Een landelijk referendum kost dertig miljoen euro per keer, stelt minister Plasterk van Binnenlandse Zaken in de Tweede Kamer op 10 april 2013. Voor dertig miljoen euro kun je echter een systeem bouwen waarmee je tot in lengte van jaren referenda kunt houden. Een voormalig wetenschapper en minister van Onderwijs moet beter weten.
Minister Plasterk is in het verleden minister van Onderwijs geweest. Hij moet dus ongetwijfeld ergens iets hebben opgevangen over technologische ontwikkelingen enerzijds en projectmanagement anderzijds. Ook in zijn tijd als wetenschapper moet hij op dit terrein veel kennis hebben opgedaan. Toch gaat hij uit van dertig miljoen euro aan kosten per landelijk referendum. Om aan een dergelijk bedrag te komen moet je uitgaan van een infrastructuur van rode potloden en de postkoets.
Hieronder doe ik een projectvoorstel voor het implementeren van een Referendum Infrastructuur. Ik gebruik daarbij het formaat van de zogenoemde PID (Project Initiation Document, onderdeel van de Prince2 methode) die bij de overheid, dus ook het ministerie van de heer Plasterk, wordt gebruikt. Met het implementeren van deze infrastructuur kan in de toekomst ieder referendum worden gehouden tegen een fractie van de kosten, zoals berekend door de heer Plasterk. De kosten voor het implementeren van deze infrastructuur zijn dertig miljoen euro. Dat wil zeggen, ik heb voor de zekerheid, na de schatting van vijftien miljoen euro, een post ‘onvoorzien’ opgenomen van nog eens vijftien miljoen euro.
Project Initiation Document
Project: Implementatie Referendum Infrastructuur (IRI)
Paragraaf 1 is administratief van aard en is overgeslagen.
Paragraaf 2 is de inhoudsopgave en is overgeslagen.
3 Project Definition
De democratie moet naar een volwassen niveau worden getild, waarbij het uitgangspunt is, dat de burgers mondig en geïnformeerd zijn en zichzelf goed kunnen vertegenwoordigen. Het doel van het project is om tot een infrastructuur te komen, zowel qua systemen als processen, waardoor het houden van landelijke referenda vrijwel volledig geautomatiseerd kan plaatsvinden.
De architectuur gaat uit van enerzijds de Gemeentelijke Basis Administratie (GBA) waaruit het bestand van stemgerechtigden kan worden herleid, en anderzijds het Digid-platform voor toegang van de stemgerechtigden. Systemen zijn het handtekeningen verzamelsysteem waarbij het quotum van handtekeningen kan worden verzameld om een referendum te houden en het stemsysteem, waarmee het referendum zelf kan worden gehouden. Verder zal een bescheiden communicatiesysteem worden opgetuigd, waarmee handtekeningenacties, referenda en uitslagen zullen worden bekend gemaakt.
Een bescheiden centrale afdeling, het Referendum Secretariaat, is nodig voor het instellen en aankondigen van referenda qua vraagstelling en datum/tijdstip en voor het bekendmaken van de resultaten. Een Referendum Helpdesk is nodig om vragen van burgers te beantwoorden en eventuele problemen en storingen te verhelpen. Een onderhoudsafdeling is nodig om de systemen te beheren en waar nodig aan te passen.
Gebruikers zijn alle stemgerechtigden in Nederland, het Referendum Secretariaat, de Referendum Helpdesk en de onderhoudsafdeling. Interfaces worden gebouwd met het GBA en Digid.
4 Project Approach
• Ontwikkelen handtekeningen-verzamelsysteem en interfaces naar GBA en Digid in eerste en tweede kwartaal.
• Ontwikkelen referendum stemsysteem en interfaces naar GBA en Digid in eerste en tweede kwartaal.
• Ontwikkelen communicatiesysteem in eerste en tweede kwartaal.
• Testen systemen in derde en vierde kwartaal.
• Werven, installeren en trainen personeel Centrale Referendum Administratie in derde en vierde kwartaal.
• Werven, installeren en trainen personeel onderhouds- en beheerafdeling in derde en vierde kwartaal.
• Werven, installeren en trainen Centrale Referendum Helpdesk in derde en vierde kwartaal.
• Doorlooptijd project een jaar.
• Betrekken van Tweede Kamer, een aantal burgers, en nieuwe afdelingen bij ontwerp, test en implementatie.
• In het derde kwartaal wordt een pilot gepland in een te selecteren gemeente.
