Versobering van het basispakket, dure weesmedicijnen (medicijnen voor de behandeling van een zeldzame ziekte), bezuinigingen op psychische zorg. Geen dag zonder discussie over de zorg. Het College voor Zorgverzekeringen (CVZ) – medio 2013 Zorginstituut Nederland geheten – ziet toe op kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg. In een gesprek met mij propageert voorzitter van de Raad van Bestuur Arnold Moerkamp transparante en meetbare kwaliteit in de één-op-één relatie tussen arts en patiënt: 'Daar in de spreekkamer moet de arts in samenspraak met de patiënt kiezen voor zinnige en zuinige zorg, niet meer en niet minder dan nodig. We moeten kwaliteit centraal stellen in plaats van kwantiteit, overbodige zorg schrappen en onnodige praktijkvariatie tegengaan.'
Het CVZ is enerzijds belast met de uitvoering van regelingen in het kader van de Zorgverzekeringswet en de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten en anderzijds de advisering over de inhoud van de wettelijk verzekerde zorg in het basispakket. ‘We krijgen er twee belangrijke taken bij’, vertelt Moerkamp. ‘De eerste is het stimuleren van continue verbetering van de kwaliteit van de zorg. In mijn ogen essentieel om tot zinnige en zuinige zorg te komen. Dit brengen we onder in het Kwaliteitsinstituut. Iedereen moet toegang krijgen tot begrijpelijke informatie over de kwaliteit van geleverde zorg en inzicht in de kwaliteitsstandaarden en meetinstrumenten.’ Tweede nieuwe taak is innovatie van zorgberoepen en opleidingen. Moerkamp: ‘Nu al zijn we bezig met de zorgvraag van 2030. Welke beroepen en competenties hebben we dan nodig? Dit tegen het licht van een toenemende zorgvraag en een krimpende arbeidsmarkt.’
Stijgende zorgkosten
De zorgkosten stijgen nog steeds jaarlijks met 4 tot 5 procent. ‘Dat komt niet alleen door de vergrijzing’, nuanceert Moerkamp. ‘De vergrijzing is verantwoordelijk voor 1 procent. Het grootste deel wordt veroorzaakt door het beschikbaar komen van nieuwe behandelmethoden en een groter gebruik van zorg door alle leeftijdsgroepen. Er is dus meer aanbod, dat bovendien intensiever wordt gebruikt. Daarnaast is het goed om kritisch te kijken naar nieuwe behandelmethoden. Is het effectief? En hoe kan het dat medisch technologische innovaties in de zorg bijna altijd tot kostenverhoging leiden, terwijl in andere sectoren innovaties juist kostenverlagingen opleveren? Natuurlijk mooi om met robotchirurgie te werken, maar wat is de winst in tijd, geld en resultaat? Wordt de ligduur korter? Heeft de patiënt minder bijwerkingen en complicaties? Ik denk dat we veel meer moeten innoveren op basis van business cases.’
‘De volumecomponent van het aantal verrichtingen stijgt zoals gezegd. Dit komt ook omdat we een systeem hebben gecreëerd, waarbij we belonen op verrichtingen en ja, dan krijg je ook meer verrichtingen. Dit terwijl niet alle zorg zinnig is. De financiële prikkels in het systeem hebben geleid tot een overdaad aan onnodige behandelingen. Zijn het knippen van amandelen en het plaatsen van oorbuisjes of een stent bij stabiele angina pectoris zinvolle interventies? De wetenschap zet hier grote vraagtekens bij. Niet de verrichtingen zouden centraal moeten staan, maar de vraag: is dit voor mijn patiënt zinnige zorg? We moeten de zorg aanpakken die niet nodig is, niet de zorg die nodig is. Dan houden we de premies ook betaalbaar.’ Als Moerkamp de kostenstijgingen verder analyseert, is praktijkvariatie ook een oorzaak: de verschillen in behandeling tussen artsen, ziekenhuizen en regio’s bij dezelfde aandoeningen die niet verklaard kunnen worden door verschillen in de patiëntenpopulatie. Moerkamp: ‘De regio waar iemand woont, bepaalt inderdaad in hoge mate welke zorg hij krijgt. Galblaas, spataderen, heup, hernia: of je wel of geen operatie krijgt, verschilt regionaal. Binnen het Kwaliteitsinstituut gaan we de landelijke praktijkvariatie goed in kaart brengen en analyseren. Wat mij betreft weer een stap naar zinnige en zuinige zorg.’
