Geïnspireerd door het boek Karaoke Capitalism en de ontwikkelingen op het gebied van social media heb ik pas een paper gepubliceerd over Microsoft Sharepoint als social enterprise platform. Verder voortbordurend op het thema social enterprise kwamen de volgende vragen naar boven: Moeten we, zoals in Dilbert werd beweerd, meer domme klanten vinden? Of is het toch beter om te blijven innoveren? Maar hoe kunnen we ons innovatieproces dan innoveren?
Natuurlijk zijn er altijd méér domme klanten te vinden waar we onze karaoke oplossingen (slechte imitaties van anderen producten) aan kunnen verkopen. Maar een best business model is dat niet gebleken. Blijven innoveren is he advies! Innovate, don’t imitate. Traditioneel komt innovatie tot stand binnen de afdeling R&D. Ideeën worden in besloten, van te voren bedachte groepen tot uiting gebracht en besproken, verder vormgegeven en fijngeslepen; innovatie als gestructureerd bedrijfsproces. Hier geldt, zoals terecht opgemerkt in bovenvermeld boek: verbeelding is het grootste goed. Het is de verbeelding die aanleiding geeft tot het ontwikkelen van nieuwe ideeën en uiteindelijke producten die weer leiden tot verdere innovatie en dus de verdere evolutie van de economie en de mensheid. Verbeelding is het grootste kapitaal. Maar waarom is alleen de verbeelding van de mensen in de r&d club van belang? En was dit wel zo’n creatief proces wat met deze verbeelding verder aan de haal ging? Zou het niet veel beter zijn als iedereen, ongeacht rang of stand en plaats in de hiërarchie kon deelnemen aan het innoverende vermogen van een organisatie? Moet het innovatieproces zelf niet eens innoveren?
Any place, any time, any device
Vaak is het zo dat meerdere aardige of zelfs al goede ideeën, indien samengevoegd een briljant idee vormen. Door iedereen input te laten leveren, ongeacht invalshoek of uitgangspunt of op het eerste gezicht beperkte (of helemaal géén) relevantie, kunnen betere ideeën ontstaan en dus effectievere oplossingen voor problemen worden gevonden. In een globale economie en met organisaties waar het nieuwe werken, en dus any place, any time, any device gemeengoed is geworden is het gebruik van digitale social media achtige tools binnen de (virutele) bedrijfsmuren de belangrijkste voedingsbodem om te kunnen blijven innoveren. Door de kennis die op deze manier gedeeld wordt te borgen en hergebruiken ontstaat een echte, breed gedragen kennismanagement omgeving. Door iedereen er aan deel te laten nemen ontstaat een ware social enterprise, waar elke medewerker integraal, volwaardig onderdeel is van de onderneming en dus veel meer bijdraagt aan het uiteindelijke succes.
Bij het implementeren van social media tools binnen de bedrijfsmuren, gaat het vaak niet om de technologie (natúúrlijk kunnen we niet zonder) maar veel meer over de adoptie; het integrale gebruik van dit soort tooling moet onderdeel worden van de genen van de medewerkers en het management. De grootste fout die gemaakt kan worden is te veel focus op technologie en te weinig op adoptie. Door niet te grote stappen in één keer te nemen en het juiste implementatie- en adoptiemodel te kiezen (top down of bottom up, afhankelijk van de volwassenheid van de organisatie) kan een traditionele enterprise een social enterprise worden. Houd er echter rekening mee dat zowel Rome als de social enterprise niet in één dag zijn gebouwd.
Experimenteren
Een social enterprise stelt mensen in staat te participeren in een netwerk om kennis op te bouwen zonder dat men ergens op afgerekend word. Mensen kunnen bijdragen leveren die daadwerkelijk meegenomen worden in de overwegingen om tot een oplossing van een probleem te komen. Of niet, maar daar wordt niemand op afgerekend. Deze manier van bijdragen leveren leidt tot een opener gemeenschap van werknemers, waarin men accepteert dat er fouten kunnen worden gemaakt en men elkaar respecteert. Mensen kunnen in een open sfeer vragen. Experimenteren krijgt de ruimte.
Het creatieve proces wordt veel efficiënter en effectiever; er wordt sneller een oplossing voor problemen gevonden. Zo’n open sfeer draagt bij aan een hogere medewerkerstevredenheid. Hoe gemakkelijker werknemers de juiste sociale tools kunnen gebruiken, hoe gemakkelijker zij kunnen communiceren. Zij kunnen ideeën verbeteren of aanscherpen, snel vragen beantwoorden en vrijelijk informatie delen. Dit leidt tot behoud van kennis in de organisatie, snellere innovatie en dus betere producten en uiteindelijk meer tevreden klanten en medewerkers. Is dit niet véél beter (en leuker!) dan het vinden van meer domme klanten?
