidt tot … ontslag! Als ict'er ben je dus verantwoordelijk voor het ontslag van een groot aantal collega's. Kijk maar eens goed om je heen: de afgelopen jaren hebben op de financiële afdeling van je bedrijf flink wat collega's afscheid genomen.
Als we de effecten van de automatisering over een langere periode bekijken, dan wordt duidelijk dat in de meeste processen efficiencyverbeteringen zijn ontstaan, die op hun beurt weer hebben geleid tot een productiviteitsverbetering. Uitkomst: het werk kan door minder mensen gedaan worden. Vanuit mijn financiële achtergrond zet ik de gevolgen voor financiële processen in de afgelopen twee decennia op een rij. Als voorbeeld neem ik een handelsonderneming, het proces in je eigen organisatie kun je er in gedachten naast houden.
1. Orders en verkopen
Erp-software met volledige procescontrole heeft, mits het pakket vanaf het begin goed is ingericht, veel controletijd weggenomen bij de controller. Iedere handeling in het primaire of transactieproces is voorzien van koppelingen naar de boekhouding zodat het bedrijf een aantal volautomatische boekhouders heeft gekregen.
Daardoor hebben controllers minder werk aan het primaire proces, de controles op dit primaire proces zijn vervangen door een analytische beschouwing op basis van parameters. Dit is een plek waar het benodigde aantal financials ernstig gereduceerd is ten opzichte van vroeger.
2. Boeken van bankmutaties
Het inboeken van bankmutaties is door automatisering bij de banken en vernieuwingen in de boekhoudsoftware grotendeels vervallen. Betalingen en ontvangsten gaan rechtstreeks het eigen systeem in, slechts uitzonderingen hoeven te worden verwerkt. Alleen uitzonderingen vragen aandacht.
3. Credit control
Een organisatie heeft de keus om zelf de debiteuren te beheren, maar kan soms beter gebruik maken van uitbesteding. Bij een organisatie gaat het om uitzonderingen, maar voor de partij aan wie je het proces uitbesteedt, is het een primair proces met eigen software. Door de grote aantallen posten kunnen zij een efficiënter proces uitvoeren dan een organisatie ooit zou kunnen.
4. Verwerking van ingekomen facturen
Afhankelijk van de omvang van een organisatie is er een keuze uit automatiseringsoplossingen te maken. Binnenshuis kan gekozen worden voor het scannen van facturen die automatisch worden verwerkt in de crediteurenadministratie. Hierdoor kan ook het betalingsproces sterk vereenvoudigd worden. Beide processen zijn ook uit te besteden aan derden.
5. Loon- en salarisverwerking
Personeels- en salarisadministratie zijn geautomatiseerd, alleen proces-, aansluitings- en volledigheidscontroles moeten worden uitgevoerd, zodat alleen de controle nog overblijft.
6. Met Standard Business Reporting gaat de wereld open
Belastingaangiften, deponeren van jaarrekeningen, alles kan digitaal worden geregeld, waarmee veel menselijke handelingen overbodig zijn geworden, zodat ook hier alleen controle overblijft.
7. Controle op het grootboek
Excuses, maar voor dit proces kunnen automatiseerders in het geheel niets betekenen.
8. Documenten- en takenbeheer in het primaire proces van planning en control
Processen voor het effectief beheren van documenten in de financiële kolom zijn ook geautomatiseerd en kunnen out-of-the-box worden aangeschaft. Vervanging van shared drives en shared folders door professionele oplossingen dragen direct bij tot efficiencyverbetering.
9. Balansdossier en accountantswerkzaamheden
Inmiddels is er ook software om planning- en controlprocessen transparant te maken. De organisatie heeft hiermee nu een audittrail en elektronisch balansdossier.
10. Elektronische verwerking van het jaarverslag
Door digitalisering van dit proces wordt veel tijd bespaard, de gegevens stromen naar het online jaarverslag en hoeven alleen nog te worden gecontroleerd. Hiermee bespaart de controller veel tijd.
11. Big data en small data
Elk bedrijf krijgt hiermee te maken: de analyse van schijnbaar ongestructureerde data waaruit onder andere analyses gemaakt kunnen worden om klanten te beïnvloeden. Vergelijk small data met een blikje water en big data met een stromende rivier waar je – met bi-tools – je handen in steekt om de temperatuur te meten.
12. Het dashboard van de financiële omgeving
Hier zal nog veel veranderen, omdat de statische en periodieke controles aangevuld dan wel vervangen worden door zogeheten continuous monitoring, waarbij je het principe van management by exception kunt toepassen.
Vergelijk de financiële afdeling met de bedieningsruimte van een energiecentrale, waarbij direct afwijkingen kunnen worden gesignaleerd.
13. Sociale media
Het is jammer, maar dit stuk automatisering hebben de financiële mensen nog niet omarmd. Dat ligt vermoedelijk aan het type mensen dat hier werkzaam is.