Zinvolle behandelingen
Moerkamp pleit voor een open discussie over zinvolle behandelingen, ook in de ‘end-of-life’ zorg, zoals terminale kanker. ‘Wat moet je allemaal nog doen? Wat mag dat allemaal kosten? En vooral, met welke kwaliteit van leven? Moeten sommige behandelingen niet achterwege blijven om die kwaliteit van leven nog te handhaven? Het is bewezen dat frêle, oudere mensen die dus ook mentaal en fysiek zwak zijn, een operatie, bijvoorbeeld een heupoperatie, vaak niet te boven komen en binnen een jaar overlijden. En hoe zit het met hartoperaties met een jaar hersteltijd voor iemand in een verpleeghuis? Is een operatie dan zinvol? Nogmaals, dat heeft niets met leeftijd te maken, maar met de lichamelijke en mentale conditie van de oudere patiënt. We zouden meer moeten doen aan shared decision making: open overleg tussen patiënt, familie en artsen. Een patiënt is er juist mee geholpen dat hij een formele mening van een arts krijgt en de juiste informatie aan hem wordt verschaft met daarbij de kwaliteit van leven als uitgangspunt.’
Relatie arts en patiënt
Structurele veranderingen in de gezondheidszorg zijn volgens Moerkamp alleen te bereiken door aan te sluiten op wat er in de spreekkamer gebeurt: het overleg tussen de arts en de patiënt. ‘De grote generieke veranderingen, zoals marktwerking, DBC en DOT2 (DOT: DBC’s Op weg naar Transparantie is het traject om tot een verbeterd declaratiesysteem voor ziekenhuizen te komen), verschuivingen in het basispakket, daar gaat het niet om’, stelt Moerkamp. ‘De relatie tussen arts en patiënt is cruciaal. In die interactie moet kwaliteit centraal staan. Daarbij is de arts natuurlijk autonoom in zijn beslissing: wij kunnen niet op de stoel van de professional gaan zitten. Essentieel is dat we een gerechtvaardigd vertrouwen in die relatie tussen arts en patiënt moeten kunnen hebben. Ofwel daar moet transparantie komen, transparantie over de klinische resultaten, over door de patiënt gerapporteerde outcomes (PROMS), over de tevredenheid van patiënten (patient reported experience measures, PREMS). Goede richtlijnen en de compliance daarvan zijn van groot belang. Daarbij moet vooral worden gekeken naar welke interventie bij welke indicatie wordt ingezet om gepast gebruik van zorg te bevorderen. Nu is dat het domein van het pakketbeheer, de publieke weg dus. Liever zien we dat via de richtlijnen, de toepassing daarvan en de transparantie daarover gebeuren. De weg van de zelfregulering dus. Ik denk overigens dat de omslag naar uitkomsten van zorg zal leiden tot een andere manier van bekostigen. DOT’s verdwijnen op termijn en zorgverzekeraars zullen niet meer op verrichtingen, maar op kwaliteit en uitkomsten inkopen.’
Inzet van ICT voor kwaliteitsverbetering
Ict kan volgens Moerkamp een enorme bijdrage aan de kwaliteitsverbetering leveren. ‘Begin 2013 bezocht ik het Washington DC Veterans Affairs Medical Center. Cardioloog Ross Fletcher heeft daar een epd ontwikkeld waar de patiënt ook inzage heeft in de resultaten van de artsen. Artsen worden onderling vergeleken, ook door het ziekenhuis. Het ziekenhuis voert gesprekken met de artsen die slecht presteren of bijvoorbeeld vaak onnodige onderzoeken aanvragen. Een prachtig voorbeeld over hoe een epd kan bijdragen aan kwaliteit.’ Moerkamp ziet sowieso veel heil in epd-initiatieven van ziekenhuizen en clusters van academische of samenwerkende topklinische opleidingsziekenhuizen: ‘Van bovenaf opleggen werkte niet en ik merk dat ziekenhuizen elkaar opzoeken en goede systemen ontwikkelen. Daar is ontzettend veel kwaliteitswinst te behalen.’
Dit artikel is ook te lezen in het Atos Magazine GOV nr. 4.
Een zeer zinnig artikel. Maar hier mis ik toch een aantal zaken. Zeer triviale zaken.
Ik laat het EPD even voor laatst.
Zuiniger Gezondheidszorg
Het is nu eenmaal zo, en ik zie dat niet zo zeer naar voren komen, dat er namelijk een grote ‘geld cirkel’ bestaat tussen de pharmaceutische industrie, de gezondheidszorg en de ontwikkelaars van allerhande vooruitstrevende behandelmethoden. Het zijn louter commerciele zaken en cirkels. Een producent van medicijnen richt zich op de ontwikkeling van. Dan begint er een traject waar de belastingbetaler aan mee gaat betalen doorgaans. het is namelijk maar helemaal hoe de lobby lobby ed bij de overheid om aanvullende fondsen.