Gijs,
Het Karaoke Capitalism zou ik vertalen naar Chinees kapitalisme. Niet te verwarren met de Chinese vrijwilliger, iemand die aangewezen wordt om een vervelende taak uit te voeren. Want innovatie is niet iets dat je even oplegt maar in de genen van zowel de organisatie als de mensen moet zitten. Je telkens opnieuw uitvinden is namelijk nogal vermoeiend en bedreigend tegelijk waardoor regelmaat en voorspelbaarheid gewoon comfortabeler zijn. En die status quo, het protectionisme van het niet delen van informatie zie je dus gewoon meer dan het protagonisme van innovatie in meeste bedrijven.
Stellen dat mensen mogen participeren om kennis op te bouwen zonder afgerekend te worden op fouten, de niet innovatieve of productieve ideeën lijkt me dus nog even een Utopia. Want onze maatschappij is ingericht op ‘measurable behavior’ wat bijvoorbeeld al begint op de basisschool met een CITO toets en de conformiteitsdwang zorgt ervoor dat we uiteindelijk allemaal Chinezen worden. Presteren is daarbij belangrijker dan creëren en dus kopieer je liever het succes van een ander dan het vermoeiende en risicovolle proces van opnieuw uitvinden door te gaan.
Vergeef me mijn cynisme met bovenstaande maar als je nog eens een boek wilt lezen: Hoe wordt ik een rat? geeft weer een heel andere blik op de processen die er in organisaties spelen. Dat je de ouderwetse ideeënbus wilt vervangen door sociaal media tools is leuk maar als er geen 180 graden omwenteling plaats vindt in een organisatie dan droogt de bron van innovatie volgens mij al gauw op. Kapitalisme is nu eenmaal ook het te gelde maken van ideeën en als je afgescheept wordt met een cadeaubon van €50 voor het gouden idee dat miljoenen oplevert of bespaart dan is de lol er voor meesten denk ik al gauw vanaf.
Ik had me alweer voorbereid om een heel epistel te houden over het feit dat in de automatisering in het geheel geen sprake is van inovativiteit maar wel van hordes mensen die elke vorm van inovativiteit in de weg staan, maar Ewout heeft dat niet aleen eerder maar ook veel subtieler gedaan dan ik dat kan.
Zolang het nog zo is dat de gemiddelde professional niet beschikt over de meest basale basiskennis die vijfentwintig jaar geleden echt tot het nivea van een beetje serieuze computernerd behoorde (het vak ict bestond toen nog niet echt), en er niemand bereid is een beetje moeite te doen om zich wat meer in technologie te verdiepen dan welke licentie vorm erg geld en waar te klikken, lijkt het me een goed plan om het woord innovatie in relatie tot ons vakgebied geheel te vermijden.
@Ewout en @Pascal – dus jullie hebben het opgegeven? Geen evolutie meer vanaf hier? Zesjes mentaliteit? Tsja, een pessimist leeft wel langer heb ik gelezen… Deze omslag gaat niet van de ene op de andere dag plaatsvinden, maar zal wel degelijk gaan gebeuren. De nieuwe generatie schoolverlaters verwacht niet anders…
De term ‘domme klanten’ doet mij toch wel pijn in dit perspectief. Is het dom om te kiezen voor stabiele betrouwbare bewezen oplossingen? Beter goed jatten dan slecht bedenken kan ook een prima devies zijn.
Zeker in ons ICT vak wordt er nogal eens teveel gelet op of we wel helemaal hip zijn. Zelf kom ik dat vaak tegen in mijn integratiewerk. Iedereen wil maar SOAP en webservices. En als 100.000 producten inlezen dan niet snel genoeg gaat moet de realtime SOAP service tegen veel kosten worden verbeterd, terwijl je ook ouderwets batchgewijs csv bestanden zou kunnen inlezen.. Veel sneller.
Ja innoveren moet je doen – maar binnen innoveren past ook dat je moet durven teruggrijpen op stabiel. Wellicht innoveren we nog eens een paard voor een auto als de benzine op is. Heb je een koets…, maar je gaat dan wel vooruit!
Innovatie als doel op zich is dus in mijn optiek gevaarlijk. Nieuwe wegen zoeken om een bestaand of voorliggend probleem op te lossen lijkt mij een prima aanpak.
Gijs zijn artikelen zorgen altijd weer voor leuk leesvoer en reacties. Dat neemt niet weg dat dit stukje in mijn ogen vooral valt onder het kopje, lekker dromen met de benen op tafel.
Begrijp me niet verkeerd! Niets leukers als met nieuwe dingen bezig te zijn die klanten helpen bedrijfsprocessen effectiever en efficienter uit te voeren of lekker apps bouwen, maar met dit soort idealistisch dromen, blijven het vaak… dromen.
Een goed idee is leuk, maar slechts het begin van een lange reis…. die zeer vaak niet gemaakt wordt of nergens toe leidt.
Daarnaast lees ik ook graag verhaaltjes en voorbeelden, want die inspireren meer dan mijmeren over bedrijfs DNA en het innoveren van innovatie.
