De overheid houdt te krampachtig vast aan de privacyregels bij het gebruik van digitale informatie. Daardoor is een slagvaardig optreden door uitvoeringsinstanties van de overheid bij sommige acute maatschappelijke problemen niet altijd mogelijk. Deze opmerkelijke conclusie was te horen bij het Lagerhuisdebat, een discussiebijeenkomst tussen vertegenwoordigers van de overheid, het bedrijfsleven en de wetenschap over de inzet van ict.
Diverse uitvoeringsinstanties van de overheid kunnen veel slagvaardiger opereren wanneer ze beschikken over informatie die afkomstig is van diverse overheidsorganisaties, hulpdiensten of zorgverlenende instellingen. Bij het combineren van data uit dossiers ontstaat een eenduidig beeld van de situatie. Soms verhinderen de privacyregels het bundelen van de verschillende persoonsgebonden informatie-elementen, zeker als bij het oplossen van het probleem ook niet-overheidsinstanties zijn betrokken.
Privacy-gevoeligheden
Hoewel de meeste deelnemers aan het Lagerhuisdebat begrip hebben voor het acute probleem van de uitvoeringsinstanties, houdt de meerderheid vast aan de stelregel dat de overheid rekening moet houden met de privacy bij het uitwisselen en raadplegen van dossiers. Maar, zo vinden de discussiërende partijen, burgers kunnen het recht op privacy ook verspelen, bijvoorbeeld door ongepast gedrag.
Strikte handhaving van de privacyregels is te duur, zo stelde een deelnemer aan het debat. Als voorbeeld noemt hij het gebruik van het Burger Service Nummer (BSN) op de nieuwe Rijkspas voor het identificeren van ambtenaren dat volgens de rechter in strijd is met de wet. Zij zoeken hiervoor nu naarstig naar een alternatief. Daar zijn de nodige kosten mee gemoeid. Voorstanders van strikte handhaving van de privacyregels menen echter dat het vrijgeven van allerlei overheidsdossiers, risico’s met zich meebrengen die van te voren niet zijn in te schatten. De gegevens uit het overheidsdossier komen terecht bij andere partijen. Die maken nieuwe informatie van de verkregen data. De effecten van het veranderen van deze informatie zijn nog onbekend.
Ict te weinig op agenda
In het Lagerhuisdebat is verder gediscussieerd over de overheid die zijn uiterste best moet doen om it-innovatie te stimuleren, de strategische samenwerking tussen de overheid en het bedrijfsleven en het wel of niet efficiënt en effectief inkopen door de overheid. De deelnemers waren van mening dat het aan die vertrouwelijkheid in de praktijk nog wel eens ontbreekt. Alleen in een crisissfeer blijken overheid en het bedrijfsleven eenvoudiger in staat eensgezind te opereren om een ict-probleem te verhelpen. Denk hierbij aan de Diginotar-affaire.
Verder heerst algemeen de opvatting dat met name de politieke top de mogelijkheden laat liggen om ict-samenwerking in Nederland te stimuleren. Duitsland geldt als een voorbeeld, omdat daar de leden van de regering, inclusief de Bondskanselier, zich regelmatig laten zien op bijeenkomsten die ict als thema hebben. Ict geldt daar allang niet meer als puur ondersteunend voor overheidsdiensten, maar wordt beschouwd als middel om innovaties te creëren. Overigens vinden de aanwezigen dat de Nederlandse overheid het op verschillende terreinen wel goed doet. Zo kan een betere afstemming van kennis en kunde tussen het bedrijfsleven en de overheid bijdragen aan beter uitgevoerde taken.
Overheidsforum
Het Lagerhuisdebat is een initiatief van Overheidsforum, dat verleden jaar is ontstaan uit een gezamenlijke studie van zeven ict-bedrijven met topambtenaren uit alle overheidsgeledingen naar het ‘Perspectief van de publieke sector in 2020’. Deze studie is samengevat in een visieboek, dat vorig jaar is overhandigd aan de voormalige minister van Binnenlandse Zaken Liesbeth Spies. Zij vroeg de onder de naam ‘Overheidsforum’ samenwerkende bedrijven het delen van kennis tussen overheid en bedrijfsleven voort te zetten.
Het samenwerkingsverband biedt met Overheidsforum een platform waar de publieke sector en commerciële dienstverleners vrij met elkaar van gedachten kunnen wisselen over maatschappelijke ontwikkelingen. Het is de bedoeling om dit najaar verdere bijeenkomsten over en studies naar de thema’s te organiseren die aan de orde zijn gekomen tijdens het Lagerhuisdebat.
In de allereerste plaats is dit een typisch artikel waar pas later in het artikel duidelijk word dat hier sprake is van een overlegvorm tussen commerciële ICT partijen en de overheid. ‘Aha’,daar is die dan weer.
Overheid en Privacy
Laten we er even kort en goed heel helder over zijn. De overheid wordt betaald, door de belastingbetaler, de privacy van haar burger te waarborgen in de ruimste zin van het woord. Daar, zelfs als onderdeel, een debat aan wijden is simpelweg ‘Not Done!’ Zodra het zo is dat commerciële partijen ook maar iets voor of met privé gegevens kunnen doen op dit niveau, is het wachten op de eerste problemen.
