Geïnspireerd door het boek Karaoke Capitalism en de ontwikkelingen op het gebied van social media heb ik pas een paper gepubliceerd over Microsoft Sharepoint als social enterprise platform. Verder voortbordurend op het thema social enterprise kwamen de volgende vragen naar boven: Moeten we, zoals in Dilbert werd beweerd, meer domme klanten vinden? Of is het toch beter om te blijven innoveren? Maar hoe kunnen we ons innovatieproces dan innoveren?
Natuurlijk zijn er altijd méér domme klanten te vinden waar we onze karaoke oplossingen (slechte imitaties van anderen producten) aan kunnen verkopen. Maar een best business model is dat niet gebleken. Blijven innoveren is he advies! Innovate, don’t imitate. Traditioneel komt innovatie tot stand binnen de afdeling R&D. Ideeën worden in besloten, van te voren bedachte groepen tot uiting gebracht en besproken, verder vormgegeven en fijngeslepen; innovatie als gestructureerd bedrijfsproces. Hier geldt, zoals terecht opgemerkt in bovenvermeld boek: verbeelding is het grootste goed. Het is de verbeelding die aanleiding geeft tot het ontwikkelen van nieuwe ideeën en uiteindelijke producten die weer leiden tot verdere innovatie en dus de verdere evolutie van de economie en de mensheid. Verbeelding is het grootste kapitaal. Maar waarom is alleen de verbeelding van de mensen in de r&d club van belang? En was dit wel zo’n creatief proces wat met deze verbeelding verder aan de haal ging? Zou het niet veel beter zijn als iedereen, ongeacht rang of stand en plaats in de hiërarchie kon deelnemen aan het innoverende vermogen van een organisatie? Moet het innovatieproces zelf niet eens innoveren?
Any place, any time, any device
Vaak is het zo dat meerdere aardige of zelfs al goede ideeën, indien samengevoegd een briljant idee vormen. Door iedereen input te laten leveren, ongeacht invalshoek of uitgangspunt of op het eerste gezicht beperkte (of helemaal géén) relevantie, kunnen betere ideeën ontstaan en dus effectievere oplossingen voor problemen worden gevonden. In een globale economie en met organisaties waar het nieuwe werken, en dus any place, any time, any device gemeengoed is geworden is het gebruik van digitale social media achtige tools binnen de (virutele) bedrijfsmuren de belangrijkste voedingsbodem om te kunnen blijven innoveren. Door de kennis die op deze manier gedeeld wordt te borgen en hergebruiken ontstaat een echte, breed gedragen kennismanagement omgeving. Door iedereen er aan deel te laten nemen ontstaat een ware social enterprise, waar elke medewerker integraal, volwaardig onderdeel is van de onderneming en dus veel meer bijdraagt aan het uiteindelijke succes.
Bij het implementeren van social media tools binnen de bedrijfsmuren, gaat het vaak niet om de technologie (natúúrlijk kunnen we niet zonder) maar veel meer over de adoptie; het integrale gebruik van dit soort tooling moet onderdeel worden van de genen van de medewerkers en het management. De grootste fout die gemaakt kan worden is te veel focus op technologie en te weinig op adoptie. Door niet te grote stappen in één keer te nemen en het juiste implementatie- en adoptiemodel te kiezen (top down of bottom up, afhankelijk van de volwassenheid van de organisatie) kan een traditionele enterprise een social enterprise worden. Houd er echter rekening mee dat zowel Rome als de social enterprise niet in één dag zijn gebouwd.
Experimenteren
Een social enterprise stelt mensen in staat te participeren in een netwerk om kennis op te bouwen zonder dat men ergens op afgerekend word. Mensen kunnen bijdragen leveren die daadwerkelijk meegenomen worden in de overwegingen om tot een oplossing van een probleem te komen. Of niet, maar daar wordt niemand op afgerekend. Deze manier van bijdragen leveren leidt tot een opener gemeenschap van werknemers, waarin men accepteert dat er fouten kunnen worden gemaakt en men elkaar respecteert. Mensen kunnen in een open sfeer vragen. Experimenteren krijgt de ruimte.
Het creatieve proces wordt veel efficiënter en effectiever; er wordt sneller een oplossing voor problemen gevonden. Zo’n open sfeer draagt bij aan een hogere medewerkerstevredenheid. Hoe gemakkelijker werknemers de juiste sociale tools kunnen gebruiken, hoe gemakkelijker zij kunnen communiceren. Zij kunnen ideeën verbeteren of aanscherpen, snel vragen beantwoorden en vrijelijk informatie delen. Dit leidt tot behoud van kennis in de organisatie, snellere innovatie en dus betere producten en uiteindelijk meer tevreden klanten en medewerkers. Is dit niet véél beter (en leuker!) dan het vinden van meer domme klanten?