Vraag
Natuurlijk zijn er tal van voorbeelden van productiviteitsverbeteringen in diverse processen. Zo kun je denken aan de chemie, farma, procesindustrie, industriële productie, documentenbeheer. Het lijkt mij best interessant om ook andere processen op deze wijze onder de loep te nemen, om te laten zien wat samenwerking tussen ict en de business aan efficiencyverbeteringen heeft opgeleverd. Wie durft het aan om op deze plek andere processen en hun verbeteringen wat gedetailleerder te beschrijven?
Andre,
Ik denk dat je enigzinds laat bent om in de automatisering het ludietentijdperk in te voeren.
Het is zeker zo dat het mogelijk is om middels automatisering een hoop ‘dom’ werk uit handen te nemen en dat dit mogelijk de banen kost van mensen die dit werk tot dan hebben uitgevoerd.
Dit wil niet zeggen dat er daarom geen werk meer voor hen is.
Er zijn tegenwoordig niet meer zo veel paarden verzorgers maar des te meer automonteurs, hebben de spoorwegen nog maar weinig stokers in dienst zo hebben ze wel veel technisch onderhouds personeel.
Algemeen is de tendens dus al jaren dat vakgebieden vervangen worden door meer technische specialisaties, lijkt me niet heel speciaal iets mis mee.
Blijft dan nog het verhaal dat het inderdaad mogelijk is om heel veel dom werk te automatiseren.
Echter helaas het het overgrote deel van de automatiseerders verworden tot een soort veredelde applicatie beheerders.
Zelf inovatieve automatisering realiseren is er helaas niet meer van alle dag.
@Pascal, bedankt voor je reactie. Met het artikel heb ik willen aangeven welke gebieden in de loop der jaren geautomatiseerd zijn, van oud naar recent.
Daarnaast heb ik willen aangeven dat er nog steeds vernieuwingen op het gebied van automatisering plaatsvinden. Zelfs op gebieden waar financials het niet verwachten.
Deze vernieuwingen vinden de laatste jaren plaats op de gebieden waar meer intelligentie vereist is, zoals voor de financiële afdeling de online jaarrekening, elektronisch balansdossier en aanleveren van verplichte nummers met SBR aan belastingdienst KvK etc. Dat valt zeker in het domein van de hoger opgeleide financials.
Je hebt zeker gelijk dat automatisering van dom werk al is uitgevoerd.
Voor mij klinkt dat als het papierloze kantoor. Sinds er ICT is, is het verbruik aan papier met sprongen gestegen.
Een klassiek geval van zelfoverschatting?
Volgens mij wordt hier de evolutie uitgelegd. Dit proces loopt al even, zo’n paar honderduizend jaar. En nee, IT’ers veroorzaken niet het ontslag van collega’s maar de ontwikkeling van techniek en de omensen er omheen zorgen ervoor dat banen en de inhoud ervan een nieuwe inhoud krijgen.
Volgens mij worden er verschillende zaken in dit artikel door elkaar gehaald, en eerlijk gezegd vind ik de ondertoon nogal negatief, terwijl dit een positief gegeven cq logisch gegeven is. De mens blijft zich ontwikkelen.
Nog sterker in nabije toekomst, vul zelf de tijd in jaren in, werken we niet meer zoals we dit vandaag moeten doen, aangezien nieuwe oplossingen bijna tot letterlijk al het werk zal overnemen.
Na kunstmatige intelligentie zullen er ook KI oplossingen komen die creatief zijn, bewustzijn hebben en wellicht zich zelf kunnen voortplanten. Het lijken bijna net mensen. Asimov heeft hier een mooi verhaal over geschreven hoe deze situatie te reguleren vanuit de machine kant, echter wie is de machine straks:-)
Mickel, je geeft aan dat mensen zich ontwikkelen.
Welnu ik vrees dat dit maar voor een zeer beperkte groep uit die mensen geld.
De meeste mensen leren slechts een paar apentruukjes (handig goochelen met een Android Tablet of iPhone, bietje her en der klikken op een desktop, maar echt jezelf ontwikkelen houdt echt meer in.
Dit gezegd hebbende kom ik weer terug op mijn opmerking over de ludieten.
Andre geeft een beetje een beeld hoe de ontwikkelingen binnen de financiele wereld zijn verlopen, maar zeker voor ons vakgebied is er natuurlijk heel wat meer aan de hand en juist daar merk ik dat de angst om jezelf te MOETEN ontwikkelen wil je in de ict-race mee blijven doen erg groot is. We gaan dus ageren tegen alles wat nieuw of vreemd (lees oud) is of vooral waarvoor je moeite moet doen en denken zo te overleven. precies dat wat de ludieten aan het einde van de 19e eeuw ook deden.
Andre,
Volgens mij was de gedachte dat automatisering tot ontslagen zou leiden in de jaren 80 ook heel salonfähig terwijl de ontwikkelingen juist iets anders lieten zien. Tenminste als ik kijk naar de toen sterke groei in de financiele (diensten)sector waardoor ze nu minder voor meer zijn gaan doen. Automatisering heeft dus niet geleid tot minder werk maar vooral ander werk, eigenlijk net als met de mechanisatie in andere sectoren.
