Op verzoek van de Tweede Kamer gaat minister Plasterk van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties met de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) praten over de mogelijkheid van een ‘kernwebsite’ voor gemeenten. Het idee erachter is dat gemeenten niet 408 keer zelf het wiel hoeven uit te vinden, waardoor toegankelijkheid sneller en goedkoper kan worden bereikt. Waar heb ik dat ook alweer eerder gehoord?
In 1998 verkaste ik van de Belastingdienst naar de gemeente Apeldoorn en werd daar projectleider Digitaal Stadhuis. Minder dan de helft van de toen circa 500 gemeenten was toen nog maar online. Bij de Belastingdienst was ik gewend dat de focus op de dienstverlening lag en niet op de eigen profilering. Zo heeft deze dienst al sinds medio jaren ’80 één corporate logo in plaats dat ieder belastingskantoor zich profileert per gemeente. Bij de gemeenten worstelde eind jaren ’90 ieder op zijn eigen manier met zijn digitale communicatie en dienstverlening.
Om te stimuleren dat meer gemeenten met een website starten, had minister Van Boxtel destijds een subsidie van 25.000 gulden bedacht als bijdrage hiervoor. Ict-bedrijf – bekend van de vele naamswisselingen – PinkRoccade sprong hier handig op in door op Prinsjesdag 2000 Web@once te lanceren. Profiterend van de BZK-subsidie van 25.000 gulden was Web@once in anderhalf jaar de meest verkochte website. Concurrent Centric volgde al snel met hetzelfde idee. Uiteindelijk had Centric met Web4all zo’n vijftig afnemers en PinkRoccade ruim honderd. Rond 2002/2003 waren deze bedrijven dus marktleider en hadden zij de standaard bepaald. Doorpakken zou je denken, maar helaas Pink en Centric hadden al snel weinig aandacht meer voor de frontoffice en lieten dit over aan andere leveranciers.
Hetzelfde verging het met de loketfunctionaliteit, toen nog gemeentelijke producten- en dienstencatalogus genoemd. Het resultaat: een mooi landschap leveranciers van functionaliteiten en applicaties, maar van enige regie was en is volstrekt geen sprake. Nog steeds rommelen gemeenten maar wat aan en maken veel te weinig gebruik van hun gezamenlijke kracht.
Mijn advies aan Plasterk: laat het college van B&W zich profileren via de politieke sites of de digitale stad. Maak voor het digitaal stadhuis echter gebruik van één kernsite die wordt gebruikt door alle gemeenten in Nederland. Dit is niet alleen efficiënt, maar ook herkenbaar wanneer je als burger verhuist naar een andere gemeente. Bij twijfel: kijk maar naar de Belastingdienst. Of je nu in Voerendaal of Schagen woont, de Belastingdienst communiceert overal hetzelfde.
Helemaal mee eens. Hoog tijd dat we hier een zo voor de hand liggende besparing realiseren.
tsja zo zou je 140xyz ook in één gemeenschappelijk callcenter kunnen vatten, en waarom is dat nog niet zo….. De zelfde reden geldt voor het website idee..
Dus je kunt ook zonder supergemeenten besparen en verbeteren. Belastingdienst als voorbeeld en nog overtuigend ook 🙂 Mooi opgebouwd artikel.
Ik ben helemaal voor standaardisatie, maar aangezien website en back-office heel erg aan elkaar verbonden zijn in deze zou dit betekenen dat we nog maar één leverancier zouden krijgen hiervoor en daar ben ik op tegen om de diverse voor de hand liggende redenen. Het verschil met de belastingdienst is dat de belastingdienst het kernproces zelf maakt c.q. in de hand houdt.
Een eerder idee over gemeenten wil ik nogmaals “poneren”. Waarom niet een app store? Leveranciers mogen apps aanbieden die aan bepaalde voorwaarden voldoen (veiligheid, exit strategie, et cetera), met deze apps kan bijvoorbeeld ook het loket zitten.
Enerzijds lost dit het probleem van de aanbesteding op. De kwaliteit verhoogt anders gebruikt men jouw product niet, en er kan geswitched worden waar nodig. Anderzijds blijft er genoeg variatie zodat evolutie en de markt ook zijn werk kan doen.
Ik besef me dat de zeer vele gemeentenprocessen niet met een app even om te zetten zijn, maar je kunt hiermee wel weer conventies afdwingen die de propositie van gemeenten eenvoudiger maakt.
Niettemin is het gerommel met iedere gemeenten dat ze het wiel uitvinden natuurlijk niet wenselijk en daarom een relevant artikelen!