Dan word er uiteindelijk een medicijn, ontwikkeld, uitgezet en uiteindelijk aan de patiént ‘verkocht’. De patiënt heeft dus feitelijk aan de ontwikkeling meebetaald en mag die dan vervolgens nog eens duur betalen ook. Beetje vreemd als je daar eens over nadenkt want we hebben het over vele honderden miljoenen. Saillant detail, pharmaceuten draaien zelden met verlies.
Relatie arts-patiënt. Vanuit de gedachte, ‘de eed van hypocrates’, is namelijk die relatie namelijk niet commerciëel. Het is namelijk de gedachte dat een arts er alles aan doet een patiënt bij te staan in …. Dat een arts zijn uiterste best doet om ….
In Nederland hebben wij het noodzakelijk gevonden de gezondheidszorg te vormen naar een nuts voorziening die uit algemene middelen werden betaald. Toen is de commercie van de pharmaceuten de intreden gaan doen. Tel hierbij even op de drang van de overheid zaken te privatiseren en je hebt daar de idiotie dat men plots prijskaartjes is gaan hangen aan patiënten en stompzinige discussies.
Dat mensen dus gaan bepalen of een zieke een bepaalde behandeling, medicijn, al of niet mogen krijgen.
Amerikaans model
Het grote gevaar is dat we al aan het afglijden zijn naar het Amerikaanse model. Dat men dus al aardig is gevorderd dat er steeds grotere groepen zullen zijn die geen toegang meer kunnen en zullen hebben naar een goede gezondheidszorg. De grote tweedeling dus.
Dat de massa zich blauw kan betalen maar dat de ‘elite’, omdat men zich tot ‘elite’ heeft verklaard, hier niets aan bij draagt maar wel de bepalende rol speelt. In die tussentijd zie je de meest stompzinnige discussies en zaken uitbreken. Allen zaken die nergens toe leiden. Slechts tot onzinnige meningvorming en steeds verder van wat je een goedwerkende gezondheidzorg zou kunnen noemen. IT of niet.
EPD
Met recht heb ik deze even tot laatst bewaard. Ik ben namelijk een hele grote criticaster geweest van het EPD systeem. U weet wel. Ab Klink die op bijzonder eigenzinnige wijze, bijna met gevaarlijke pressie, zijn idee van dat EPD iedereen door de strot heeft geprobeerd te duwen. Dat systeem dat alleen al 600 miljoen kostte onder zijn bezielende politieke impotentie, maar dan had je ook nog steeds niets.
Mijn beredenering aan hem destijds en zijn ambtenaren…..
– Gebruik de bestaande mogelijkheden van IT
Ga geen nieuwe dingen bedenken als dat helemaal niet noodzakelijk is. Op zeer eenvoudige wijze is er namelijk een netwerk te bedenken, volkomen secure, met middelen die er al zijn.
– Standardiseer documenten/illustraties en bewegende beelden
Dat is de meest goedkope gemene deler voor het uitwisselen van documenten tussen ziekenhuizen en huisartsen. Ook die technieken en mogelijkheden zijn standaard, hoeven geen 600 miljoen te kosten
– Geef elke verzekerden in NL een eigen chippas
Ook daar zijn al onderzoeken naar gedaan. Een eenvoudige pasfoto, chip met NAW en meest noodzakelijke gegevens en feitelijk ben je al klaar. Vul data op die chip aan met noodzakelijke medische gegevens, indien van toepassing. Kosten destijds, € 2,50 per verzekerde
Je lost plotseling heel veel fraude door naamsmisbruik op en je weet meteen wie je voor je hebt, ook al is iemand buiten kennis.
Data blijft daar waar die hoort, voor niemand inzichtelijk. Geen moloch die je hoeft te bedenken van mensen die toegang hebben tot. Alles is er al namelijk.
Naweeen
De nazaten van Ab Klink hebben in hun eeuwige stupiditeit toch weer dat dossier opgepakt en zijn verder gegaan aan een zeer gevaarlijke ontwikkeling. Namelijk dat commerciele partijen in een later stadium een keer toegang zullen gaan krijgen tot dossiers. Een zeer gevaarlijke en ongewenste ontwikkeling.
Het betekend namelijk een volgende stap in de steeds duurder wordende gezondheidszorg.
Overigens, laatste ontwikkelingen; de enorme fraude in de gezondheidszorg van artsen en specialisten die zaken declareren die geen patiënt kan controleren. Overbilling heet dat geloof ik. Dat gaat om vele honderden miljoenen op jaarbasis.
Dit alles op een rijtje zettende kun je je misschien wel eens afvragen of het niet gewoon tijd word dat de overheid zaken en dbases eindelijk eens werkelijk gaat koppelen en de hele gezondheidszorg gewoon weer een onderdeel maken van het algemeen NUT. Als er namelijk een land is in de EU die aantoont dat het vele malen goedkoper en doelmatiger kan dan is het het VK.