Gijs,
Grappig dat je mijn reactie (en die van Pascal) min of meer direct van een cijfer voorziet zonder te kijken wat de achterliggende reden hiervan is. Je raakt hiermee volgens mij een punt waarom kennismanagement door sommige critici dan ook gezien wordt als een proces om onze verbeelding te knechten, kennis en creativiteit laten zich namelijk slecht sturen. Dus zolang kennismanagement nog niet draait om materiedeskundigheid, probleemoplossend vermogen en de nodige (zelf)reflectie heb ik het enthousiasme voor deze hype inderdaad een beetje verloren. Dat wil echter nog niet zeggen dat ik opgeef maar door ervaring heb ik geleerd om niet blind achter elk idee aan te lopen, een beetje kritisch te zijn naar de evangelisten.
Want de belofte van social enterprise klinkt net als Het Nieuwe Werken namelijk wel leuk maar het gaat uiteindelijk gewoon nog steeds om een productiefactor als arbeid. En echt revolutionair is het ook niet allemaal omdat we ruim 20 jaar geleden al de Bulletin Board Systemen met FidoNet hadden, toen nog vooral een niet-commercieel feestje voor de nerds. Incrementele verbeteringen zie je dus opmerkelijk vaak bij het karaoke capitalism, het adagium van: “beter goed gejat dan slecht bedacht” zoals Luuk al terecht aanhaalt.
@Ewout Dus,karaoke mag, mits je maar verder ontwikkelt: eerst probeer je Rihanna na te doen en dat klinkt erbarmelijk, maar door telkens weer die microfoon te pakken verbeter je uiteindelijk dusdanig dat je beter klinkt dan haar. Ook valide denk ik. Zolang je geen patenten schendt natuurlijk. In de praktijk komen dit soort hybride vormen vaak voor.
Neemt niet weg dat de manier waarop de jeugd tegenwoordig communiceert de norm wordt en dat dat een prima voedingsbodem kan zijn voor innovatie, al of niet met een kopie als uitgangspunt. En natuurlijk moet de beloning daartegenover ook goed zijn. Het gaat dus ook zoals gezegd voornamelijk om adoptie en inbedden. Ingebedde sociale cultuur. Dat gaat niet van de ene op de andere dag maar heeft wel de toekomst.
M.b.t. zesje: (milde) kritiek mag wel, afbranden mag niet 😉
Gijs, ik vrees dat je jezelf met je opmerking naar Ewout en mijzelf diskwalificeert.
Voorlopig mag heb ik nog hoop omdat ik regelmatig benaderd word door studenten die mijn om (technische) raad vragen over een veelheid aan onderwerpen die al of niet met hun studierichting te maken hebben.
Dit soort jongens (het zijn zelden meisjes) proberen nog moeite te doen om het eigen kennis en kundigheid niveau zover op te vijzelen dat ze voor de toekomst nog iets voorstellen en straks met een hbo-diploma zonder enige meerwaarde zitten opgezadeld.
Je opmerking over zesjes cultuur (kennelijk rechtstreeks van Halbe Zijlstra gekopieerd) slaat in deze kant nog wal en valt bovendien ook nog eens onder de onzin certificaten cultuur die juist innovatie in de weg staat.
Misschien moeten we gewoon met zijn allen eerst eens vaststellen dat het toepassen van standaard oplossingen die vaak al decennia bestaan weinig met innovatie te maken heeft.
@Gijs: zou je wellicht eens toe kunnen lichten wat jij verstaat over een “social enterprise” ?
Misschien dat ik dan wat meer handen en voeten kan geven aan je verhaal.
@PaVaKe: uit de samenvatting van de paper:
Internet en social media hebben een grote impact op ons leven. Nieuws is overal ter wereld via een muisklik beschikbaar, 24 uur per dag, 7 dagen per week. Mensen gaan steeds meer werken met social media. Deze wijze van interactie en informatie-uitwisseling zoeken zij ook in hun bedrijfsomgeving.
In een social enterprise leren mensen van elkaars ideeën, fouten en successen. Zij kunnen in een open sfeer werken, communiceren, informatie delen, samenwerken en meningen en ideeën uitwisselen. Om dit te kunnen realiseren, worden social media-achtige tools ingezet. Gelijksoortige tools als zij in hun privéleven gebruiken.
Hoe gemakkelijker werknemers de juiste sociale tools kunnen gebruiken, hoe gemakkelijker zij kunnen communiceren. Zij kunnen ideeën verbeteren of aanscherpen, snel vragen beantwoorden en vrijelijk informatie delen. Dit leidt uiteindelijk tot behoud van kennis in de organisatie, innovatie en tevreden klanten en medewerkers. Kortom: tot betere resultaten. Medewerkers kunnen los van alle hiërarchieën participeren. Zo kunnen zij een steeds groter wordende invloed krijgen op het succes van de organisatie.