Welk probleem wil u hier mee oplossen? Niet elke gemeente is hetzelfde. Een gemeente moet juist wendbaar zijn en haar diensten kunnen aanpassen op wat in haar gemeente nodig is. De vergelijking met de Belastingdienst gaat ook niet erg op als het gaat om standaardisatie. Die hebben per doelgroep inderdaad landelijk 1 portaal. Dat is omdat de doelgroepen ook niet regionaal zijn georiënteerd en het beleid landelijk is. Gemeenten opereren nu eenmaal niet landelijk. Over de doelgroepen en belastingsoorten heen is overigens helemaal geen sprake van standaardisatie bij de Belastingdienst. Tot nu toe zijn alle pogingen tot standaardisatie in gemeenteland overigens niet erg succesvol geweest (digimeente, dimpact).
Misschien een redelijk naief idee maar misschien heeft het meer zin te dromen dan een cynische stelling in te nemen.
Eigenlijk zou de basis voor de backoffice voor elke gemeentesite gebaseerd moeten zijn op een open-source project. Elke gemeente kan nog steeds haar keuze uit eigen bedrijven maken en die kunnen hun bijdrages delen met de rest.
Dit zal nog redelijk wat visie nodig hebben maar kan een volgende stap zijn om samen te werken en kosten te delen.
@WillemK: Het probleem wat opgelost wordt is dat er nu 408 wielen worden uitgevonden en als je dat terug brengt naar 1 standaard wiel kunnen hier extreme kosten mee bespaard worden.
Over: “Niet elke gemeente is hetzelfde”.
Vertel mij dan de verschillen? Want zijn het fundamentele verschillen (lijkt mij sterk)? Als het antwoord nee is, dan moet het dus mogelijk zijn dat gemeenten op eenzelfde manier kunnen werken. Als het antwoord Ja is, dan ligt daar een nog veel groter probleem en wordt de wens en noodzaak alleen maar groter.
Dan nog een sneer naar iRijk (wat op papier een mooi initiatief is), als je kijkt naar het draagvlak (zie de YouTube filmpjes), dan is ie er niet, of het boeit niemand….
@Henri
Ik ben het helemaal met je eens, veel eindproducten zijn geheel identiek, of nagenoeg geheel. Het is meer de historie, lokaal beheer(s)organisaties, lokale leveranciers en andere belangen die dit in stand houden. De stap naar 140xyz is een van de convergentie zaken, maar te langzaam en te weinig in het licht van kostenbesparing zonder aan kwaliteit in te boeten
Op zich een goed idee: standaardisatie. Maar van wat dan? Het loket? Wat is het loket op een gemeentelijke website? En kan ik in dat loket dan niet vinden welke wethouder ik moet hebben? Het klopt dat veel dienstverlening van gemeenten gelijk(vormig) is, maar het succes schuilt ‘m net in de details. De kosten van een paspoort kun je standaardiseren, de aanvraagprocedure is standaard, maar een afspraak maken met jouw gemeente, of opzoeken hoe laat je terecht kunt is lokaal georganiseerd en niet standaard.
Nog zo’n voorbeeld: afval. In veel gemeenten een absolute toptaak. Lokaal georganiseerd. Niet standaard.
Een paar jaar geleden hadden we de landelijke voorziening e-formulieren. Eén standaard systeem aan de achterkant, waar alle gemeenten gebruik van konden maken, met uniforme e-formulieren. Tot de stekker eruit ging en het aan de markt werd overgelaten. Weg standaardisatie.
Naar mijn idee zouden we op vergelijkbare wijze tot de eerste fase van standaardisatie kunnen komen. De informatievoorziening aan de voorkant doen gemeenten (voorlopig) naar eigen inzicht zelf (en wat mij betreft taakgericht, gebaseerd op lokaal onderzoek).
De aanvraag van diensten en producten kan centraal, daar hoeft de aanvrager weinig tot niks van te merken. Scheelt ook 408x een e-formulier maken. Ook dat is een rem op de ontwikkeling van e-dienstverlening.
Daarbij wel een opmerking: de toptaken-benadering die nu in opkomst is bij gemeentelijke websites maakt duidelijk dat je met relatief geringe inspanningen (waaronder voortdurend monitoren) je gemeentelijke website stukken toegankelijker maakt. Dat is misschien wel de grootste winst van deze discussie: keep it simple. Dan maak je snel veel mensen blij…..
Een site betekent inderdaad één back-office. Dat is inderdaad een besparing en een vooruitgang waar de burger op zit te wachten. Want in de ene gemeente kan je meer digital regelen dan in de andere gemeente. Daar blijf ik me over verbazen. Ongetwijfeld komt dit voort vanuit het verleden en het feit dat iedere gemeente zich anders voelt.
Belangrijk is wel dat je als burger minder naar de gemeente toe hoeft. Misschien eens kijken naar ABN Amro. Daar sturen ze een scooter langs als je klant wilt worden. Op een tijdstip dat jij dat wilt. Hiermee kan je overheidsdiensten net zo leveren als een Wehkamp of een Bol. Maar dan moet je wel vooruit willen en durven gaan…