5 Business Case
De kosten voor een landelijk referendum worden geschat door minister Plasterk op dertig miljoen euro per keer. De kosten van dit systeem zijn dertig miljoen euro. Na het eerste referendum zijn de kosten van dit project dus al terugverdiend.
6 Project Management Team Structure
• Project management en administratie; vijf personen.
• Proces implementatieteam; tien personen.
• Infrastructuur team; vijf personen.
• Handtekeningenverzamelsysteem team; tien personen.
• Referendum systeem team; tien personen.
• Communicatiesysteem team; vijf personen.
• Interface team GBA; vijf personen.
• Interface team Digid; vijf personen.
• Testteam; twintig personen.
• Helpdesk installatie; drie personen.
• Helpdesk aanloopkosten; vijf voltijdsbanen.
• Onderhoud- en Beheer organisatie installatie; drie personen.
• Onderhoud- en Beheer organisatie aanloopkosten; drie voltijdsbanen.
• Administratie installatie; drie personen.
• Administratie aanloopkosten; twee voltijdsbanen.
7 Role Descriptions
Wordt later ingevuld.
8 Quality Management Strategy
Er zal uitgebreid worden getest met burgers en nieuwe medewerkers van de helpdesk en administratie afdeling. Ook de Tweede Kamer en media worden betrokken bij het testen van het Referendum aanmeld en invoerproces. Het gemeentebestuur van een te selecteren pilotgemeente zal ook worden betrokken.
9 Configuration Management Strategy
Er wordt één interface aangelegd met GBA en Digid, van waaruit alle systemen worden gevoed. Details worden later ingevuld.
10 Risk Management Strategy
Als onvoorziene uitgaven wordt rekening gehouden met een honderd procent overschrijding van het budget. Er zal uitgebreid worden getest. Er zal in een te selecteren gemeente een pilot worden gehouden.
11 Communication Management Strategy
Wordt later ingevuld.
12 Project Plan
Een fte (full time equivalent) wordt gesteld op gemiddeld tweehonderdduizend euro per jaar. Dit is inclusief overheadkosten zoals huisvesting en ict-infrastructuur.
|
Activiteit |
fte 1e halfjaar |
fte 2e halfjaar |
Budget |
|
Project management en administratie |
5 |
5 |
1.000.000 |
|
Proces ontwerp en implementatie |
10 |
10 |
2.000.000 |
|
Bouw infrastructuur |
5 |
5 |
1.000.000 |
|
Bouw handtekeningenverzamelsysteem |
5 |
5 |
1.000.000 |
|
Bouw referendum stemsysteem |
10 |
10 |
2.000.000 |
|
Bouw communicatiesysteem |
5 |
5 |
1.000.000 |
|
Bouw interfaces met GBA |
5 |
5 |
1.000.000 |
|
Bouw interfaces met Digid |
5 |
5 |
1.000.000 |
|
Integraal Testen |
20 |
2.000.000 |
|
|
Installatie helpdesk |
3 |
300.000 |
|
|
Aanloop helpdesk |
5 |
500.000 |
|
|
Installatie Onderhoud/Beheer organisatie |
3 |
300.000 |
|
|
Aanloop Onderhoud/Beheer organisatie |
3 |
300.000 |
|
|
Installatie Referendum Administratie |
3 |
300.000 |
|
|
Aanloop Referendum Administratie |
3 |
300.000 |
|
|
Apparatuur |
1.000.000 |
||
|
Totaal |
15.000.000 |
||
|
Onvoorzien |
15.000.000 |
||
|
Totaal incl. onvoorzien |
30.000.000 |
13 Project Controls
Wordt later ingevuld.
14 Tailoring of Prince2
Wordt later ingevuld.
Kees Pieters (1955) is wiskundig ingenieur. Hij heeft gewerkt voor de olie-industrie en de overheid in Operational Research en ICT. Hij is auteur van ‘Het Westen 5x Failliet‘ (ISBN 9789461933690). Hij ondersteunt het Burgerforum EU.
@Ewoud Dekkinga
Je hoeft niet op basis van vage beloften te stemmen. Je kunt kijken hoe een kandidaat/partij in het verleden heeft gestemd. Uiteraard mag je er voor kiezen in plaats daarvan een of twee verkiezingsshows te consumeren. Maar ja, dan maak je dus geen weloverwogen keuze en heb je mijns inziens weinig reden om achteraf te klagen. (Bovendien is een van de kieswijzers, ik weet zo gauw geen URL terug te vinden, gebaseeerd op hoe partijen in het verleden hebben gestemd. Daarmee is dus ook dit kritisch denken gemakkelijk gemaakt voor de massa.)