@Gijs
Dank voor de toelichting.
Even vrij vertaald: een moderne brainstorm omgeving, waaraan eenieder ten alle tijden aan bij kan dragen.
Dit kan inderdaad van toegevoegde waarde zijn op een innovatieproces.
Wat ik zelf vaak merk is dat ik een half idee heb, maar door een idee en/of opmerking van een ander ineens het “eureka” moment krijg.
Hoe meer input, hoe meer kans op dit eureka-moment.
Ik hang dagelijks rond op diverse fora en irc-kanalen waar de door Gijs bedoelde informatie uitgewisseld wordt. Of dat tot social media behoort, weet ik niet, maar ik moet er niet aan denken dat serieuze techneuten zich straks met de Facebook-waanzin moeten gaan bezighouden. Dit nog even los van de houdbaarheid van dergelijke media. Weet iemand nog wat Hyves is?
Gijs,
Ik concludeer dat je bij mijn eerste reactie niet de link legde naar de opinie van Will Moonen: “Wie heeft er nou eigenlijk voordeel bij die ratrace” – er zijn in mijn opinie namelijk nogal wat raakvlakken mee. En inderdaad hoef je niet altijd zelf je tekst te schrijven of muziek te componeren maar kun je ook coveren wat ook weer verfrissend kan zijn door met maat en toonsoort te spelen. Zeker in de muziekwereld wordt er dan ook driftig gekopieerd;-)
Maar er zijn ook creatieve jamsessies, de spontane en onvoorbereide vorm van samenspel waarbij stijlen en bands gemengd worden en nieuw materiaal verkregen wordt. Mede ook door de vaak directe interactie met het publiek, de klanten die uiteindelijk het resultaat wel of niet kopen. Een vraag die ik dus heb is waar de grenzen van een ‘social enterprise’ volgens jouw moeten komen te liggen?
Want als de ‘social enterprise’ te intern gericht is, teveel aandacht legt bij kennismanagement dan wordt het toch al gauw weer een wij-tegen-zij feestje waar belangen inderdaad vooral verdedigd worden met patenten en auteursrechten. De eerste stap lijkt me dan ook om eerst de managementprincipes te innoveren om te voorkomen dat de lusten voor het bedrijf en de lasten voor de werknemers zijn.
Alleen de middelen vervangen maar de structuren ongewijzigd laten is namelijk gewoon nieuwe wijn in oude zakken doen, een beaujolais primeur die direct gedronken moet worden en niet bewaard kan worden.
@Henri
Misschien vind je op onderstaande site wat voorbeelden, in elk geval zijn de reacties al interessant:
http://www.managementsite.nl/34534/innovatie/innovatief-organiseren-managementprincipes.html
@Ewout dat boek heb ik in ieder geval op m’n leeslijst geplaatst nu.
Als ik naar ons eigen bedrijf kijk zie ik het liefst dat de klant ons niet als zomaar een leverancier ziet maar meer als een strategische partner. Als je dat met je (belangrijkste) klanten voor elkaar hebt, zal je zien dat ook de klant zelf onderdeel wordt van dit proces. Daarmee is zowel de klant als de leverancier het beste gebaat. Dit kan je realiseren door extranet toegang te geven tot je samenwerkingsplatform, bijvoorbeeld via Office 365.
@Ewout: Kijk, dat zijn inderdaad artikelen die ik geweldig vind, waarvoor dank! Als je meer van dit soort dingen tegenkomt, graag!
De schrijfster ( Lenette Schuijt ) koppelt ook terug zoals het hoort en geeft ook aan dat ze waarnemingen doet, maar niet direct kan vertellen hoe het wel moet en verwoord dit prachtig in deze drie zinnen:
“Je betwijfelt of nieuwe theorieen ergens al kant-en-klaar op de plank liggen.
Nee, die zijn er natuurlijk niet en als je ze tegenkomt moet je ze wantrouwen!
We weten niet precies hoe organisaties van de toekomst eruit gaan zien.”
@Ewout, @Henri – erg goed artikel. Benadrukt ook weer dat de social enterprise de klant er bij betrekt en iedereen (niet alleen high potentials) laat meedoen bij innovatie.
@Ewout, overigens had ik nog gereageerd op het artikel van Will hoor. Inderdaad raakvlakken genoeg.
@Ewout & @Gijs
Ik vind het een geweldig artikel, ik heb het er overigens niet per se mee eens. Sterker nog, er zitten veel zwakke kanten aan het verhaal en ik ga daar nog een reactie op schrijven.