Het verspelen van recht op privacy
Burgers kunnen hun recht op privacy klaarblijkelijk, in de ogen van deze ‘neuzelende partijen, dus ook verspelen. Bij mijn bescheiden weten is er maar één instantie die tot zulks kan besluiten en dat is nog altijd de onafhankelijke rechterlijke macht. In tweede, en daar is gewoon wetgeving voor, kan iemand die in ‘vreemde krijgsdienst’ treed, zoals onlangs een discussie was, heel eenvoudig het Nederlanderschap worden ontnomen.
Verder kom ik in het artikel niet tegen wat men in de discussie nu verstaat onder ‘onaangepast’ gedrag.
‘Alleen in crisussfeer blijkt samenwerking tussen overheid en bedrijfsleven problemen op te kunnen lossen.’
Met alle Respect. Ik krijg hier plaatsvervangend schaamrood op de kaken. Van de overheid is bekend dat daar niet de IT kennis en ervaring aanweizig is gebrleken om op pragmatische en adequate wijze problemen op te lossen. Daar is genog bewijs van getuige grootschalige projecten en trajecten die vele malen meer kosten dan begroot.
Ook het bedrijfsleven kent daar zelf ook wel het nodige van. Als die participerende partijen die mening in ieder geval zijn toegedaan, dan zou men, even als voorbeeld, eens heel goed in de spiegel moeten kijken. Soms heb je als commerciële partij ook een overdrachtelijke verantwoordelijkheid je ‘klant’ te helpen en te ondersteunen.
Als ik namelijk dit artikel lees dan zien we een klein elitair gezelschap die over zeer triviale zaken spreekt waarbij nauwelijks het eerste meest basale naar voren komt.
Hoe werkt de IT als materie, en hoe pas je die kennis en materie in de praktijk toe. Als men namelijk met deze eerste en basale stap begint, wie weet dat de overheid dan plots gaat begrijpen hoe je met IT als materie om kunt, moet gaan en hoe je daar dan als overheid het allerbeste uit weet te halen. Immers, dat is een overheid aan haar burgers verplicht.
Het beschermen van zeer triviale zaken waar de privacy van haar burgers mee zijn gemoeit. In de marge van de kantlijn, Liesbeth Spies heeft op geen enkele wijze professionele affiniteit met de materie IT. Vandaar dat ene duidelijk blauwdruk en kader hoe die kennisdeling tot stand moet komen ontbreekt.
Maak van ‘Perspectief van de publieke sector in 2020’een E-book, dan kun je het actueel houden. Op het moment dat het boek werd aangeboden was er van een DDOS aanval op overheidsinstanties en banken nauwelijks sprake. Nu weten we wel beter.
Het boek is dus achterhaald, geef een ieder de kans op het E-book te reageren, dan bereik je veel meer publiciteit en wordt het onderwerp veel breder bespreekbaar. Nu is het een onderwerp van zichzelf noemende
“IT specialisten” ga de brede discussie aan.
Terwijl het CPB recentelijk heeft aangegeven dat de Overheid nogal ruim om gaat met de privacy van burgers en daar zeer grote zorgen over heeft zijn er ICT bedrijven die het tegendeel beweren?
De conclusie lijkt me dan duidelijk. Aan de privacy van de burgers is te verdienen volgens deze bedrijven. Zij zullen vol overgave de overheid ‘helpen’ om nog meer gegevens van burgers vast te leggen, te koppelen en beschikbaar te maken op elke gewenste manier.
De uitkomst valt te raden, een volgende stap om de wetten op te rekken om zo in de verleiding komen om die gegevens op nog meer manieren te gebruiken op kosten van de burgers zelf.
Op zich lijkt het relatief onschuldig om beter te gaan samenwerken maar het versterkt wel de verstrengeling tussen overheid en bedrijven. De overheid hoort hier een zakelijke afstand te houden.
Uit het artikel lees ik enkel dat het Lagerhuis en de ict sector worstelen met onkunde.
Van het Lagerhuis mag je dat verwachten zij kunnen hun uitspraken slechts baseren op informatie uit de ICT sector, al kun je wel je bedenkingen hebben bij de immer groter wordende wens om fatoenlijke burgers te monitoren.
Uitgaande van uitspraken van enkele tweedekamerleden kan ik enkel concluderen dat dergelijke kamerleden werkelijk geen idee hebben hoe dom hun uitspraken zijn en hoe belachelijk zij zichzelf zo maken.
Vanuit de ict-sector hoef je in elk geval ook weinig te verwachten.
Het gaat immers niet om kwaliteit maar vooral om het snelle ‘uurtje factuurtje’ geld.
Voor inovatie heb je nu eenmaal lui nodig die wat meer kunnen dan het standaard reportoire en ook nog eens werkelijk inovatief zijn.
Heel wat andere lieden dus dan de lobiers die met politici aan de borrel zitten maar zelf weinig tot geen relevantie automatiserings kennis bezitten.