Daarmee kom ik op een ‘flaw’ in je betoog omdat gevoel soms belangrijker is dan de details achter de komma. Maar ik denk dat je het verschil wel weet tussen boekhouden en ondernemen omdat ze nu eenmaal ieder een andere richting op kijken. Want dat de boekhouder of de computer NO zegt maakt uiteindelijk niet zoveel meer uit en mijn rekenblad laat zien dat dit meer kapitaal en dus banen heeft gekost dan automatisering.
Betreffende dashboard denk ik dat guestimates in de vorm van sturende cijfers evengoed en soms nog beter dan de details achter de komma zijn. Zeker wanneer deze gebruikt worden door terzake kundigen en niet de cijferfetisjisten die mijlen ver van het productie proces zitten. En audittrail van digitalisering is mooi voor de belastingdienst maar mensen passen zich makkelijker aan waardoor je nog steeds de koe in de kont staat te kijken;-)
@Pascal: Net dat Luddisme opgezocht, kende ik nog niet. Erg grappig,
Weefmachines saboteren! 🙂
André heeft deels gelijk. Een stuk anders dan dat hij zelf aangeeft in deze publicatie. Maar ook anders dan respondenten hier naar voren brengen.
Sinds dat ik ‘mee gaan doen’ met automatiseren, ben ik me eerst dingen gaan afvragen waar ik mee bezig ben. Daarmee ben ik tot enkele zeer eenvoudige conclusies gekomen die steeds meer IT professionals, maar meer nog non IT professionals, hebben overgenomen.
Er zijn twee vragen die elke automatiseerder zich moet afvragen voor die uberhaupt met automatiseren begint, en dat geld in toenemender mate zeker voor het non IT management.
1. waarom automatiseer je?
2. Waar zou je automatiseren?
Dat zijn twee cruciale vragen die voor alles moeten worden beantwoord.
De vervolg stappen moeten dan vervolgens en consequent in lijn zijn met hoe de IT zich als materie beweegt. Laat dit element nu net een struikeblok blijken in de praktijk. Maar wel voor menig IT professional en zeker voor de beslissing nemende Non IT manager.
Terug naar de stelling van André. “Automatiseren leid tot ontslag…”
Ontegenzeggelijk: als je het goed doet? Absoluut. en daar staat automatiseren dan ook voor. En diegenen die daar een ander beeld en kleur bij hebben, op welke wijze dan ook verwoord, wil ik dan graag even wijzen op de uitgangspunten van automatiseren.
“Het mechaniseren/automatiseren van veel repeterende handelingen om op die wijze productiever te worden met minder menselijke inzet.”
Doet u dit niet zoals IT zich als materie beweegt? Ook het opzetten en inrichten van uw processen…. Prima. Dan klopt de andere stelling. Dan hebt u veel meer mensen nodig om dat alles weer te corrigeren.
Dirt gegeven gaat op voor elk proces in en met IT als materie.
Automatisering leidt tot meer welvaart omdat er meer voorelkaar gekregen kan worden met minder menselijke arbeid. Het ambachtelijke “hand” werk wordt door computers overgenomen. Dat is stap 1. Dat zal exponentieel toenemen. Hierna zal ook het meer “intelligente” werk meer en meer worden overgenomen door computers. Dat wil niet zeggen dat er in zo’n zelfde rap tempo mensen nog slimmer gaan worden door hogere opleidingen. Nee, het betekent dat “biologische” intelligentie in steeds grotere mate zal worden aangevuld door “kunstmatige” intelligentie en dat mensen daar meer op moeten leren vertrouwen. Hierdoor zal de welvaart in nog hoger tempo toenemen. Automatisering leidt dus niet tot ontslag. Ontslag is slechts een tussenfase. (Lees ook eens “The singularity is near”).
@Gijs, inhoudelijk kan ik ver meegaan, echter dat automatiseren leidt tot welvaart, nee dat deel ik niet.
Kijk om je heen en zie hoeveel banen er om je heen verloren gaan. Als een organisatie wil overleven en overlevingskansen heeft, zal het processen moeten automatiseren. Het is een levensvoorwaarde. Overleven is aanpassen.
@Numoquest, gemakshalve ben ik aan de uitgangspunten die jij noemt voorbijgegaan, maar ze zijn absoluut waar.
@Ewout, gevoel in een business omgeving om besluiten op te baseren is dodelijk gebleken. Een gezonde “balans” tussen intuïtie en ratio is beter op zijn plaats. Ik ben het met je eens dat je niet te vaak de cijfermensen moet laten meebeslissen, want dan gebeurt er niets meer, dit zijn risicomijdende karakters.
Reflectie achteraf of de intuïtie is uitbetaald in klinkende munt blijft noodzaak.