Uiteraard vind ik de social enterprise een mooi idee en sta ik daar achter, maar onder aan de streep gaat het om de dienst of product en diens prijsstelling (en marketing zoals lifestyle). Ik geloof dat oude businessmodellen nog steeds werken mits de output maar is wat mensen willen hebben.
En dat gaat ook voor dit artikel op: Of het nu domme klanten zijn of niet, of er nu een social enterprise is of niet, uiteindelijk gaat het om het vermogen om producten en diensten te produceren en te verkopen ongeacht welk model daaronder ligt.
@Henri:
Ik ben zeer benieuwd naar de gaten – en zeker het formaat van die gaten.
Ook ben ik van mening dat het vermogen om producten en diensten te produceren en verkopen maar de helft van het vraagstuk is.
De andere helft bestaat uit het antwoord op de vraag in welke mate die producten en diensten in een (latente) behoefte voorzien. Is die er niet, dan zal er weinig afgenomen worden. Dus je zal die social enterprise toch nodig hebben. Al was het alleen maar om erachter te komen wat die (latente) behoefte is.
En meer in het algemeen:
Intrinsieke motivatie blijft mijns inziens de beste manier om af te komen van de zesjes mentaliteit.
Maar dat gepaard met vallen en op staan. Dus ja – zoals Luuk al aangeeft – soms gaat innovatie met 3 stappen vooruit en weer 2 terug. En is het beter om deels terug te grijpen naar oude methodes en technieken. Volgens mij heet dat evolutie. Iets waar ook de IT industrie groot mee is geworden.
Want vergis je niet, de principe werking van een hyper moderne computer of een dito netwerk is de afgelopen tientallen jaren niet of nauwelijks veranderd. Afgezien van wat meer lijntjes en hogere megahertzen waardoor het ding in dezelfde tijdseenheid meer van hetzelfde kon doen…
Alleen, als we iedereen neerknuppelen die een fout gemaakt heeft (de twee stappen terug) dan zullen er op den duur maar weinig zijn die iets nieuws willen proberen.
Positieve is wel dat er maar een hele kleine populatie nodig is om de zaak (de evolutie) in beweging te houden – zelfs minder dan 1%! Dus de rest kan gewoon als een groep lemmings op de (web)winkel afstormen om daar weer de “nieuwste” smartphone te bestellen…
😀
Laten we mensen waarderen om waar ze goed in zijn (en liefst ook waarderen voor datgene waar ze niet goed in zijn). Alleen op die manier is er, naast de Beaujolais Primeur, ook ruimte voor een Bordeaux. Daar worden we allemaal beter van!
Hey Will, het zal even duren en ik zal het dan ook onder het artikel plaatsen van de managementsite.
Zie bijvoorbeeld dit artikel (over ING)
http://www.cloudave.com/27297/ing-direct-ceo-gives-employees-the-right-to-bitch/
Dit is in feite een perfect voorbeeld van de “social enterprise”. Maar ik denk dat hier iets te veel (idealistische) waarde aan gehangen wordt. Want laten we eerlijk zijn, ING heeft gewoon een vrij traditioneel model van zaken doen en zal echt niet omvallen omdat het niet met alle modernismen van leiderschap meedoet. Het gaat pas mis als ineens een Google een bank wordt en met een disruptief model komt die andere banken te duur maakt.
Will, uiteraard gaat het om producten die afzet vinden en een (latente) behoefte invullen, alleen zullen bedrijven geleid op traditionele manieren hieraan nog steeds prima invulling aan kunnen geven zonder te veranderen als ze maar de output hebben tegen een goede prijs en met de juiste marketing.
Zeker in deze tijd van digitalisering zijn er nu eenmaal meer disruptieve middelen voorhanden gedreven door de kracht van het internet. Een klein bedrijf heeft toegang tot dezelfde rekenkracht als een groot bedrijf. Een slim flimpje op YouTube kan een miljard mensen bereiken. Een goed idee “can go a long way”. Maar om oude modellen soort van dood te verklaren vind ik (nu) nog te ver gaan en vind ik minder realistisch.
Het al dan niet beschikbaar zijn van social media heeft weinig te maken met een social enterprise. Sharepoint bv. maakt het wel makkelijk mensen inzicht te geven en daarin mee te doen. Dat inzicht moet behapbaar zijn in de strategie per bouwsteen van de enterprise (Mens, Maken, Middelen, Markt, Maatschappij). Het is mijn ervaring dat als je iedereen de mogelijkheid geeft op die onderdelen bij te dragen en die bijdragen waardeert, dat mensen los komen en gaan. Zonder spelsysteem kun je innovatie als enterprise niet herkennen, waarderen en implementeren.