Terzijde: je stemt niet op een partij, maar op een persoon.
Het idee van Liquid Democracy op zich spreekt mij al lang zeer aan. Een cruciaal probleem ervan is echter dat het computer-afhankelijk is. Daarmee kan, zoals gezegd, de integriteit ervan dus niet gewaarborgd worden.
Dat mag jou “wel oplosbaar” lijken, maar als je daar geen enkel argument voor aanvoert valt daar niet zinnig op te reageren.
@Anne
Grappig om te wijzen op kieswijzers maar een aversie te hebben voor stemcomputers, als we het dan toch over manipulatie hebben.
Stellen dat je een persoon kiest lijkt me in strijd met: “Het kabinet wil juist de verbinding tussen politieke partijen en de samenleving herstellen en via die weg de representatieve democratie versterken. Ook zou het voorstel van het Burgerforum er toe kunnen leiden dat de verkiezingsstrijd zal gaan tussen kandidaten van dezelfde partij in plaats van tussen kandidaten van verschillende partijen. Dit zou de stabiliteit van een partij kunnen schaden.”
Niks persoon dus want het partijbelang prefereert boven het individuele belang en kamerleden dienen uiteindelijk gewoon te tekenen onder het kruisje van een kunduz-, regeer- of sociaal akkoord. Wat dat betreft is dualisme in gemeentelijke-, provinciale- en landelijke politiek dan ook niet meer dan een dure fopspeen. Iets wat trouwens meer kostte dan invoering van een referendasysteem en ook een mislukt project lijkt te zijn maar dat even terzijde.
Uit hetzelfde stuk:”In de kabinetsreactie geeft het kabinet ook zijn visie op de inzet van burgerfora. Het kabinet vindt het van belang dat beleid in dialoog met de samenleving tot stand komt. Het kabinet vindt burgerfora daarbij nuttig als het gaat om specifieke onderwerpen die door de samenleving als probleem worden ervaren. Daarbij moeten de opvattingen en ervaringen van een doorsnede van de samenleving meerwaarde hebben ten opzichte van die van de volksvertegenwoordigers en politieke partijen. De inbreng van deze ervaringsdeskundigheid betekent dat een burgerforum vooral een toegevoegde waarde kan hebben voor problematiek waar burgers in hun directe leefomgeving mee te maken hebben.”
Maar volgens onze zonnekoning zijn er geen problemen en moeten we niet zo somberen maar gewoon geld uitgeven om de economie weer op gang te brengen. Ik kan er niks aan doen maar toen ik dat hoorde moest ik denken aan Marie-Antoinette die riep dat het volk maar taart moest gaan eten als ze geen brood hadden. Referenties uit kabinetsvisie kwamen trouwens uit 2008 waarin afgesloten werd met: “Experimenten met burgerfora liggen daardoor het meest voor de hand op lokaal niveau.”
In dat geval opmerkelijk dat over voorgenomen plannen voor samenvoegen provincies, wat welgeteld een besparing op de begroting oplevert van 0,0009%, geen referenda gehouden wordt terwijl dat voor meeste mensen met hun directe leefomgeving te maken heeft. Probleem van transparantie zit dan ook niet zo zeer in de techniek maar in het feit dat we gesubsidieerde media hebben, nog zo’n een overblijfsel uit het verleden.
Betreffende referenda, de tussentijdse raadpleging bij de burger zijn meer veiligheidskleppen in te bouwen dan ons financiële systeem. Onweerlegbaarheid of onloochenbaarheid zou je zelfs op kunnen delen over meerdere systemen waardoor fraude niet onmogelijk maar wel veel moeilijker gemaakt wordt. En wees nou eerlijk, het is toch gek dat we dagelijks betalingen doen over Internet maar nog ouderwets naar een stembureau moeten om daar één rood vakje in te kleuren.
Waar een politieke wil is, is uiteindelijk ook een weg en het was opmerkelijk dat op de dag van de verkiezingen onze oosterburen rechterlijke goedkeuring kregen voor ESM maar bij ons een gelegenheidskabinet de begrotingsdiscipline weg gaf. Iets dat in geen enkel verkiezingsprogramma stond maar wel verstrekkende gevolgen heeft en dus lijkt het me daarom ook moeilijk vol te houden dat er een weloverwogen keuze mogelijk was.